آیا تا به حال اتفاق افتاده است که چیزی را خریده باشید که به آن احتیاجی نداشته اید؟ آیا احساس خوبی برای آن داشته اید؟ آیا وقتی دچار استرس می شوید، بیشتر خرید می کنید؟ خرید درمانی یا Retail Therapy یکی از روش های کاهش استرس است که بسیاری از افراد آن را به طور آگاه یا ناخودآگاه انجام می دهند. خرید درمانی، عملی است که شما چیز کوچکی برای خود می خرید تا خلق و خو و روحیه شما بالاتر رفته و احساس خوبی پیدا کنید. این عمل ممکن است بیشتر از آنچه فکر می کنید رواج داشته باشد.
1- خرید درمانی چقدر رایج است؟
خرید درمانی یا نوع شدیدتر آن «خرید اجباری»،که درآن فرد احساس می کند ناچار است تا برای بالا رفتن روحیه خود خرید انجام داده و به نوعی به آن اعتیاد دارد، ممکن است بیشتر از آن چه مردم می دانند، رایج باشد. یک مطالعه توسط یک پژوهشگر دولتی در پنسیلوانیا بر روی گروهی از افراد که به طور مرتب خرید می کردند، انجام و مورد بررسی قرار گرفت. همه این افراد، ظرف یک هفته گذشته چیزهایی برای خودشان خریده بودند؛ این پژوهشگر دریافت که 62 درصد از این افراد، این خریدها را برای بالا بردن خلق و خو و روحیه خود انجام داده بودند. مطالعه دیگری در مورد جمعیت شناسی خریداران اجباری، نشان داده بود که زنان و افراد جوان، (اواخر نوجوانی) بیشتر مستعد این رفتار بودند.
2- زمانی که استرس داریم، خرید کردن چطور بر ما اثر می گذارد؟
زمانی که در معرض استرس هستیم، واکنش ما به خرید کردن متفاوت است. درست همانگونه که ما ممکن است به طور طبیعی برای بهتر شدن روحیه خود، به دنبال یک طعم شیرین باشیم و یا همانگونه که به سایر لذت های زندگی پاسخ مثبت می دهیم، افراد تمایل دارند تا بتوانند از طریق خرید کردن، احساسات قویتری داشته باشند تا در زمان استرس روحیه خود را بالا ببرند. نظرسنجی که قبلا از خریداران انجام شده بود، نشان داد که فقط 82 درصد از آنها احساسات مثبتی نسبت به این خریدها داشتند، و افزایش روحیه مثبتی که به دنبال این خریدها به وجود آمده بود دارای اثرات طولانی مدت بود؛ همچنین نشان می داد که خرید، به عنوان یک احساس لذت بخش و سرشاری شناخته می شود که بسیار برتر از احساس ندامت و پشیمانی خریدار می باشد.
با این حال، زمانی که این خرید ها به سمت اجبار پیش می رود، بخصوص زمانی که فرد از لحاظ مالی در مضیقه است، این احساس می تواند کاملا متفاوت باشد. زمانی که خرید به طور عمده برای بالا بردن روحیه بوده و به طور مداوم تکرار شود، سایر مشکلات می تواند ناشی از پیامدهای ناخواسته آن باشد. افرادی که بطور مداوم این کار را می کنند و در پی خرید اجباری برای بالا بردن روحیه خود هستند، علاوه بر اینکه می توانند بدهی شدیدی بالا بیاورند، دچار اضطراب و ناامیدی، احساس از دست دادن کنترل و درگیری در خانه نیز می شوند.
3- پارادوکس واضح «خرید- استرس»
از آنجا که خرید درمانی، برای بسیاری از افراد، یک شیب لغزنده به نظر می رسد، آنچه می تواند به عنوان یک تقویت کننده بی ضرر روحیه شروع شود، احتمالا به یک اجبار تبدیل شده و می تواند موجب تخلیه امور مالی شده و باعث درگیری و در نهایت دوباره موجب استرس بیشتر شود. بهتر است اگر خود را درگیر در این رفتار می بینید، بیشتر مراقب باشید. گاهی اوقات می توانید از این روش درمانی برای بالا بردن روحیه خود استفاده کنید، (این روش حتی یک راهکار توصیه شده برای دستیابی به اهداف است) دراین صورت این یک روش مثبت است؛ اما اگر اجازه بدهید که هزینه های شما، زندگی شما را از کنترل خارج کنند، بدیهی است که این روش منفی تلقی می شود.
4- جایگزین های سالم تر
اگر متوجه شوید که چه حالا و چه بعدها در خرید درمانی، افراط می کنید، ممکن است موثر ترین راه برای کاهش و ازبین بردن استرس شما نباشد. اما اگر این روش، آن را به یک اضطرار و اجبار تبدیل نکند، می تواند تقویت کننده روحیه خوب و مناسبی باشد. بسیاری از افراد دریافته اند که راهکار های زیر ممکن است برای دریافت بهترین استفاده از خرید درمانی با کمترین میزان از عوارض منفی آن مفید باشد:
– سازماندهی مجدد
اگر برای کاهش استرس خود به دنبال خریدهای جدیدی رفته باشید، ممکن است با نگاه کردن به چیزهایی که داشته و آنها را فراموش کرده بودید، احساس غم و اندوه بکنید. شما می توانید یک طرح بزرگ برای خود درست کنید؛ به این صورت که دوباره یک سازماندهی به تمام گنجه لباس های خود بدهید و یا تغییری در دکوراسیون وسایل خانه بدهید، یا یک پروژه ده دقیقه ای را با تمیز کردن کشوی دراور خود ترتیب دهید؛ در این صورت ممکن است چیزهایی را که فراموش کرده بودید، دوباره بیابید. درنهایت، آن چیزی که دریافت می کنید، محیطی است که کمتر به هم ریخته و برای چگونگی استفاده از انتخاب هایتان مفید تر بوده و قطعا باعث تقویت روحیه شما خواهد شد.
– شمارش برکات و نعمت ها
پرورش احساسات قدر دانی برای آن چه در زندگی خود دارا هستید، می تواند به شما کمک کند تا یک احساس فراوانی داشته باشید و درنتیجه باعث کاهش تمایل شما نسبت به سایر چیز ها خواهد شد. یک دفترچه مخصوص قدر دانی داشته باشید و هر روز چیز جدیدی را که به خاطر آن شکر گذاری می کنید، در آن یادداشت کنید. مطمئن باشید یک دگرگونی تازه ای را تجربه خواهید کرد.
شمردن نعمت هایی که دارید، باعث می شود در مرتبه بعدی که احساس می کنید باید چیز تازه ای بخرید، میل شما به خرید کاهش پیدا کرده و درنتیجه هزینه کمتری پرداخت می کنید. از آنجا که خرید اجباری، یک تلاش برای پرکردن احساس خلاء در شما می باشد، لذت بردن از فعالیت هایی که احساس هیجان شما را پر میکنند، می تواند گرایشات شما را نیز برای موارد مادی کاهش دهد.
– خرید را حفظ کنید اما زمان کمتری به آن اختصاص دهید.
گاهی اوقات فقط در حالت خریدی برای درمان هستید و می خواهید به فکر خودتان باشید، که البته این تلاش ارزش بیشتری نسبت به خرید دارد. اگر این تلاش در آرامش و اعتدال و به معنای حقیقی خود انجام شود، به شرط اینکه یک خرید کوچک بوده و بدهی طولانی به بار نیاورد، می تواند باعث بالا رفتن روحیه شما شود. پس سری به فروشگاه هایی که بالاترین تخفیف را دارند، زده و یکی از اجناسی را که دارای تخفیف زیادی است برای خود بخرید.
هنوز هم کار بهتری وجود دارد، کاری که ارزان تر تمام می شود و به شما اجازه می دهد از آرامش آن لذت ببرید؛ به طور مثال یک فنجان چای خوب یا یک قهوه خوب و خوش عطر در کنار یک شمع معطر یا عود که با خود به اتاقتان می برید، می تواند به شما کمک کند تا هم از نوشیدنی و بوی خوب لذت ببرید، و هم یک «فرار کوچک» است و درضمن احتیاجی نیست به بیرون بروید.
روانشناسان مثبت گرا، توصیه می کنند از چیزهای لذت بخش در زندگی استفاده کنید ؛ گاهی یک خرید کوچک می تواند آن بخش از شما را که در جستجوی چیزی تازه است، تحریک کند؛ بدون اینکه لازم باشد خیلی دور رفته یا یک عادت گران قیمت را درخود ایجاد کنید که قادر به پرداخت همیشگی هزینه های آن نیستید؛ از همه مهم تر اینکه آن احساس گناه و استرس مضاعف بعد از خرید را نخواهید داشت. همانند هرگونه مشاوره ای، اگر متوجه شدید که قادر نیستید تا هزینه های مربوط به استرس خود را کنترل کنید، و یا شک دارید که آیا خرید های شما خارج از کنترل است یا خیر، ایده خوبی خواهد بود اگر با یک کارشناس حرفه ای برای پشتیبانی و دریافت یک حمایت اضافی صحبت کنید.
در این باره بیشتر بخوانید: قبل از خرید مواد غذایی حتما این موارد را بررسی کنید!
برگردان: سیما آزادفلاح
هرگونه کپی برداری با ذکر نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است.
