اعتیاد بلایی خانمان سوز است و متاسفانه هر روز آمار افراد مصرف کننده مواد مخدر بیشتر می شود. اما معضل اصلی جامعه امروز گرایش زنان به سمت مصرف مواد مخدر است؛ و اوضاع وقتی وخیم تر می شود که این بانوان قرار است نقش مادر را ایفا کنند و اداره کانون خانواده را بدست گیرند. در ادامه با دکتر سلام همراه باشید.
نیره ساری
در سن ۱۵ تا ۲۹ سال به ازاي هر 6/6 مرد يك زن، در سن ۳۰ تا ۴۴ سال به ازاي هر 7/15 مرد يك زن و در سن ۴۵ تا ۶۶ سال به ازاي هر 6/16 مرد يك زن درگير اعتياد هستند.
هرچند اعتياد به موادمخدر بين مردان بيش از زنان است، اما در سالهاي اخير، نرخ اعتياد زنان به علل مختلفي افزايش يافته و به گفته مسئولان همچنان در حال شتاب گرفتن است. اين امر فاجعهاي است كه براي جلوگيري از شتاب گرفتن آن بايد تمام زنگهاي خطر به صدا درآيد؛ چراكه زنان هسته اوليه صيانت از خانواده، شيرازه زندگي تعليم و تربيت محسوب ميشوند و آلوده شدن و درگيري آنها با چنين آسيب اجتماعي مهمي سرآغازي براي افزايش ساير آسيبهاي اجتماعي است.
در نظر بگيريد زماني كه مادر يك خانواده دچار آسيبهاي اجتماعي همچون اعتياد باشد صدمه جبرانناپذيري به بنيان خانواده ميزند و تأثير منفي بر تربيت فرزندان به ويژه دختران ميگذارد كه احتمال گرايش فرزندان به آسيبهاي اجتماعي را افزايش ميدهد و اين چرخه منفي در شكلگيري ساير آسيبهاي اجتماعي نيز ادامه خواهد داشت. اعتياد زنان از رنجآورترين چهرههاي پليد موادمخدر محسوب ميشود. اهميت اعتياد زنان به آسيبپذيري آنها به شرايط اجتماعي برميگردد، ولي علل و عوامل فردي، اجتماعي، خانوادگي و محيطي گرايش به اعتياد، براي هر دو گروه يكسان است و فقط تفاوت در روش گرايش به مصرف مواد مربوط ميشود.
دلايل گرايش زنان به اعتياد
مطالعات نشان ميدهد كاهش وزن، تناسب و زيبايي اندام، عمدهترين دلايل گرايش زنان به اعتياد بهه شمار ميرود و در چند سال اخير زنان به اين منظور به سمت مواد مخدر كشيده شدهاند. هر چند به اعتقاد كارشناسان بعيد نيست زنان در سنين بالا با انگيزه رفع مشكلات جسمي و رواني نيز به اعتياد كشيده شوند. در واقع آنها نميخواهند معتاد شوند، تنها ميخواهند فشارهاي روحي و رواني و دردهاي جسماني شان كاهش يابد، اما آهستهآهسته به موادمخدر معتاد ميگردند؛ زيرا تأثير مواد مخدر براي تسكين درد، موقتي است و بعد از آغاز درد فرد دوباره مجبور ميشود از موادمخدر استفاده كند.
برخي ديگر از كارشناسان معتقدند در فضاي كنوني جامعه برخي از زنان به دليل اثبات تواناييهاي خود به مردان، بيبندوباري، نظارت نكردن خانوادهها، ضعف ايمان، دسترسي نداشتن به سرگرميهاي سالم و شركت در جمعهاي دوستانه ناسالم به اعتياد روي ميآورند. همچنين تبليغات سوء سودجويان و قاچاقچيان اين مواد در سالنهاي ورزشي و آرايشي زنان با عنوانهاي فريبندهاي مثل لاغركننده، شفافكننده پوست، افزايشدهنده تمركز و غيره نيز از ديگر عوامل گرايش زنان جوان به اين مواد محرك معرفي شده است و در اين زمينه اين افراد را در مقايسه با مردان پيشرو در مرحله ورود به تزريق دانستهاند.
آمارها حكايت از اين دارد كه70 درصد از زنان معتاد به واسطه اعتياد همسرانشان معتاد شدهاند و به واسطه فشار يا تهديد، ترس يا همدردي اقدام به مصرف و توزيع مواد كردهاند. دلايل منطقي هم نشان ميدهد زناني كه شوهران معتاد دارند، بيشتر از ساير زنان در معرض اعتياد به مواد مخدر قرار دارند. به طور مثال مردان معتاد براي اينكه زنانشان مانع از استفاده موادمخدر توسط آنها نشوند، تلاش ميكنند زنانشان را نيز معتاد كنند، اين كار آنها باعث ميشود در خانه ديگر كسي آنها را سرزنش و نصيحت نكند و مانعي براي استفاده از مواد مخدر وجود نداشته باشد يا اينكه مردان معتاد بهخاطر اينكه زنانشان آنها را ترك نكنند، تلاش ميكنند آنها را نيز معتاد كنند.
ضربه مهلك بر پيكر جامعه
اين در حالي است كه گفته ميشود نقش زن در حفظ صيانت خانواده بيبديل است و مسئوليت زنان درر پيشگيري از نفوذ اعتياد به خانواده نسبت به مردان بسيار بيشتر است؛ چراكه مادران تنها پناهگاه فرزندان داراي پدر معتاد هستند. در اين ميان زناني كه خود مركز اصلي يك خانوادهاند و شيرازه دوام ستونهاي يك زندگي محسوب ميشوند، با اعتياد خود همه اطرافيان را تحتتأثير قرار ميدهند و اين موضوع ضربه مهلكي را به جامعه ميزند.
برخي كارشناسان بر اين باورند اعتياد زنان دريچه ورود به روسپيگري است و اين موضوع زنگ خطري براي سلامت جامعه به حساب ميآيد. ضمن آنكه مفاسد اخلاقي و زنجيرهاي از بيماريهاي مهلك مانند ايدز و هپاتيت درپي اعتياد زنان بهوجود ميآيد كه در كنار زشت كردن چهره جامعه، نهاد خانواده را دچار خدشه ميكند؛ چراكه تربيت خانواده بر عهده زنان است و دوام و بقاي خانواده به زن بستگي دارد.
سرعت روبهرشد اعتياد زنان
در حالي كه پيشتر از اين نيز بيشترين زنان معتاد در گروه سني 25 تا 34 سال معرفي شدند، انوشيروانن محسني بندپي، رئيس سازمان بهزيستي كشور در يازدهمين كنگره بينالمللي دانش اعتياد گفته است: اعتياد زنان با سرعت زيادي روبهرشد است. در جامعه در سن ۱۵ تا ۲۹ سال به ازاي هر 6/6 مرد يك زن در سن ۳۰ تا ۴۴ سال به ازاي هر 7/15 مرد يك زن و در سن ۴۵ تا ۶۶ سال به ازاي هر 6/16 مرد يك زن درگير اعتياد هستند و البته شاهد اعتياد كودكان نيز هستيم. وي ميگويد: در كشور ما از سن ۱۵ تا ۶۴ سال حدود 5/4 درصد دچار مصرف مواد مخدر هستند.
رشد مصرف مواد صنعتي و مواد روانگردان را شاهد هستيم، اگرچه هنوز مصرف غالب ترياك است. پيشتر از اين نيز از سوي مسئولان نوع موادمصرفي در زنان به ترتيب ترياك، شيشه و كراك معرفي شده بود. در اين ميان برخي ديگر هستند كه فقدان تفريحات مناسب، مشكلات اقتصادي، بياخلاقي به زندگي زناشويي، آگاهي نداشتن و اطلاعرساني كافي و مواردي از اين قبيل را دليل اعتياد زنان معرفي ميكنند، اما آنچه مهم است معضلات ناشي از موضوع اعتياد زنان و تأثيرگذاري منفي اين بلاي خانمانسوز از نظر فردي، اجتماعي و خانوادگي، ضرورت پرداختن به اين آسيب اجتماعي را كه خود سرمنشأ و عامل به وجود آمدن ساير آسيبهاست دو چندان ميكند. شايد لازم باشد نگاه به زنان بهگونهاي باشد كه در صورت اهتمام به تربيت آنها، بر تربيت يك جامعه اهتمام شود و در نهايت در صورت سلامت اين قشر، سلامت يك جامعه نيز تضمين ميشود.
منبع: جوان آنلاین