در جدیدترین تحقیقاتی که دانشمندان در خصوص بیماری های اعصاب مغزی انجام داده اند، موفق شده اند سلول های پوستی انسان های بالغ و سالم را مستقیما به رشته های عصبی حرکتی تبدیل کنند.
دانشمنداني كه روي بيماريهاي اعصاب مغزي كار ميكنند در رشد دادن رشتههاي عصبي حركتي انسان در آزمايشگاه دچار مشكل شده بودند. اعصاب حركتي موجب انقباض عضلات ميگردد و آسيب ديدن آنها باعث بيماريهاي نابودكنندهاي اعم از اسكرولوز جانبي آميوتروفيك و ضعف عضلات نخاعي ميشود كه هردوي آنها باعث فلج شدن و مرگ زودرس ميشود.
در تحقيقات جديد، دانشمندان در سنت لوييس سلولهاي پوستي انسانهاي بالغ و سالم را مستقيماً و بدون استفاده از حالت سلولهاي بنيادي به رشتههاي عصبي حركتي تبديل كردهاند.
استفاده نكردن از حالت سلول بنيادي نگرانيهاي اخلاقي را از بين ميبرد. سلولهاي بنيادي پرتوان مشابه ياختههاي جنيني، قابليت اين را دارند كه به انواع مختلف سلولهاي انسان تبديل گردند و مسئله مهم ديگر، استفاده نكردن از حالت سلولهاي بنيادي است كه موجب ميشود اعصاب حركتي توليد شده همسن با سلولهاي پوستي و در نتيجه همسن با بيمار باشند. حفظ زمانبندي درست سن اين سلولها مسئلهاي حياتي است،زيرا مطالعه بيماريهاي اعصاب مغزي نشان داده اين عارضه در بيماران با سنين مختلف رخ ميدهد و با افزايش سن شايعتر ميشود.
محققان در اين باره ميگويند:«پسروي به سلولهاي بنيادي پرتوان شبيه تخريب يك خانه و ساختن مجدد آن از روي زمين است. كاري كه ما انجام ميدهيم مشابه نوسازي است. ما درون سلول را تغيير ميدهيم اما ساختار اصلي آن را بيتغيير ميگذاريم كه باعث ميشود مشخصات و سن رشته عصبي بزرگسال كه مورد مطالعه قرار ميدهيم بيتغيير بماند.»
توانايي دانشمندان در تبديل سلولهاي پوستي به انواع ديگر سلولها، مانند رشتههاي عصبي، ظرفيت افزايش درك بيماريها را بالا ميبرد و باعث ميشود راههاي جديدي براي بهبود بافتها و اندامهاي آسيب ديده پيدا كرد. به اين زمينه از علم پزشكي، طب احياكننده گفته ميشود.
در اين مطالعه جديد، محققان بهطور گسترده اين پروسه را شرح دادهاند و جزئيات چگونگي تغييرات سلولهاي پوستي به رشتههاي عصبي كلي و سپس تبديل آنها به انواع مختلف رشتههاي عصبي شرح داده شده است. آنها متوجه شدند كه ژنهاي درگير شده در اين پروسه موازنه ميگردند تا آماده بيان ژني شوند اما همچنان تا زمان فراهم شدن تركيب مولكولي مناسب غيرفعال ميمانند. پس از آزمايشات بسيار زياد با چندين تركيبات مولكولي، محققان دريافتند كه اضافه نمودن دو سيگنال ديگر (عاملهاي رونويسي ISL1 و LHX3)در عرض 30 روز سلول پوست را به رشته عصبي نخاعي تبديل ميكند.
در اين مطالعه جديد، محققان ميگويند رشتههاي عصبي حركتي تبديليافته در مقايسه با رشتههاي عصبي حركتي معمولي در موشها از نظر ژنهاي خاموش و روشن شده و عملكردي سازگار هستند،اما دانشمندان نميتوانند درباره تطابق اين سلولها با رشتههاي عصبي حركتي انسان اطمينان حاصل كنند، زيرا دريافت نمونه از رشتههاي عصبي كشتشده از يك فرد بالغ دشوار است. مطالعات آينده نيازمند اهداي نمونه از بيماران فوتشده است تا بتوان صراحتاً مشخص كرد تا چه حد اين سلولها از رشتههاي عصبي حركتي درون بدن تقليد ميكنند.
منبع: روزنامه جوان