برخی زمان ها انسان حتی پس از مصرف وعده های غذایی نسبتا سنگین نیز احساس گرسنگی کاذب می کند، در این مقاله دکتر سلام شما را با دلایل احساس گرسنگی کاذب و روش های کنترل این حس برای سلامتی بیشتر بدن آشنا می نماید.

گرسنگی، در واقع سیگنال بدن شما برای نشان دادن نیازش به سوخت می باشد. مغز و روده شما با کمک یکدیگر این احساس را به شما نشان می دهند. بنابراین اگر میلی برای خوردن ندارید، شماری از علت ها وجود دارند که میتوانند اشتها را از بین ببرند؛ این علت ها شامل داروهای خاص، احساسات و  مسائل مربوط به سلامت می شوند:

1- استرس

زمانی که شما تحت فشار قرار دارید، بدن شما واکنش نشان می دهد؛ به طوریکه  گویی در معرض خطر است. مغز شما مواد شیمیایی مانند «آدرنالین» را آزاد می کند که باعث میشود قلب شما سریع تر بزند و سرعت هضم مواد غذایی کندتر شود. این میتواند اشتهای شما را محدود سازد. این پاسخ بدن، پاسخ «جنگ یا پرواز» نامیده می شود و فقط برای مدتی کوتاه ادامه خواهد داشت. اگر استرس شما برای یک مدت طولانی وجود داشته باشد، بدن شما هورمونی به نام «کورتیزول» آزاد میکند و باعث میشود شما به ویژه برای غذاهایی با کالری بالا احساس گرسنگی داشته باشید.

2- داروها

عوارض جانبی بسیاری از داروها می تواند شامل از دست دادن اشتها باشد. برخی از رایج ترین آنها شامل داروهای ضد قارچ، آنتی بیوتیک ها و آرام بخش های ماهیچه می باشد. داروهایی که برای درمان افسردگی، میگرن، فشارخون بالا، بیماری های مزمن انسدادی ریه و پارکینسون تجویز میشوند نیز، می توانند بر گرسنگی شما تاثیر بگذارند. اگر نمیتوانید غذا بخورید، با پزشک خود مشورت کنید تا ببینید آیا داروهای مصرفی شما باعث ایجاد این مشکل شده است و یا علت دیگری دارد.

3- سرما خوردگی یا آنفلوآنزا

زمانی که بیمار هستید، سیستم ایمنی بدن شما سخت تر کار خواهد کرد. این سیستم مواد شیمیایی به نام «سیتوکینین» آزاد خواهد کرد که شما را خسته و بی اشتها خواهد کرد. این روش بدن شما برای گفتن «استراحت کن» می باشد، تا بتواند انرژی مورد نیاز برای مبارزه با بیماری شما را به دست آورد. البته مقدار کمی غذا، میتواند سیستم ایمنی بدن شما را تقویت کند. یک کاسه سوپ مرغ را امتحان کنید: تحقیقات نشان می دهد که این سوپ به التهاب کمک میکند و در نتیجه باعث میشود شما احساس خوبی داشته باشید.

4- بارداری

شما باید برای دو نفر غذا بخورید، اما آیا نمیتوانید زیاد غذا بخورید؟ این به دلیل مبارزه بدن بسیاری از مادران برای تهوع دوران بارداری، به خصوص در سه ماهه اول آن می باشد. اگرچه این حالت “بیماری صبحگاهی” نامیده می شود، اما می تواند در هر زمانی از روز اتفاق بیفتد. غذاهایی که زود هضم هستند مثل: کراکرها و نان های تست شده میتوانند موجب آرامش و عدم تهوع شوند. همچنین سعی کنید غذاهای کوچک و تنقلات بخورید، چون معده خالی میتواند همه چیز را بدتر سازد.

5- تیروئید (کم کاری)

هورمون های تیروئید شما، چگونگی تبدیل غذا را به انرژی، توسط بدن کنترل می کنند. زمانی که این غده به اندازه کافی هورمون تولید نمی کند، بدن شما نیز دچار کارکرد کمتری می شود. نتیجه: شما از انرژی کمتری استفاده می کنید و میزان گرسنگی شما کم میشود. اما به دلیل اینکه شما کالری زیادی نمی سوزانید، ممکن است باعث افزایش وزن شما شود. پزشک شما میتواند برای این وضعیت یک آزمایش خون بدهد، و اگر این مشکل در مورد شما وجود داشته باشد، مقداری هورمون تیروئید از طریق داروهای خاصی برای سرعت بخشیدن به کارکرد بدن برای شما تجویز خواهد کرد.

6- میگرن

فقط یک تپش سر میتواند برای از دست دادن اشتهای شما کافی باشد. اما میگرن میتواند در عین حال باعث تهوع و استفراغ شود. حتی ممکن است بعد از رفع آن نیز احساس گرسنگی نداشته باشید. یک یا دو روز بعد از حمله میگرن، گرسنگی زیاد، شایع است. داروها میتوانند از آن جلوگیری و یا زمانی که به آن دچار شدید، آن را درمان کنند.

7- کم خونی

این شرایط زمانی اتفاق می افتد که بدن شما به اندازه کافی گلبول قرمز خون تولید نمی کند. کار این گلبول این است که اکسیژن را به تمام بدن شما حمل کند. اگر به مقدار کافی از این گلبول در بدن خود نداشته باشید، ممکن است احساس خستگی و ضعف کرده و اشتهای کمی داشته باشید. اگر علائمی مانند درد قفسه سینه و سردرد را نیز داشته باشید، پزشک ممکن است درخواست آزمایش خون بدهد تا از نظر وجود آنمی “کم خونی” در شما مطمئن شود. اگر کم خونی داشته باشید، ممکن است مکمل های آهن و یاویتامین B12 را برای شما تجویز کند.

8- سرطان

فقدان اشتها، از عوارض جانبی سرطان است. این بیماری و روش های درمانی آن، مانند رادیوتراپی و شیمی درمانی، ممکن است باعث تهوع، درد و یا کم آبی بدن شود. آنها حتی میتوانند طعم و بوی غذا را برای فرد تغییر دهند. اگر در هنگام غذا خوردن، دوران سختی داشته و از غذای خود لذت نمی برید، با پزشک خود صحبت کنید. شما ممکن است نیاز داشته باشید 8-6 وعده کوچک در طی روز غذا بخورید.

9- سن

بیشتر از 30 درصد افراد مسن، اشتهای کمتری نسبت به سابق پیدا خواهند کرد. این به دلایل مختلفی ممکن است اتفاق بیفتد. همانطوری که سن شما بالاتر می رود، سرعت هضم در بدن شما نیز کاهش می یابد، به طوری که احساس پری بیشتری در طول زمان خواهید داشت. احساس بویایی، چشایی و یا بینایی شما نیز ممکن است ضعیف تر گردد. این باعث میشود که غذاها دیگر مثل سابق اشتها برانگیز به نظر نیایند. تغییرات هورمونی، یک بیماری مزمن و داروها نیز میتوانند گرسنگی شما را محدود سازند. با پزشک خود صحبت کنید؛ او میتواند به شما در کشف آن چه اتفاق می افتد کمک کند.

10- دیابت

اگر دیابت شما به خوبی کنترل نشود، سطح قند خون بالا میتواند به اعصاب شما در بدن آسیب برساند. یکی از این عصب ها، میتواند «عصب واگ» باشد که کنترل عضلات معده را در اختیار دارد.

زمانی که این عصب، آنطور که باید کار نکند، غذا از طریق دستگاه گوارش شما به سرعت حرکت نمیکند. در نتیجه منجر به بیماری به نام «Gastroparesis» می شود که باعث از دست دادن اشتها و احساس نفخ می شود. این بیماری با تغییراتی در رژیم غذایی، دارو و یا جراحی درمان می شود.

11- اشکال در معده

اگر تهوع، اسهال و گرفتگی عضلات دارید، ممکن است اشکالی در معده و یا «Gastroenteritis» داشته باشید. این حالت زمانی اتفاق می افتد که یک ویروس، باکتری یا انگل آلوده، به معده و روده شما وارد شود. بدشانسی آن این است که آخرین احساسی که خواهید داشت، احساس گرسنگی است. زمانی که حالت تهوع از بین رفت، با غذاهای ملایم مانند موز، برنج و یا نان تست شروع کنید و مقدار زیادی مایعات بنوشید تا بدن شما هیدراته باقی بماند.

12- بیماری های معده

زمانی که غذا خوردن منجر به حالت تهوع، استفراغ، نفخ و یا درد معده می شود، اشتها می تواند کاهش یابد. این حالت معمولا در بیماری های معده رخ می دهد. یکی از رایج ترین آنها «سندرم روده تحریک پذیر»  است؛ یک بیماری مزمن در روده بزرگ شما. «کولیت» و «بیماری کرون»، بیماری های جدی تری هستند که برخی از علائم مشابه را ایجاد می کنند. اگر شما به یکی از این مشکلات دچار هستید، با پزشک خود مشورت داشته باشید.

13- افسردگی

در برخی از افراد، این اختلال می تواند منجر به اشتها و افزایش وزن شود. برای سایر افراد مبتلا به این اختلال، می تواند برعکس آن اتفاق بیفتد. افسردگی باعث می شود تا مغز شما، برای آزاد کردن بیشتر هورمونی به نام «کورتیکوتروپین» که آزاد کننده فاکتورCRF می باشد، تحریک شده و در نتیجه مقدار زیاد این هورمون باعث می شود شما کمتر گرسنه باشید. با افسردگی شدید، ممکن است علاقه خود را به آشپزی و خوردن از دست بدهید. اگر این تغییرات اشتها به همراه تغییراتی در خلق و خو باشد، با پزشک خود مشورت کنید.

14- ضربه مغزی

نوع خفیفی از اسیب مغزی که میتواند سرگیجه، سردرد و حالت تهوع ایجاد کند. در برخی از موارد، ممکن است فرد احساس بویایی خود را از دست بدهد. این میتواند غذا را کمتر اشتها برانگیز سازد. اگر فکر میکنید در اثر ضربه ای به سر دچار ضربه مغزی شده اید، با پزشک خود صحبت کنید. او می تواند راهی برای اطمینان بیشتر پیدا کند. اگر جدی نباشد، ممکن است برای بازگشت احساس بهتر، پیشنهاد استراحت بیشتری را به شما بدهد.

برگردان: سیما آزادفلاح

هر گونه استفاده با درج نام مجله پزشکی دکتر سلام (لینک دهی مستقیم) مجاز می باشد.