چطور این اتفاق می افتد؟ زمانی که سلول های سالم چشم ما تغییر کرده و یا دچار جهش می شوند، می توانند به طریق ناهنجاری به سرعت رشد کرده و یک توده بافتی به نام «تومور» را ایجاد کنند. اگر این مشکل سلولها در چشم شما شروع شوند، «سرطان داخل چشم» یا «سرطان چشم اولیه» نامیده می شوند. اگر آنها از جایی جداگانه و خارج از چشم شروع شده و به دیگر قسمت های بدن از جمله چشم، گسترش یابند به آن «سرطان چشم ثانویه» اطلاق می شود.
1- نشانه ها
تغییر دید در چشمان شما، شایع ترین علامت از سرطان چشم است. ممکن است قادر به دید خوب نبوده یا ممکن است چشمک هایی از نور یا نقاط را مانند یک جسم شناور در چشم خود ببینید (مگس پران). همچنین ممکن است در یکی از چشم های خود، یک نقطه تاریک جدید و یا تغییر اندازه یا تغییر شکل مشاهده کنید. البته سرطان چشم همیشه علائم زودرس ایجاد نمی کند و این موارد می تواند به دلایل گوناگونی نیز رخ دهد.
2- ملانومای Uvea
این شایع ترین نوع سرطان چشم اولیه است. این اتفاق زمانی می افتد که سلولهای یک تومور در قسمتی از چشم به نام مجرا Uvea تشکیل میشوند. این سه بخش دارد: قسمت رنگی چشم شما که عنبیه نام دارد، جسم مژگانی (که مایع می سازد و به شما کمک میکند تا تمرکز کنید) و لایه مشیمیه که خون را به چشم شما می آورد؛ این لایه جایی است که سلولها معمولا شروع به تغییر و تبدیل به سرطانی شدن میکنند.
3- رتینوبلاستوما
این شایع ترین نوع سرطان چشم در کودکان است. هرساله تنها در ایالات متحده، در حدود 300-200 مورد کودک مبتلا تشخیص داده میشوند. معمولا در 5 سالگی نشان داه میشود. این بیماری در بخش پشتی چشم به نام شبکیه و زمانی که هنوز کودک در رحم مادر است شروع میشود. به ترتیب که کودک رشد میکند، سلولها که رتینوبلاست نامیده میشوند، از کنترل خارج شده و تشکیل تومور را می دهند. اولین بار ممکن است با دیدن تصویری از کودک متوجه این مورد شوید، چون یکی از مردمک ها متفاوت از دیگری به نظر می آید.
4- لنفوم داخل چشمی
سیستم لنفاوی شما از گره های لنفاوی ساخته شده است. غده هایی که به شما کمک میکنند تا از شر میکروب ها و مواد زائد خلاص شوید. آنها بخشی از سیستم ایمنی شما هستند و شما آنها را در سرتاسر بدن خود، از جمله در چشمان خود دارید. این نوع نادر از سرطان چشم، در گره های لنفاوی شروع می شود. تشخیص آن می تواند دشوار باشد، چون علائم آن از هر فردی به فرد دیگر متفاوت است.
5- ملانومای ملتحمه
پوشش خارج کره چشم شما و در داخل پلک، ملتحمه نامیده می شود. این نوع نادر از سرطان، زمانی اتفاق می افتد که یک تومور در این پوشش رشد کند. این می تواند شبیه به یک نقطه روی چشم شما باشد. اگر به سرعت پیدا و درمان نشود، می تواند از طریق سیستم لنفاوی شما به سایر قسمت های بدن نیز گسترش یابد.
6- سرطان غدد اشکی
این نوع نادر از سرطان زمانی شروع میشود که یک تومور در غددی که اشک چشم را می سازند، ایجاد شود. آنها غدد اشکی Lacrimal Glands نامیده می شوند، و شما آنها را در بالا و کنار هر چشم خود دارید. اغلب اوقات این تومورها در افرادی که در 30 سالگی خود هستند، خود را نشان می دهند.
7- سرطان پلک
این نوع از سرطان پوست، خود را بر رو یا داخل پلک شما نشان می دهد. شایع ترین شکل از این نوع، «کارسینوم سلول پایه» نامیده میشود. این نوع شایع از سرطان پلک، بر روی پلک پایین و در افرادی که ساعتهای زیادی را در زیر نور آفتاب می گذرانند، رخ می دهد. افرادی که دارای رنگ پوست خیلی روشن و کمرنگ (بور) هستند، بیشتر احتمال دارد تا به آن مبتلا شوند. اغلب اوقات اگر زود تشخیص داده شود، قابل درمان است.
8- سرطان چشم ثانویه
در بیشتر موارد، سرطان در چشم شروع نمی شود، بلکه از جایی دیگر از بدن شما شما شروع و سپس به چشم شما گسترش می یابد، که در نتیجه به آن «سرطان چشم ثانویه» گفته میشود. این نوع از سرطان، در زنان به دلیل گسترش تومورهای سرطان سینه، و در مردان به دلیل سرطان ریه، به چشمان آنها گسترش می یابد. همچنین میتواند از میان سایر نقاط بدن مثل پوست، کلیه، روده بزرگ و تیروئید به چشم شما گسترش پیدا کند.
9- تشخیص
پزشک شما ممکن است در باره نشانه های شما سوال کرده و دید شما را آزمایش و نحوه حرکت چشم شما را معاینه کند. او همچنین ممکن است از یک نور و یک لنز بزرگنمایی برای مشاهده نشانه های وجود یک تومور در چشم شما استفاده کند. اگر این تصور را داشته باشد که شما ممکن است به سرطان چشم مبتلا باشید، ممکن است از طریق اسکن های تصویربرداری مثل سونوگرافی و یا MRI برای بررسی دقیق تر استفاده کند. همچنین ممکن است پیشنهاد بیوپسی بدهد. (او یک تکه باریک از بافت را از تومور جدا کرده و برای مشاهده دقیق تر در زیر میکروسکوپ و تشخیص خوش خیم یا بدخیم بودن آن، به پاتولوژی میفرستد)
10- درمان: جراحی
اگر تومور کوچک است و به سرعت رشد نمی کند و برای شما نیز مشکلاتی ایجاد نمی کند، پزشک ممکن است فقط آن را دقیق تر مشاهده کند. اگر این تومور تقریبا بزرگتر از 10 میلی متر و بلندای 3 میلی متر داشته و شروع به گسترش کند، پزشک ممکن است پیشنهاد عمل جراحی برای برداشتن بخشی از چشم یا تخلیه کامل آن را بدهد؛ البته این عمل بستگی به این دارد که چشم شما چقدر از تومور تاثیر پذیرفته است.
11- درمان: رادیوتراپی
بعد از عمل جراحی، پزشک ممکن است از پرتوهای پرانرژی استفاده کند (معمولا از یک نوع اشعه ایکس). این کار برای از بین بردن هر گونه سلول سرطانی است که ممکن است هنوز در آنجا وجود داشته باشد. اما این کار ممکن است به سلولهای سالم نیز آسیب برساند؛ ممکن است چشمهای شما را خشک کرده، مژه های شما را از بین برده و دید شما را تار گرداند.
12- درمان: لیزر تراپی
شایع ترین نوع درمان با لیزر، ترموتراپی Transpupillary (TTT) می باشد که یک پرتو شدید و باریک از نور مادون قرمز را بر روی چشم شما متمرکز میکند تا تومور را کوچکتر کند. این روش برای درمان ملانومای چشم مورد استفاده قرار میگیرد، زیرا سلولهای آن انرژی نور را از لیزر جذب میکنند. این روش برای درمان لنفوم داخل چشمی جواب نمی دهد. لیزرتراپی معمولا نسبت به جراحی و یا رادیوتراپی دارای عوارض جانبی کمتری است.
در این باره بیشتر بخوانید: ریسک ابتلا به سرطان چشم و ژنتیک
برگردان: سیما آزادفلاح
هرگونه کپی برداری با ذکر نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است