بسیاری از افراد در ظاهر خود، چیزی دارند که آن را دوست نداشته و یا آرزو می کنند که بتوانند آن را تغییر دهند. اما تصور کنید که نگران قسمتی از بدن خود هستید، به طور مثال شکل بینی و یا رنگ پوست خود را دوست ندارید؛ آنقدر از آن بدتان می آید که ساعت ها وقت صرف فکر کردن درباره آن می کنید. تا جایی که وعده نهار یا شام با دیگران را لغو می کنید، چون نمی خواهید فرد دیگری این به قول شما آن نقص را ببیند.
برخی افراد مبتلا به اختلال خود زشت پنداری یا Body Dysmorphic Disorder یا به طور خلاصه BDD نسبت به بدن خود آنقدر تصور بد دارند که دیگر نمی توانند به چیزی غیر از این فکر کنند. دکتر کاترین فیلیپس استاد روانپزشکی و رفتار انسان در دانشکده پزشکی دانشگاه وارن آلپرت در دانشگاه براون می گوید: افراد مبتلا به این اختلال به طور متوسط بیش از 8-3 ساعت در روز صرف فکر کردن در مورد نقص های درک شده از طرف خود هستند، که بسیار بیشتر از افراد معمولی است.
وی می افزاید: BDD منجر به افسردگی، اضطراب، شرم و سایر احساسات منفی می شود؛ و به طور قابل ملاحظه ای با عملکرد روز به روز مواجه می شود. برخی از افراد مبتلا به این اختلال، خانه نشین شده و یا حتی خودکشی می کنند. در حقیقت بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال درباره خودکشی فکر و برای آن تلاش می کنند. دکتر فیلیپس می گوید: این اختلال باید جدی گرفته شده و به طور مناسب درمان شود. مشکلات اضطرابی ممکن است همراه با یک تصویر بدنی ضعیف یا BDD باشد؛ اگرچه پزشکان می گویند که ژنتیک و محیط زیست نیز نقش مهمی دارد.
1- درباره اختلال خود زشت پنداری
یک درصد افراد مبتلا به اختلال خود زشت پنداری، فکر می کنند که آنها زشت، غیرطبیعی یا از فرم خارج شده هستند. بعضی از آنها حتی فکر می کنند هیولا هستند. اما حقیقت بسیار دورتر است. دکتر فیلیپس می گوید: فرد مبتلا به این اختلال، یک فرد نرمال است، نقص هایی که این افراد راجع به آنها حساس هستند، ممکن است توسط دیگران توجهی به آن نشده یا حداقل تعداد کمی به آنها توجه کنند. ممکن است ناقص بودن موردی برای نگرانی درست کند، اما کارشناسان می گویند این افراد بیشتر درمورد مدل مو، پوست، بینی، قفسه سینه یا حتی معده خود حساس هستند.
افراد مبتلا به اختلال BDD ممکن است زمان زیادی را صرف آرایش، درست کردن مو، تغییر لباس یا ورزش کنند. بعضی از آنها حتی ممکن است چندین عمل جراحی پلاستیک انجام دهند. اما احتمالا هیچگاه احساس رضایت نخواهند کرد و فکر می کنند هنوز چیزی در آنها زشت است. این افراد همچنین تمایل دارند کارهایی را برای مخفی کردن آنچه از آن نفرت دارند، به اجبار انجام دهند.
ممکن است از آینه پرهیز کنند و یا برعکس مدام در آینه خود را بررسی کنند. آنها ممکن است تلاش کنند تا با استفاده از کلاه، آرایش، مدل مو یا لباس خاص، یا حالت های بدنی خاص، برای استتار صفاتی که دوست ندارند، کاری انجام دهند. این افراد همچنین تمایل دارند ظاهر خود را با دیگران مقایسه کنند. این بیماری می تواند افراد را وادار به اجتناب از اجتماع کرده و حتی ممکن است باعث شود که این افراد با محل کار، مدرسه، دانشگاه و…مشکل داشته باشند.
2- آیا اضطراب باعث تحریک آن می شود؟
دکتر جنیفر گرین برگ، یک پژوهشگر بالینی در بیمارستان عمومی ماساچوست می گوید: پزشکان علت دقیق اختلال BDD را نمی دانند؛ اما فکر می کنند با ترکیبی از موارد زیر پیشرفت می کند: ژنتیک، شیمی مغز، روانشناسی (به عنوان مثال فردی کمال طلب)،محیط (به عنوان یک فرزند یا ارزش خانوادگی و یا زندگی در فرهنگی که غلبه ظاهر دارد)؛ و آخرین نکته که بزرگترین آن نیز هست، توسط دکتر سوزان والش روانپزشک و استاد یار بخش روانپزشکی و علوم اعصاب رفتاری گفته می شود: “ما در زمانی زندگی می کنیم که پیام آن این است: زیبایی همه چیز است”.
این باعث می شود که فرد به طور متوسط به دنبال ظاهر عالی باشد؛ اما برای فردی که تصور ضعیفی از بدن خود دارد یا مبتلا به BDD می باشد، این مسئله، دلیلی خواهد شد برای مشکلات بی شمار او. دکتر والش میگوید: اگر فردی از نوع شخصیتی با عزت نفس پایین باشد، یک ترکیب کامل برای ابتلا به BDD دارد.
وی افزود: استرس یا آسیب می تواند فردی را درمعرض خطر ابتلا به BDD قرار دهد. افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی مثل اختلال وسواس اجباری OCD و یا اختلال اضطراب اجتماعی، بیشتر احتمال دارد که به این اختلال دچار شوند. همین طور افرادی که افسرده بوده و یا دارای اختلالات خوردن مانند آنورکسیای عصبی و یا بولیمیا هستند نیز، ممکن است در معرض خطر بیشتری باشند.
3- تشخیص و درمان
اگر نسبت به داشتن این اختلال در خود شک داشته باشید، باید یک درمانگر را که دارای تجربه در این موارد باشد، پیدا کنید و با او مشورت کنید. برای یافتن یک درمانگر متخصص با تجربه، می توانید به بنیاد وسواس فکری یا انجمن درمان های روانشناسی و رفتاری مراجعه کنید. برای درمان، پزشکان متوجه شده اند که درمان رفتاری – شناختی CBT می تواند به طور موثر زمان مشاهده و بررسی ظاهر را در افراد مبتلا به این اختلال، به وسیله تمرین های اجباری کاهش دهد.
درمان رفتاری – شناختی با تغییر افکار و کمک به احساس بهتر افراد در موقعیت های اضطرابی کار می کند. پزشکان همچنین این اختلال را با مهار کننده های باز جذب انتخابی سروتونین و یک کلاس ضد افسردگی تجویز شده درمان می کنند. مطالعات نشان داده است که این دارو ها می تواند بر روی علائم اکثر افراد مبتلا به BDD تاثیر بگذارد.
چه چیزی جواب نمی دهد: جراحی پلاستیک، درمان های پوستی، کار با دندانپزشک برای پنهان کردن نقص هایی که می خواهید آن را پنهان کنید و فقط توسط خود شما درک می شوند. این نیز به این دلیل است که ریشه این بیماری در ظاهر شما نیست؛ در راهی است که شما به خود می نگرید. شما مجبور نیستید زندگی را با وسواس در مورد نگرانی از بدن خود بگذرانید. اکثر افراد مبتلا به این اختلال در صورت جستجوی درمان، بهبود می یابند. زمان بهبودی از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ اما تداوم درمان، به بهبود شما و در نتیجه زندگی بهتر شما منجر خواهد شد.
در این باره بیشتر بخوانید: روانکاوی افراد خود زشت پندار
برگردان: سیما آزادفلاح
هرگونه کپی برداری با لینک دهی مستقیم و ذکر نام دکنر سلام مجاز است.
