در دوران حاملگی اختلالات فراوانی سلامت مادر و جنین را تهدید می کند که از این رو این دوران بسیار حساس است. یکی از جمله ناخوشایند ترین اختلالات بارداری ابتلا به حاملگی پوچ است. این بیماری از علائم خاصی برخوردار است که لازم است تا به سرعت توسط پزشک تشخیص داده شود. در ادامه با دکتر سلام همراه باشید.

حاملگی پوچ چیست؟!

حاملگی پوچ پدیده ای است که در آن علائم اولیه بارداری اتفاق می افتد. به عبارتی دیگر، خون ریزی قاعدگی به تعویق افتاده و جواب تست بارداری مثبت می شود. حتی اگر در هفته های اولیه بارداری پوچ سونوگرافی انجام دهید مشاهده خواهید کرد که کیسه حامل جنین در دیواره رحم وجود دارد. ولی نهایت در دو ماه اول حاملگی با لکه بینی، خون ریزی، و دردهای شکمی پایان می یابد.

بارداری پوچ چیست؟

علائم بارداری پوچ چیست؟

چه کسی در معرض خطر حاملگی پوچ است؟

درمان دارویی حاملگی پوچ چیست؟

بارداری پوچ چگونه تشخیص داده میشود؟

سوالات رایج شما درباره حاملگی پوچ

بارداری پوچ نتیجه یک خطای ژنتیکی در طول روند لقاح است که منجر به رشد بافت غیرطبیعی داخل رحم می شود. حاملگی های پوچ به ندرت جنین را درگیر می کنند و رشد این ماده در مقایسه با رشد طبیعی جنین سریع است. این ظاهر یک مجموعه بزرگ و تصادفی از خوشه های انگور مانند سلول است. دو نوع بارداری پوچ وجود دارد؛ کامل و جزئی.

انواع بارداری پوچ

بارداری پوچ کامل

بارداری های پوچ تنها قطعات جناحی دارند (هیچ بچه ای وجود ندارد) و زمانی که اسپرم تخمک خالی را بارور می کند اتفاق می افتد. از آنجا که تخمک خالی است، هیچ بچه ای شکل نمی گیرد. جفت رشد می کند و هورمون بارداری، hCG را تولید می کند. متاسفانه، یک سونوگرافی نشان می دهد که هیچ جنین وجود ندارد، فقط یک جفت وجود دارد.

بارداری پوچ جزئی

بارداری پوچ جزئی هنگامی رخ می دهد که توده حاوی هر دو سلول های غیر طبیعی و جنین دارای نقص های شدید زودرس باشد. در این مورد، جنین غالبا با سرعت رو به رشد غیرطبیعی رو به رو می شود.
یک نسخه بسیار نادر از بارداری پوچ جزئی زمانی است که دوقلوها ( چطور دوقلو باردار شوم؟) تشکیل شده اند، اما یک جنین شروع به رشد به طور معمول می کند در حالی که دیگری پوچ است. در این موارد، جنین سالم به سرعت توسط رشد ناخوشایند مصرف خواهد داشت.

علائم بارداری پوچ چیست؟

بارداری پوچ ممکن است در ابتدا حاملگی طبیعی باشد ولی بیشتر حاملگی های پوچ باعث علائم خاصی می شود از جمله:

– در سه ماهه اول بارداری، خونریزی واژینال قهوه ای تیره و قهوه ای روشن است

– تهوع و استفراغ شديد

– گاهی اوقات عبور واژن از کیت انگور مانند است

– به ندرت فشار یا درد لگن دیده می شود

– عوارض نادر مانند بیماری تیروئید

– پره اکلامپسی اولیه (فشار خون بالا)

– افزایش سطح hCG

– هیچ حرکت جنینی یا تنش قلب تشخیص داده نمی شود.

اگر علائم بارداری پوچ تجربه کرده اید، با پزشک خود مشورت کنید. او ممکن است علائم دیگری از بارداری پوچ را تشخیص دهد، مانند:

– رشد سریع رحم – رحم برای مرحله حاملگی بسیار بزرگ است

– فشار خون بالا

– پره اکلامپسی – یک بیماری که باعث فشار خون بالا و پروتئین در ادرار پس از هفته بیستم حاملگی می شود

– کیست های تخمدان ( درمان کیست تخمدان با چند توصیه آسان)

– کم خونی ( علائم و درمان کم خونی)

– تیروئید بیش از حد (پرکاری تیروئید)

چه کسی در معرض خطر حاملگی پوچ است؟

افراد در معرض خطر حاملگی پوچ

– در ایالات متحده، حدود 1 از 1000 حاملگی، حاملگی پوچ است

– در مکزیک، آسیای جنوب شرقی و فیلیپین نرخ بارداری پوچ در زنان بالاتر از ایالات متحده است

– زنان سفید پوست در ایالات متحده در معرض خطر بیشتری نسبت به زنان سیاه پوست هستند

– زنان بالای 40 سال

– زنان دارای بارداری پوچ قبلی

– زنان با سابقه سقط جنین

درمان دارویی حاملگی پوچ چیست؟

بارداری پوچ نمی تواند به عنوان یک حاملگی زنده ادامه یابد. برای جلوگیری از بیماری، بافت پوچ باید برداشته شود. درمان معمولا شامل یک یا چند مورد زیر است:
کورتاژ (D & C)

برای درمان بارداری پوچ، پزشک بافت پوچ را از رحم در طول کورتاژ( کورتاژ چیست | عوارض و مراقبت های بعد از کورتاژ) برمی دارد. کورتاژ یک عمل جراحی سرپایی است که در بیمارستان انجام می شود.

در طول درمان، یک بیهوشی موضعی یا عمومی انجام خواهد شد. دکتر برای معاینه لگن برای دیدن دهانه رحم، یک اسپکولوم را به واژن وارد می کند. سپس پزشک دهانه رحم را گشاد می کند و با استفاده از یک دستگاه خلاء بافت رحم را برمیدارد. معمولا عمل کورتاژ حدود 15 تا 30 دقیقه طول می کشد.
هیسترکتومی

اگر بافت پوچ دیده شود و تمایلی برای بارداری در آینده نداشته باشید، ممکن است جراحی برداشتن رحم (هیسترکتومی) ( عمل هیستروسکوپی چیست؟) نیاز داشته باشید.

– نظارت بر HCG بعد از برداشتن بافت پوچ، دکتر سطح HCG را اندازه گیری می کند تا زمانی که به حالت طبیعی بازگردد. اگر همچنان HCG در خون داشته باشید، ممکن است نیاز به درمان بیشتری داشته باشید. هنگامی که درمان بارداری پوچ کامل شد، پزشک شما به مدت شش ماه تا یک سال به اندازه گیری سطح HCG می پردازد تا مطمئن شود هیچ بافت پوچی باقی نمانده است. از آنجا که حاملگی مانع از نظارت بر سطح HCG می شود، پزشک توصیه می کند تا زمان تکمیل نظارت، باردار نشوید.

بارداری پوچ چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص بارداری پوچ

اگر پزشک شما مشکوک به بارداری پوچ باشد، احتمالا یک آزمایش خون برای اندازه گیری سطح گونادوتروپین کورونی (HCG) – هورمون بارداری – انجام میدهد. او یک سونوگرافی نیز انجام خواهد داد. با سونوگرافی استاندارد، امواج صوتی با فرکانس بالا به بافت های منطقه شکمی و لگن هدایت می شوند. در طول بارداری اولیه، رحم و لوله های فالوپ به واژن نسبت به سطح شکمی نزدیک تر می شوند، بنابراین ممکن است اولتراسوند از طریق دستگاه سرگردان در واژن یا همان سونوگرافی واژینال ( سونوگرافی واژینال چگونه انجام می شود؟) انجام شود.

سونوگرافی بارداری کامل پوچ- که می تواند در اوایل هفته هشت یا نه بارداری تشخیص داده شود – موارد زیر را نشان می دهد:

– عدم وجود نطفه یا جنین

– عدم وجود مایع آمنیوتیک ( این مقاله را بخوانید: حجم مایع آمنیوتیک|رنگ مایع آمنیوتیک|درمان کاهش مایع آمنیوتیک)

– جفت ضخیم کیستیک که رحم را پر می کند

– کیست های تخمدان

سونوگرافی حاملگی پوچ جزئی ممکن است موارد زیر را نشان دهد:

– جنین با رشد محدود

– مایع آمنیوتیک پایین

– جفت کیستیک ضخیم

اگر پزشک شما بارداری پوچ را تشخیص دهد، ممکن است بیماری های زیر را نیز بررسی کند، از جمله:

– پره اکلامپسی

– هیپرتیروئیدیسم

– کم خونی

عوارض جانبی بارداری پوچ چیست؟

پس از بارداری پوچ، بافت پوچ ممکن است باقی بماند و همچنان رشد کند. این بیماری نامنظم تروفوبلاستی حاملگی (GTD) نامیده می شود. این اتفاق در 1 زن از هر 5 زن بعد از بارداری پوچ اتفاق می افتد – معمولا بعد از یک بارداری پوچ کامل و نه یک بارداری پوچ جزئی.

یک نشانه از GTD پایدار زمانی است که سطح گنادوتروپین کوریونی (HCG) – هورمون بارداری – بعد از برطرف کردن بارداری پوچ افزایش می یابد. در برخی موارد، یک مولکول تهاجمی عمیق به لایه میانی دیوار رحم نفوذ می کند که باعث خونریزی واژینال می شود GTD .پایدار همیشه با موفقیت درمان می شود به خصوص با شیمی درمانی . یکی دیگر از گزینه های درمان حذف رحم (هیسترکتومی) است.

به ندرت، یک نوع سرطانی GTD به عنوان کوریوکارسینوم توسعه یافته شناخته شده است. کریوکارسینوما معمولا با داروهای سرطانی چندگانه درمان می شود.

سوالات بارداری پوچ شما

1- چرا در بارداری پوچ جنین تشکیل نمی شود؟

موثرترین عامل شناخته شده در بروز حاملگی های پوچ، اختلالات سلول تخم همراه با ناهنجاری های کروموزومی است که ممکن است بر اثر بالا بودن سن مادر یا پدر به وجود آید. البته معمولا این حاملگی ها ارتباط مستقیم با سن مادر ندارند، اما بالا بودن سن مادر ممکن است باعث افزایش احتمال وقوع مشکلات کروموزومی یا مشکلات تقسیم سلولی در سنین بالا در وقوع حاملگی پوچ شود. از سوی دیگر، این وضعیت ممکن است ناشی از کیفیت پایین اسپرم یا تخمک باشد یا ممکن است پس از تشکیل سلول تخم، اختلالاتی در تقسیم سلولی به وجود آید که باعث ایجاد این نوع حاملگی شود.

2- حاملگی پوچ به سرانجام نمی رسد؟

جالب است بدانید بدن خانمی که بارداری پوچ را تجربه می کند، اختلال در روند طبیعی بارداری را به طور خودکار تشخیص می دهد و حاملگی را متوقف می کند. در صورت وقوع حاملگی پوچ، ابتدا همان علائم اولیه حاملگی رخ می دهد، یعنی قاعدگی به تاخیر می افتد و تست حاملگی مثبت می شود. ولی معمولا در ادامه، دردهای شکمی و لکه بینی ایجاد شده و حاملگی با وقوع خونریزی متوقف می شود. البته همیشه حاملگی پوچ به طور خود به خود سقط نمی شود و گاهی به مداخله پزشکی، مانند تجویز دارو یا عمل کورتاژ نیاز است.

3- آیا حاملگی پوچ تکرار می شود؟

اگرچه این نوع حاملگی در طبقه بندی سقط مکرر هم می تواند قرار بگیرد، اما تائید این مسأله، انجام بررسی های سقط مکرر را طلب می کنند. به علاوه احتمال بیشتری برای وجود علت ژنتیکی در تکرار وقوع حاملگی بدون جنین مطرح است. توجه داشته باشید که این نوع حاملگی معمولا در همان مراحل اولیه دفع می شود، اما در صورت تشخیص دیرهنگام این نوع بارداری، یا تمایل نداشتن مادر برای دریافت دارو یا انجام کورتاژ، ممکن است مدت بیشتری طول بکشد. معمولا بارداری پوچ اتفاقی است که دیگر تکرار نمی شود و به همین دلیل بررسی خاصی پس از وقوع یک مرتبه بارداری پوچ لازم نیست، چون معمولا حاملگی بعدی طبیعی خواهد بود. ولی در کسانی که بارداری پوچ به طور مکرر اتفاق می افتد احتمال وجود مشکل زمینه ای مطرح است و به همین دلیل باید بررسی های سقط مکرر و مشاوره ژنتیک نیز برای زوجین انجام شود.

4- آیا با بارداری پوچ در آینده می توانم کودک داشته باشم؟

بله، احتمال بارداری طبیعی در آینده وجود دارد. خطر بارداری پوچ دیگر حدود 1-2 درصد است. با درمان و پیگیری های معمول، بارداری پوچ هیچ مشکلی در بلند مدت برای سلامت جسمی ایجاد نمی کند. با این حال، ممکن است بعد از هورمونهای بارداری مدتی صبر کنید. توصیه می شود تا 6 ماه پس از اتمام درمان، از بارداری پرهیز کنید. در صورتی که از درمان دیگری استفاده می کنید 12 ماه پس از درمان صبر کنید و سپس باردار شوید.

5- نزدیکی جنسی، پس از بارداری پوچ چگونه است؟

زمانی که آمادگی جسمی و روحی دارید می توانید نزدیکی جنسی داشته باشید. اگر بعد از درمان خونریزی داشتید، تا زمانی که متوقف نشده است، رابطه جنسی نداشته باشید. بارداری پوچ بر احتمال بارداری بعدی تاثیر نمی گذارد و خطر بارداری پوچ بعدی خیلی کم است (حدود 1 در 80). بهتر است قبل از اینکه نظارت بر درمان به پایان برساند، باردار نشوید. در صورت نیاز به درمان بیشتر برای از بین بردن تمام سلول های باقی مانده در رحم بپردازید. تا زمانی که پزشک توصیه نکرده است، داروهای ضد بارداری مصرف کنید. شما می توانید از هر نوع به جز ایمپلنت هایی که در رحم قرار دارند استفاده کنید، که فقط باید زمانی استفاده شود که سطح hCG شما به حالت طبیعی بازگردد.

6- چه احساسی بعد از بارداری پوچ دارم؟

اگر چه حذف بارداری پوچ، فساد یک نوزاد در حال توسعه نیست، اما هنوز از دست رفتن است. حتی زمانی که جنین وجود داشته باشد، فرصتی برای رشد جنین وجود ندارد. اکثر زنان کشف کرده اند که آنها پس از کشف و پیش بینی بارداری با بارداری پوچ برخورد می کنند. آنچه مهم است نگرانی در خصوص سلامت مادران است. حتما قرار ملاقات های بعدی را پیگیری کنید. گروه های پشتیبانی و مشاوره ممکن است مفید باشد.

7- آیا امکان دارد بارداری پوچ دیگری داشته باشم؟

اگر بارداری پوچ بدون عارضه داشته باشید، خطر ابتلا به بارداری پوچ در حدود 1-2٪ است. مشاوره ژنتیکی قبل از اینکه دوباره شروع شود، برای برخی از زوج ها مفید است.

8- نظارت پس از درمان برای بارداری پوچ چگونه است؟

بعضی از سلول های غیرطبیعی ممکن است بعد از درمان در رحم شما باقی بمانند. اینها معمولا ظرف چند ماه خود به خود از بین می روند، اما گاهی اوقات درمان اضافی برای از بین رفتن آن ها نیاز است. برای بررسی اینکه آیا ممکن است به درمان بیشتر نیاز داشته باشید یا خیر، از شما خواسته خواهد شد تا آزمایشات خون و یا ادرار را برای اندازه گیری سطح هورمون hCG (گونادوتروپین کورونی) انجام دهید. مقدار این هورمون در بدن شما در دوران بارداری افزایش می یابد. اگر پس از درمان برای بارداری پوچ، هورمون ها کاهش پیدا نکند، ممکن است به این معنی باشد که برخی سلولهای غیرطبیعی در رحم باقی می ماند.
اکثر زنان نیاز به آزمایش خون و یا ادرار برای حدود شش ماه پس از درمان دارند.

9- تشخیص بارداری بدون جنین چگونه است؟

امروزه با وجود سونوگرافی های دقیق تر، تشخیص این نوع حاملگی در مراحل زودتر ممکن شده است. البته باید توجه داشت در حاملگی طبیعی هم ممکن است در سونوگرافی اولیه (بخصوص اگر خیلی زود انجام شده باشد) اثری از جنین دیده نشود و ساک حاملگی خالی باشد. گرچه در چنین وضعیتی، تکرار سونوگرافی حدود هفت تا 10 روز بعد، وجود جنین را اثبات خواهد کرد. در حاملگی پوچ، انتظار تغییر فایده ای ندارد و حاملگی بدون جنین، در سونوگرافی بعدی نیز تکرار خواهد شد. با وجود این، برای پیشگیری از ختم یک بارداری طبیعی و حاوی جنین – که در سونوگرافی اولیه ممکن است دیده نشود – همیشه پس از تشخیص حاملگی پوچ، باید سونوگرافی به فاصله هفت تا 10 روز دیگر تکرار شود.

منبع: اوما