نخود از مهمترین حبوباتی است که در هر آشپزخانه ای یافت می شود. نخود حاوی املاح و مواد معدنی زیادی مانند فسفر، منیزیم، آهن، زینک و ویتامین ب1 و ب6 می باشد. پیشنهاد می کنیم برای بهبود قوای جسمی و بهبود عملکرد مغز و مقابله با افسردگی از نخود استفاده کنید.
یکی از حبوباتی که به صورت های مختلف مورد مصرف قرار می گیرد ، نخود است. نخود از دیر باز مورد استفاده ی بسیاری از ایرانیان بوده است. در این مطلب قصد داریم خواص نخود را بررسی کنیم.
نخود گیاهی است یکساله و از خانواده حبوبات که بلندی بوته آن به حدود ۳۰ سانتیمتر می رسد. ساقه این گیاه پوشیده از تارهای غده ای است . برگهای آن مرکب از ۱۳ تا ۱۷ برگچه کوچک و دندانه دار است.
خواص نخود
گلهای آن سفید رنگ مایل به قرمز یا آبی بطورتک تک بر روی ساقه قرار درد . میوه آن بصورت نیام و غلاف آن کوچک ، متورم و نوک تیز بطول ۲ تا ۳ سانتیمتر است که در آن یک دانه نخود به رنگ نخودی یا سیاه قرار دارد. نخود یکی از حبوبات مغذی و انرژی زا و پرمصرف است. خواص نخود را می توان در حوزه ی های مختلفی بررسی کرد.
نخود سرشار از مواد غذایی مفید
نخود و فیبر
اولین خاصیت نخود غنی بودن از فیبر محلول و نامحلول است. در حالیکه فیبرهای محلول سلامت صفرا را حفظ میکنند، فیبرهای نامحلول به بهبود هضم غذا و قوام مدفوع و در نتیجه به کاهش وزن شما کمک میکنند. همچنین باعث خواهد شد تا برای مدت بیشتری احساس سیری کنید، در نتیجه کمتر خواهید خورد.
نخود و ویتامین B9 (اسید فولیک)
نخود به دلیل دارا بودن ویتامین B9 به ساخت گلبول‌های قرمز و سفید کمک میکند و این خاصیت در جلوگیری از کم خونی و حفظ سلامت پوست نقش دارد.اسید فولیک ویتامین B9 علاوه بر اینکه در تقسیم سلولی و رشد خوب جنین نقش دارد بلکه باعث کاهش خطر ناهنجاری‌های سیستم عصبی مرکزی جنین میشود.
خواص نخود و آهن
از دیگر خواص نخود این است که مانند هر ماده‌ی غذایی سرشار از آهن کمک میکند تا اکسیژن لازم از ریه‌ها به سمت ارگان‌های مختلف مانند عضلات، کبد، قلب یا مغز برسد. آهن باعث بهبود عملکرد مغز و بالا بردن قدرت یادگیری میشود. این ماده‌ی معدنی مقاومت بدن در برابر بیماری‌ها را بالا برده و در برابر میکروارگانیسم‌ها از بدن محافظت میکند.
خواص نخود و فسفر
یکی دیگر از خواص نخود دارا بودن عنصر فسفر است. نخود به دلیل دارا بودن فسفر به تشکیل و حفظ استخوان‌ها و دندان‌ها، ترشح شیر، تقسیم سلولی و متابولیسم و یا تشکیل بافت‌های عضلانی کمک میکند. وجود فسفر به شکل فسفولیپید در غشای سلول‌های مغز لازم و ضروری است. این ترکیب باعث ارتباط بیشتر سلول‌ها شده و عملکرد ذهنی و حافظه را بهبود می‌بخشد.
خواص نخود و منیزیم
نخود سرشار از منیزیم است که به تقویت عضلات و همچنین انقباض و آرامش آن‌ها کمک میکند. وجود منیزیم برای تقویت دندان‌ها و اسکلت بدن و همچنین کنترل فشارخون لازم است. این عنصر مورد نیاز بدن حافظ رگ‌ها است و از تشکیل لخته‌های خونی پیشگیری میکند. علاوه بر این‌ها منیزیم باعث افزایش گلبول‌های سفید شده و سیستم ایمنی بدن را نیز تقویت میکند.
خواص نخود و ویتامین B1
نخود حاوی میزان قابل‌توجهی ویتامین B1 می‌باشد که با سوخت و ساز کربوهیدرات‌ها به تولید انرژی در بدن کمک میکند. ویتامین B1 که تیامین نیز نامیده میشود نقش موثری در جذب گلوکز توسط مغز و سیستم عصبی دارد.
به طوری که کمبود این ویتامین می‌تواند باعث احساس خستگی، ضعف فعالیت‌های مغزی، افسردگی و غیره شود.
خواص نخود و زینک
نخود به دلیل داشتن زینک(روی) در روند تشکیل سلول‌های استخوانی و رشد ارگان‌های تولیدمثل و همچنین بهبود عملکرد پروستات نقش دارد. زینک دوست رشد کودکان و نوجوانان نیز محسوب میشود و سلامت حس بویایی، چشایی و بینایی را حفظ میکند.
خواص نخود و ویتامین B6
ویتامین B6 میزان استروژن و علائم پیش از قاعدگی را کاهش میدهد و به کنترل قند خون در دوره‌ی بارداری کمک میکند. این ویتامین از تشکیل سنگ کلیه نیز پیشگیری میکند.
خواص نخود و اسیدهای چرب
میزان مناسب اسیدهای چرب موجود در نخود از آن یک منبع انرژی ساخته‌اند که به تنظیم دمای بدن، حفاظت از ارگان‌های حیاتی مانند قلب، کلیه‌ها و همچنین افزایش میزان جذب ویتامین‌های محلول در چربی (A،D،E،K) کمک میکند. چربی‌ها برای تولید برخی از هورمون‌ها و تامین اسیدهای چرب ضروری که بدن قادر به تولید آن‌ها نیست لازم‌اند و باید به طور روزانه دریافت شوند.
خواص نخود در سلامت قلب
فیبر بالا و پتاسیم و ویتامین های C و B6موجود در نخود، همگی به سلامت قلب کمک میکنند. نخود سرشار از فیبر غذایی است. وقتی با حبوبات دیگه استفاده شود، یه منبع عالی از پروتئین می سازد. مقدار بالای فیبر به کاهش مقدار کلی کلسترول در خون کمک کرده و خطر ابتلا به بیماری های قلبی را پایین می آورد. مصرف منظم نخود می تواند سطح کلسترول بد در خون را پایین بیاورد.
خواص نخود در کنترل وزن
فیبر بالا و شاخص گلوگز پایین در نخود، آن را یک ماده غذایی عالی برای کاهش وزن میکند. فیبر غذایی به کنترل و کاهش وزن به عنوان یه عامل حجیم سازی در دستگاه گوارش کمک می کند.کنترل وزن این ماده اشتها را کم کرده و باعث میشه احساس سیری بیشتری کنید و در نتیجه مصرف کالری کم شود. مصرف میوه ها و سبزیجات سرشار از فیبر به کاهش خطر شرایط بد سلامتی مثل چاقی مرتبط است.
خواص نخود در پیشگیری از سرطان
نخود حاوی فیتوکمیکال هایی به نام ساپونین (saponins) است که خواص آنتی اکسیدانی دارد. این ماده از تکثیر و گسترش سلول های سرطانی در سراسر بدن جلوگیری میکند. فولات موجود در نخود نقش مهمی در پیوند و ترمیم DNA داشته و از تشکیل سلول های سرطانی ناشی از تغییر DNA جلوگیری میکند.
نخود همچنین حاوی سلنیوم، ماده معدنی است که معمولا در میوه ها و سبزیجات پیدا نمی شود. سلنیوم عملکرد آنزیم های کبد را بهبود داده و به از بین بردن ترکیبات سرطان زا در بدن کمک میکند.سلنیوم همچنین از التهاب جلوگیری کرده و میزان رشد تومور را کاهش میدهد.
خواص نخود در طب سنتی
طبع: نخود از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است.
انواع نخود در کتب قدیمی:
حمص یا حمص ابیض یا حمص بستانی یا نخود سفید که نوع کشت شده است.
حمص بری که نوع وحشی است.
حمص الاسود یا نخود سیاه
خواص نخود بستانی (که امروزه بیشتر مصرف میشود) :ملین طبع، مقوی حرارت غریزی و مقوی ریه و کمر، تولیدکننده خون صالح، قابلیت تغذیه زیاد، اشتهاآور، تغذیه‌کننده ریه و معده، اثر غذایی آن در ریه بیشتر از سایر حبوبات است. در گرفتگی صدا اگر همراه با تب نباشد، خوردن آن با شیر و در صورت وجود تب با آب مفید است.
خیسانده آن در سرکه به مدت یک شب جهت کشتن کرم معده بسیار مفید است. آشامیدن آب پخته آن با نمک (نخودآب)، تکه کننده اخلاط لزج و بازکننده انسدادها است. ادرارآور، برطرف‌کننده درد سینه و عفونت ریه می‌باشد.
خیسانده آن در آب مقوی قوه جنسی، و خارج کننده کرم شکم و مقعد است. خوردن گرماگرم برشته آن جهت بواسیر خونی تأیید شده است، آب خیسانده آن در تحلیل ورم لثه و درد آن موثر است.
نکات مهم در مصرف نخود
برای کاهش نفخ حبوبات را به یکباره در رژیم غذایی خود وارد نکنید؛ یعنی در یک غذا از چند نوع حبوبات مختلف و به مقدار زیاد استفاده نکنید. حبوبات را به تدریج و مداوم مصرف کنید.
حبوبات و به خصوص نخود را به خوبی بپزید. خیس کردن نخود بهترین روش برای کاهش حالت نفاخی آن است. زمانی که نخود را یک شب خیساندید مقداری نمک هم به آب آن اضافه کنید و زمانی که می‌خواهید بپزید آب آن را خالی کرده و نخودها را شستشو داده و بپزید. در این حالت خواص نخود هم به خوبی در آن حفظ می شود.
مضرات نخود
نخود با همه خواص بی‌شماری که دارد نفاخ و دیر هضم می‌باشد و نباید در خوردن آن افراط کرد.
مصرف نخود به دلیل نفاخ بودن در بارداری و شیردهی توصیه نمیشود
زیاده روی در خوردن آن ، برای رحم و مثانه مضر است و تازه ی آن دیرهضم است و برای زخم های کلیه و مثانه ضرر دارد .
نبض ما
