میلومای چندگانه نوعی از سرطان است که زمانی تشکیل می شود که سلول های پلاسما یا گلبول های سفید خون که با میکروب ها مبارزه می کنند، شروع به رشد خارج از کنترل می کنند. آنها در مغز استخوان، بافت اسفنجی درون برخی از استخوان های بزرگ شما یافت می شوند. گاهی اوقات این سلول های پلاسمای غیرطبیعی که به عنوان سلول های میلوما شناخته می شوند، یک تومور واحد را تشکیل می دهند. این تومور واحد به نام “پلاسماسیتوم انفرادی” شناخته می شود. اگر شما بیش از یک عدد از این تومور ها را داشته باشید، به آن “میلومای چندگانه” می گویند.
1- چرا به آن مبتلا می شویم؟
مثل اغلب سرطان ها، میلومای چندگانه نیز علت شناخته شده ای ندارد. اگرچه برخی عوامل وجود دارند که شانس فرد را برای ابتلا افزایش می دهند. سن، در آن نقشی بازی می کند؛ اغلب افرادی که به آن مبتلا می شوند، بالای 65 سال دارند. در امریکایی های آفریقایی تبار نیز دو برابر شایع است، و احتمالا در مردان بیشتر اثر می گذارد تا بر زنان. همینطور مانند بسیاری از بیماری ها، اگر فردی از خانواده شما آن را داشته باشد، احتمال ابتلای شما نیز بیشتر خواهد شد.
2- آیا می توان از آن پیشگیری کرد؟
ممکن است تعجب کنید که هیچ کاری برای پیشگیری از این سرطان نمی توانید انجام دهید؛ بله جواب این سوال “خیر” است. این سرطان در نتیجه انتخاب شیوه زندگی نیست و شما نمی توانید آن را با تست های غربالگری اولیه کشف کنید. در واقع میلومای چندگانه را نمی توان زود کشف کرد. علائم معمولا تا زمانی که شما به آن مبتلا نشده باشید، خود را نشان نمی دهند. اما دانشمندان هر ساله درباره آنچه باعث آن می شود، چیزهای جدیدی یاد می گیرند و برای آن دارو های جدیدی ساخته می شود.
3- نشانه ها: شمارش خون پایین
در مغز استخوان شما، تنها سلول های پلاسما یافت نمی شود؛ دیگر سلول ها مانند گلبول های سفید خون، گلبول های قرمز خون و پلاکت ها نیز در آن وجود دارند. با این حال، سلول های میلوما می توانند مغز استخوان را از ساخت این سلول های خونی سالم بازدارند. این می تواند منجر به موارد زیر شود:
– آنمی: گلبول های قرمز کم که می تواند باعث خستگی شود.
– ترومبوسیتوپنی: پلاکت های پایین که می توانند باعث کبودی یا خونریزی زیر پوست شوند.
– لکوپنی: گلبول های سقید کم که خطر عفونت را افزایش می دهد.
4- نشانه ها: شکستگی استخوان
سلول های میلوما، یک دشمن بزرگ برای استخوان ها هستند. باور می کنید یا نه، استخوان قدیمی شما به طور مداوم توسط سلول هایی به نام استئوکلاست، تجزیه می شوند؛ درهمین حال سلول هایی به نام استئوبلاست، استخوان جدیدی تولید می کند. این کار ها معمولا با یکدیگر اتفاق می افتند. سلول های میلوما سرعت فرآیند تجزیه را افزایش می دهند و به سرعت فرآیند ساخت و ساز کاری ندارند؛ نتیجه: استخوان شما ضعیف شده و به آسانی می شکند.
5- نشانه ها: عفونت ها
سلول های پلاسما، آنتی بادی هایی را می سازند که با میکروب ها مبارزه می کنند. اگر شما سرماخورده باشید، آنها می توانند آنتی بادی را تولید کنند که به ویروس هایی که موجب بیماری شما شده اند، حمله می کند. سلول های پلاسمای غیرطبیعی خون نمی توانند چنین کاری انجام دهند. سلول های میلوما با شدت و سرعت سلول های پلاسمای سالم شما و دیگر گلبول های سفید خون را که از شما در برابر عفونت محافظت می کند، جمع آوری می کند.
6- نشانه های دیگری برای مراقبت
میلومای چندگانه می تواند منجر به مشکلات سلامتی دیگری از جمله موارد زیر شود:
– سردرگمی و سرگیجه
– ضعف عضلات و بی حسی ماهیچه ها در پا ها
– مشکلات کلیه ها
ازآنجا که استخوان های شما سریع تر از حالت طبیعی تجزیه می شود، شما ممکن است دارای سطح زیادی از کلسیم در خون خود باشید. همچنین شما ممکن است احساس تشنگی زیاد و کم آبی یا خشکی داشته باشید.
7- چگونه تشخیص داده می شود؟
آزمایش خون می تواند برای بسیاری از پرچم های قرمز و علامات خطر مانند تعداد کم گلبول های خون و سطح کلسیم بالا درخون بررسی و استفاده شود. اشعه ایکس می تواند ازبین رفتن استخوان را نشان دهد. اما مهم ترین آزمایش برای این نوع سرطان، بیوپسی مغز استخوان است. پزشک یک سوزن مخصوص را در استخوان شما فروبرده و یک قطعه کوچک از باقت را خارج می کند. آن را در زیر میکروسکوپ بررسی می کند تا ببیند آیا شما سلول های میلوما دارید یا خیر.
8- آیا باید درمان دریافت کنم؟
به نظر دیوانگی می آید؛ اما اگر شما هنوز هیچ نشانه ای ندارید، مرحله ای که «میلومای زیر خاکستر» نامیده می شود، پزشک ممکن است به شما بگوید کاری انجام ندهید. برخی از افراد ماه ها و یا شاید سالها برای شروع درمان صبر می کنند.
9- آیا دارو هایی برای درمان آن وجود دارد؟
بله. اگر نیاز به درمان داشته باشید، انواع مختلفی از آنها وجود دارند. شما ممکن است از داروهای سنتی درمان سرطان مانند دارو های شیمی درمانی و کورتیکو استروئیدها استفاده کنید و یا پزشک می تواند روش های جدیدی مثل روش های زیر را به شما پیشنهاد بدهد:
– عوامل ایمن سازی: که سیستم ایمنی بدن شما را تحت تاثیر قرار می دهد، اما پزشکان نمی دانند چگونه است.
– مهار کننده های پروتئازوم: توقف سلول ها از شکستن پروتئین ها
– آنتی بادی های مونوکلونال: به سلول هایی که تهدید به حساب می آیند، حمله می کنند.
10- سایر انتخاب های درمانی
اگر شما زیر 65 سال و یا بالای آن هستید، و به غیر از این مسئله، مشکل دیگری نداشته و سالم هستید، پزشک ممکن است به شما پیوند سلول های بنیادی را پیشنهاد دهد. قبل از آن، شما دوز بالایی از دارو های شیمی درمانی و تابش اشعه را برای ازبین بردن سلول های مغز استخوان دریافت می کنید؛ سپس پیوندی از سلول های بنیادی سالم را که خون جدیدی را ایجاد می کنند، دریافت خواهید کرد. شما ممکن است این پیوند را از سلول های خودتان دریافت کنید، که به آن “پیوند اتولوگ” می گویند؛ همچنین می توانید از یک اهدا کننده آنها را دریافت کنید که در این صورت به آن “پیوند آلوژنیک” می گویند.
11- مشکلات مرتبط با سلامتی
دارو ها و انتقال خون، باعث افزایش آنمی (کمبود گلبول قرمز خون) و خستگی شدید می شود. یک روش خاص وجود دارد که غلظت خون شما را کم می کند و می تواند منجر به سر در گمی و سرگیجه شود. درمان دیگر، به نام ایمونوگلوبولین وریدی (IVIG) شناخته می شود که به بدن شما کمک می کند تا با عفونت ها مبارزه کند. شما همچنین ممکن است دارو هایی را به نام بیس فسفونات ها دریافت کنید که خطر شکستگی استخوان ها را کاهش می دهد.
در این باره بیشتر بخوانید: آیا مولتیپل میلوما درمان میشود؟
برگردان: سیما آزادفلاح
هرگونه کپی برداری با ذکر نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است.
