ترومبوفلبیت یک بیماری در ناحیه پاها است که معمولا با لخته شدن خون در رگ های پا ایجاد می شود و علائمی همچون درد پا و تنگی نفس را به همراه دارد، در این مقاله دکتر سلام شما را با علت ترومبوفلبیت و نحوه درمان آن آشنا می نماید.
ترومبوفلبیت چیست؟
ترومبوفلبیت تورم عروق است که معمولاً در پاها به دلیل لخته شدن خون به وجود می‌آید. لخته خون، تجمع جامد سلول‌های خون است. لخته خون می‌تواند در گردش طبیعی جریان خون در بدن اختلال ایجاد کند؛ بنابراین یک بیماری خطرناک محسوب میشود. ترومبوفلبیت در عروق نزدیک به سطح پوست یا عروق عمقی‌تر در بین لایه‌های ماهیچه‌های بدن اتفاق می‌افتد.
علائم ترومبوفلبیت
از خطرات جدی و اورژانسی تشکیل لخته در وریدهای عمقی (ترومبوز)، احتمال حرکت لخته همراه با جریان خون به سمت قلب و پس از آن به ریه و ایجاد بیماری خطرناکی بنام آمبولی ریه است. لذا تشخیص و درمان بموقع در بیماری DVT اهمیت حیاتی دارد.
بیماری که دچار بیماری DVT یا ترومبوز شده است در صورت مشاهده علائم ذیل بایستی سریعا پزشک خود را در جریان بگذارد:
۱- تنگی نفس که ممکن است ناگهانی و یا تدریجی عارض شود.
۲-درد سینه
۳- ضعف و تعریق شدید
۴- خلط خونی
این علائم هشدار دهنده خطر آمبولی ریه هستند و نیاز به بررسی دقیق دارند.
انواع ترومبوفلبیت
دو نوع رگ در دست‌ها و پاها وجود دارد؛ رگهای سطحی و رگهای عمقی که در زیر در مورد آنها توضیح داده میشود.
ترومبوفلبیت سطحی:
ترومبوفلبیت وریدهای عمقی اصطلاحی است که برای خون جمع شده و سرگردان در نزدیکی سطح پوست به کار می‌رود و باعث لخته شدن خون در عروق سطحی میشود. منظور از عروق سطحی عروقی است که در نزدیکی سطح پوست وجود دارند. لخته شدن خون در رگهای سطحی به ندرت باعث ایجاد مشکلات جدی و خطرناک می‌شوند اما بسیار دردناک بوده و حتی تا چند هفته پس از بهبود پا، ضعیف و ناتوان می‌مانند.
ترومبوز عمقی:
لخته‌های ایجاد شده در وریدهای عمقی به ترومبوز وریدی عمقی (دی وی تی) معروف هستند. این یک بیماری خطرناک و مهلک است که باید فوراً تحت مراقبت‌های پزشکی قرار گیرد. لخته خون در عروق عمقی می‌تواند با جریان خون جابجا شده و تبدیل به آمبولی شود. عوامل زیادی در ایجاد دی وی تی نقش دارند که برخی از آنها عبارتند از اختلالات ارثی، مصرف برخی داروها یا آسیب دیدگی‌های عروقی. نشستن در یک فضای محدود یا راه رفتن به مدت طولانی نیز می‌تواند احتمال ابتلا به دی وی تی را افزایش دهد.
عوامل افزایش دهنده ابتلا به ترومبوز وریدی
برخی از عواملی که احتمال ابتلا به ترومبوز وریدی را افزایش می‌دهند عبارتند از:
– اضافه وزن یا چاقی
– اختلالات انعقاد خون
– سن بیش از 60 سال
– عمل‌های جراحی
– بی‌تحرکی طولانی مدت، برای مثال زمانی که در بیمارستان هستند یا در راه یک سفر طولانی هستید.
برخی بیماری‌ها و عارضه‌ها مانند:
– لختگی خون در گذشته
– ابتلا به واریس
– مشکلات قلبی مانند نارسایی قلبی یا حمله قلبی
– بیماری‌های التهابی روده
– سرطان و برخی روشهای درمانی برای معالجه سرطان
بارداری
تشخیص و درمان لخته خون در رگهای عمقی پا
برای رسیدن به تشخیص قطعی و اعمال تمهیدات درمانی، معاینات بالینی به تنهایی کافی نیست. رایج ترین روش تشخیصی در مورد لخته خون در پا سونوگرافی داپلر رنگی است که بایستی توسط فرد آموزش دیده و ماهر صورت پذیرد.
بسته به وضعیت عمومی بیمار ممکن است درمان سرپایی بوده و یا در برخی موارد نیاز به بستری در بیمارستان باشد. درمان شامل داروهای تزریقی و خوراکی،، پوشیدن جوراب طبی و راه افتادن و پیاده روی زود هنگام طبق نظر پزشک است. در زمان استراحت بایستی پای بیمار بالاتر از سطح بدن قرار گیرد و در موارد پیشرفته بیماری از روشهای درمانی پیچیده تر استفاده می شود.
درمان ترومبوز وریدی سطحی
استفاده از جوراب‌های مخصوص واریس: ترومبوفلبیت سطحی معمولاً در منزل درمان میشود. پزشک ممکن است استفاده از کمپرس گرم روی ناحیه مبتلا به واریس را تجویز کند و از شما بخواهد که پای خود را برای کاهش تورم بالا نگه دارید. پوشیدن جوراب‌های مخصوص واریس می‌تواند به کاهش تورم کمک کند.
دارو:داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی بدون نیاز به نسخه پزشک مانند ایبوپروفن یا آسپیرین می‌توانند قرمزی و سوزش ناشی از التهاب را کاهش دهند. این بیماری معمولاً پس از دو هفته برطرف میشود. دوره بهبودی رگهای سخت شده بیشتر طول می‌کشد.
جراحی: به ندرت و در موارد جدی و خطرناک، عمل برداشتن ورید ضرورت پیدا می‌کند. در صورتی که شما به بیماری واریس مبتلا شده باشید ممکن است این عمل انجام شود.
درمان ترومبوز وریدی عمقی
در درمان دی وی تی، تمرکز بر پیشگیری از بزرگ‌تر شدن لخته خون است. به علاوه، اقدامات درمانی در جهت پیشگیری از آمبولی ریوی و کم کردن احتمال تشکیل لخته‌های خونی جدید انجام میشود.
دارو: متخصص عروق ممکن است برخی داروها مانند هپارین و وارافین را برای رقیق کردن خون تجویز نماید. با این داروها خون به سختی لخته میشود و لخته خون موجود در کوچک‌ترین اندازه ممکن باقی مانده و احتمال تشکیل شدن لخته‌های خونی جدید کاهش می‌یابد. اگر داروهای رقیق‌کننده خون مؤثر واقع نشد یا اگر شما به دی وی تی شدید مبتلا شدید، پزشک از داروهای ترامبولیتیک استفاده می‌کند. داروهای ترامبولیتیک لخته خون را از بین می‌برند. این داروها به صورت تزریق وریدی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
جوراب‌های فشاری مخصوص واریس: پوشیدن جوراب مخصوص واریس می‌تواند از تورم پیشگیری کرده و احتمال تشکیل شدن لخته‌های خونی را کاهش دهد. این جوراب‌ها زیر زانو یا درست بالایان را می‌پوشاند. شما باید این جوراب‌ها تقریباً هر روز بپوشید.
فیلترها: در صورتی که شما نتوانید خون را رقیق کنید، ممکن است نیاز باشد که فیلترهایی در سیاهرگ بزرگ شکم که به آن وناکاوا گفته میشود قرار دهید. این روش درمانی از آمبولی ریوی پیشگیری کرده و مانع ورود لخته خون به ریه‌ها میشود.
هشدارهای مهم برای مبتلایان به بیماری DVT
– داروی خود را به موقع و طبق نظر پزشک میل کنید.
– قطع مصرف دارو نباید به هیچ عنوان خودسرانه باشد و تحت هر شرایطی مقدار داروی مصرفی و قطع مصرف را بایستی پزشک تعیین کند.
– آزمایشات درخواست شده بموقع انجام و به اطلاع پزشک برسد.
– به محض مشاهده علایم مشکوک به خونریزی دارو را قطع و بلافاصله به اورژانس بیمارستان مراجعه کنید.
– در صورت بروز سردرد شدید غیر عادی و یا اختلال هوشیاری بیمار را به اورژانس بیمارستان انتقال دهید.
– طبق نظر پزشک جوراب طبی مناسب را تهیه و استفاده نمایید.
– جوراب طبی که بر اساس اندازه گیری و سایز پای بیمار تجویز میشود از مهمترین ارکان درمان است و توصیه میشود بمدت ۲ سال پوشیده شود.
– در صورت مراجعه به مراکز درمانی حتما آنها را از مصرف دارو و مقدار ان مطلع سازید.
پیشگیری
نکات زیر در پیشگیری از ابتلا به دی وی تی مؤثر است:
– احتمال ابتلا به دی وی تی را به حداقل برسانید، برای مثال، سیگار کشیدن را ترک کنید (به خصوص اگر از قرص‌های ضدبارداری استفاده می‌کنید یا تحت درمان‌های هورمونی قرار دارید)
– در زمان مسافرت‌های طولانی مدت هر یکی دو ساعت یک مرتبه برخیزید و راه بروید.
هرگونه استفاده با درج نام مجله پزشکی دکتر سلام (لینک دهی مستقیم) مجاز می باشد.
