آیا تا به حال به بیماری آبله مرغان دچار شده اید؟ اگر پاسخ شما به این سوال مثبت است لازم است بدانید امکان دارد ویروس این بیماری هنوز آزادانه در بدن شما باشد. واریسلا زوستر، ویروس بیماری هرپس زوستر یا زونا می باشد که با ویروس آبله مرغان نیز مشترک است. در این مطلب قصد داریم شما را با این بیماری آشنا نماییم.
هرپس زوستر چیست؟
زونا یا هرپس زوستر، عفونت ناشی از فعال شدن دوباره ویروس واریسلا زوستر است، که در ریشه های عصبی نخاع پس از ایجاد آبله مرغان نهفته است. این ویروس می تواند برای چند دهه خفته باقی بماند. پزشکان سبب فعال شدن آن در سیستم ایمنی بدن را ناشی از پیری و استرس می دانند. عفونت دستگاه عصب نخاعی به پوست، باعث سوزش و یا درد سطح بدن می شود.
ویروس واریسلا زوستر یک هرپس ویروس است و مانند دیگر هرپس ویروس ها باعث بروز هر دو عفونت اولیه و راجعه می شود و در گانگلیون های اعصاب حسی نهفته باقی می ماند.
این ویروس عامل ایجاد دو عفونت در انسان است:
1- واریسلا = آبله مرغان
2- زوستر= زونا
آبله مرغان یک عفونت عمومی و اولیه بوده که با اولین برخورد فرد با ویروس رخ می دهد.
پس از بهبودی ضایعات اولیه ویروس در ریشه های اعصاب حسی نهفته باقی مانده و در هر ۳ تا ۵ نفر از هر ۱۰۰۰ نفر دوباره فعال شده و ضایعات هرپس زوستر را ایجاد می کند.
بروز بیماری با افزایش سن و سرکوب ایمنی افزایش می یابد.
نحوه ی ابتلا
بيماران مبتلا به آبله مرغان پس از اين که بهبود يافتند ، اين ويروس به صورت غيرفعال براي تمام عمر در اعصاب مجاور نخاع اين بيماران باقي مي ماند و آنان را براي هميشه نسبت به آبله مرغان مصون مي سازد ، هر چند موارد استثناء نيز وجود دارد . ضعيف شدن سيستم ايمني افراد مسن (بالاتر از پنجاه سال) مي تواند ويروس موجود در بدن آنها را دوباره فعال کند و موجب بروز بيماري زونا شود.
عوامل محرك كه باعث فعاليت مجدد ويروس در گانگليون مي شوند هنوز شناخته نشده اند به نظر مي رسد ضعف سيستم ايمني باعث تكثير ويروس در گانگليون شده و متعاقب آن التهاب و درد شديد ايجاد مي كند. ويروس در مسير رو به پايين عصب به طرف پوست حركت كرده و موجب تشكيل وزيكول مي شود. احتمالا .ايمني سلولي مهمترين عامل دفاعي ميزبان در برابر عفونت واريسلا-زوستر است.
تشخیص زونا
در اين دوره پيش از بروز دانه‌هاي پوستي، تشخيص بيماري ممکن است مشکل باشد و درد آن‌قدر شديد باشد که بسته به محل عصبي که درگير شده بيماري با سنگ کليه، سنگ صفرا، آپانديسيت، التهاب پرده پوشاننده ريه و تجمع مايع در آن (پلورزي) يا حتي حمله قلبي اشتباه شود.
علایم شایع
– تاول‌هاي قرمز و دردناك كه امكان دارد در هر جايي از بدن به وجود آيند. اين تاول‌ها ۵-۴ روز پس از آغاز علايم اوليه ظاهر مي‌شوند. تاول‌ها معمولاً در روي يك نوار پهن پوست قرمز در امتداد مسير رشته‌هاي عصبي حسي در يك ناحيه خاص پوست پديد مي‌آيند. تاول‌ها را غالباً مي‌توان در ناحيه قفسه سينه ديد كه البته تنها در يك طريف بدن گسترش مي‌يابند.
– تب و لرز خفيف
– احساس كسالت
– تهوع، دل‌پيچه يا اسهال خفيف
– درد روي قفسه سينه، صورت، يا درد سوزشي در پوست شكم برحسب ناحيه‌اي كه گرفتار شده است.
عوارض احتمالی
– عفونت باكتريايي ثانويه در تاول‌هاي زونا
– درد مزمن، خصوصاً در سالمندان، كه تا ماه‌ها يا سال‌ها در مسير رشته‌هاي حسي محل قبلي وجود تاول‌ها باقي مي‌ماند.
– زخم قرنيه
– عفونت دستگاه عصبي مركزی
عوامل افزایش دهنده خطر
– سن بالاي ۵۰ سال
– استرس
– وجود يك بيماري كه باعث كاهش مقاومت بدن شده باشد
– استفاده از داروهاي سركوب‌كننده ايمني يا ضدسرطان
– جراحی يا تاباندن اشعه به نخاع
– لوسمی يا لنفوم
– بيماری هوجكين
آیا زونا مسری است؟
بله اما نه به صورتی که شما فکر می‌کنید. تاول زونای شما در افراد دیگر زونا ایجاد نمی‌کند بلکه ممکن است موجب آبله مرغان در کودکان شود. افرادی که هرگز پیش از این آبله مرغان نگرفته‌اند یا واکسن پیشگیری از آن را نزده‌اند ممکن است ویروس را با تماس مستقیم با تاول‌های زونای فرد مبتلا بگیرند. بنابراین روی تاول‌های زونا را بپوشانید و از تماس با نوزادان و زنان بارداری که ممکن است پیش از این آبله مرغان نگرفته باشند، یا واکسن واریسلا را نزده اند دوری کنید.
درمان با داروی ضد ویروس
با این که هیچ معالجه‌ای برای زونا وجود ندارد، داروهای ضد ویروسی می‌تواند حمله را آهسته و کند سازند. درمان فوری می‌تواند زونا را کوتاه‌تر و خفیفتر کند و در عین حال خطر ایجاد درد پس از زونا را به نصف کاهش میدهد. پزشکان توصیه می‌کنند داروهای ضد ویروسی تجویز شده با اولین علائم تاول زونا مصرف شود. داروها عبارتند از آسیکلوویر(acyclovir)، والاسی کلوویر (valacyclovir)یا فامسی کلوویر (famcyclovir) .
درمان با مسکن تاول
لوسیون‌های ضد خارش و مسکن‌های بدون نسخه مانند کالامین می‌توانند درد و خارش زونا را آرام کنند. اگر درد شدید باشد یا تاول نزدیک به چشم یا گوش قرار داشته باشد، باید فوراٌ با پزشک مشورت کنید. داروهای دیگر مانند کورتیکواستروئیدها ممکن است برای کاهش التهاب تجویز شوند.
مراقبت های خانگی برای زونا
حمام جوی دوسر کلوئیدی یا پودری یک مرهم قدیمی برای آرام کردن خارش آبله مرغان بوده و می‌تواند در زونا نیز مفید باشد. برای سرعت بخشیدن به خشک شدن تاول‌ها، لیف سرد و مرطوب بر روی آن بگذارید (اما نه زمانی که لوسیون کالامین یا کرم‌های دیگر را بر روی آن مالیده اید). اگر پزشک اجازه داد، در حال بهبودی از زونا، فعال باشید. ورزش ملایم یا فعالیت مورد علاقه می‌تواند ذهن شما را از ناراحتی، منحرف کند.
هرگونه کپی برداری با نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است.
بیشتر بخوانید:
نشانه ها و علائم ابتلا به آبله مرغان و راه های درمان آن
ابتلا به آبله مرغان در دوران بارداری چه خطراتی دارد
