اکثر نوجوانان با والدین دچار اختلاف نظر در این سنین می شوند. آسیب های اجتماعی زیادی فرزند نوجوانتان را تهدید میکند و شما وظیفه دارید بر آن ها نظارت کرده و مراقب فرزندتان باشید. در دنیای مجازی عوامل زیادی به سلامت روحی و روانی فرزندتان آسیب وارد خواهد کرد.
نوجوانان به‌طور کاملاً طبیعی نسبت به گروه همسالان خود توجه نشان می‌دهند و دوست دارند با دوستان خود خارج از مرزهای خانواده ارتباط برقرار کنند و وقت خود را بیشتر با آنها بگذرانند.
ورود فضای مجازی به زندگی امروز ما، مزید بر علت شده تا موجب آشنایی بسیار سهل نوجوان با افراد غریبه شود. ارتباطاتی بیرون از کنترل خانواده که در مواردی می‌تواند به‌دنیای واقعی کشیده و خطرآفرین شود. از طرفی نمی‌توان از ترس آسیب‌های بیرون از خانه، نوجوان را در خانه زندانی یا راه‌های ارتباط مجازی او را مسدود کرد. این محدود کردن‌ها سبب می‌شود در اجتماعی شدن نوجوان اختلال ایجاد کنیم و در نهایت فردی منزوی و دور از جامعه پرورش دهیم.
محمدرضا ولدخانی با اشاره به‌گذار جامعه ایران از روابط سنتی می‌گوید: در سبک سنتی ارتباطات، والدین، عمده دوستان و اطرافیان نوجوان را می‌شناختند و محدوده روابط نوجوان برای خانواده کاملاً مشخص بود. در این دایره طبعاً نگرانی‌های خانواده از بابت آسیب‌های احتمالی جسمی یا روانی این روابط بسیار کمتر بود. اما امروزه با ظهور فضاهای مجازی آسیب‌هایی از قبیل خشونت، تخریب شخصیت، آزار جنسی و سایرناهنجاری‌ها به وفور دیده می‌شود و به‌طور قطع و یقین این آسیب‌ها در ارتباطات مجازی امکان ظهور و بروز بیشتری دارد و نگرانی اصلی خانواده‌ها و والدین به همین نکته برمی‌گردد.
به گفته این روانشناس کودک و نوجوان، یکی از نکات منفی حضور در فضای مجازی این است که طرف مقابل فردی کاملاً ناشناخته و مجهول است. دوستی که نه تنها والدین، بلکه خود نوجوان نیز او را در عالم واقعیت نمی‌شناسد. نکته مهم‌تر این است که در این فضا خیلی کمتر از دنیای واقعی می‌توان به افراد اعتماد کرد و متأسفانه بسیاری از نوجوانان به این امر توجه نمی‌کنند و ممکن است براحتی اعتماد کنند و طبعاً تبعاتی برای‌شان داشته باشد.
نصیحت؛ بدترین گزینه
نوجوان شما چه دختر و چه پسر طبق نیازی که دارد محتاج برقراری ارتباط با سایر همسالان خود است اما در جامعه کنونی برقراری روابط حقیقی سخت و ایجاد روابط مجازی بسیار آسان شده است و فرزندان بدون توجه به خطرات آن به دنبال ارتباطات و دوستان مجازی هستند و نمی‌توان به آنها خرده گرفت اما سؤال مهم این است که والدین چه باید بکنند؟ آیا باید کار را آسان کرد و کلاً فرزندان را از فضای مجازی و دوستان مجازی دور نگه داشت یا اجازه ورود به چنین فضای خطرناکی را به او داد؟ اصلاً به‌عنوان پدر یا مادر قدرت منع فرزندتان را از این تکنولوژی که ترس را به وجودتان انداخته دارید؟
ولدخانی توجه ما را به این نکته جلب میکند که «یک نوجوان قدرت فهم و درک مسائل انتزاعی را دارد و همین نکته می‌تواند کمک‌کننده باشد» و توضیح می‌دهد: دوستی با نوجوان و بخصوص آگاه‌سازی او – آن هم فقط به صورت اطلاع رسانی- بهترین راه حل است. خیلی مواظب باشید که حرف‌های شما به نصیحت تبدیل نشود در آن صورت ممکن است جواب منفی بگیرید؛ از نصیحت، سرزنش و مقایسه پرهیز کنید و با زبان محترمانه و رعایت شخصیت نوجوان با او صحبت کنید و در نهایت نتیجه‌گیری را به خود او واگذار کنید.
او برنامه‌ریزی برای پرکردن اوقات فراغت نوجوان را راه حل دیگری می‌داند و ادامه می‌دهد: برای اوقات او برنامه‌ریزی کنید، این برنامه‌ریزی باید واقعی، قابل اجرا، متعادل و با نظر خودش باشد به گونه‌ای که زمان آزاد زیادی برای او باقی نماند تا بخواهد در فضای مجازی وقت بگذراند البته خیلی مهم است که برنامه‌ها خیلی جذاب و مورد علاقه نوجوان باشد.
این روانشناس کودک و نوجوان در ادامه می‌افزاید: بعضی والدین آنقدر مسائل را برای فرزندان حساس جلوه می‌دهند که نتیجه معکوس می‌گیرند. یعنی نوجوان به حدی کنجکاو می‌شود تا بفهمد چیزی که از آن منع می‌شود، چیست و چگونه است که دیگر وقعی به نظر والدین نمی‌گذارد. بنابراین یکی از راه‌های بازداری حساس نکردن نوجوان نسبت به موضوع است.
نظارت باید غیرمستقیم باشد
با توجه به اینکه نظارت مستقیم و دیکتاتوری پیامدهای منفی زیادی به دنبال دارد ولدخانی نظارت غیرمستقیم را پیشنهاد می‌دهد. او معتقد است که فضای مجازی هم زوایای مثبت دارد و هم منفی، استفاده از این فضا با آگاهی، برنامه‌ریزی، بدون ایجاد حساسیت و تحت نظارت بزرگترها برای نوجوان می‌تواند مفید هم باشد.
این روانشناس در خاتمه توصیه میکند: دوستان و ارتباطات یک نوجوان بهتر است در دنیای واقعی و فضای حقیقی باشد البته ارتباط با دوستان شناخته شده و حقیقی در فضای مجازی با شرایطی که به آن اشاره کردم، مشکلی ندارد.
ایران
