کمبود پروتئین های ضروری در بدن عوارض جانبی فراوانی برای سلامتی ما در بردارد. سعی کنید با مصرف مواد غذایی حاوی پروتئین این کمبود های تغذیه ای را جبران کنید. ورم، التهاب، کبد چرب، مشکلات پوست و مو ، توقف در رشد و شکنندگی استخوان از عوارض جانبی کمبود پروتئین به شمار می روند.
مواد مغذی معدودی هستند که به اندازه پروتئین با اهمیتند. پروتئین از مواد اولیه ساخت عضلات، پوست، آنزیم ها و هورمون ها است و نقشی اساسی در تمام بافت های بدن ایفا می کند.
بیشتر غذاها حاوی مقداری پروتئین هستند. به همین دلیل کمبود جدی پروتئین در بیشتر کشورهای توسعه یافته بسیار نادر است. با این حال برخی افراد ممکن است همچنان در خطر باشند.
کمبود پروتئین منجر به مشکلات سلامتی مختلفی می شود و به مرور زمان تغییرات زیادی در بدن ایجاد می کند. در ادامه می خواهیم علائم و نشانه هایی که می گویند دچار کمبود پروتئین هستید را به شما معرفی کنیم:
کمبود پروتئین چیست؟
نشانه ها و علائم کمبود پروتئین را بشناسید
کمبود پروتئین زمان رخ می دهد که مقدار مصرف پروتئینتان نتواند پاسخ نیاز بدن را بدهد.
تخمین زده می شود در دنیا یک بیلیون نفر دچار کمبود دریافت پروتئین باشند.
به غیر از افرادی که در کشورهای فقیر دست به گریبان کمبود پروتئین هستند دیگر افراد مانند گیاه خواران، افراد کهنسال و بیمارانی که در بیمارستان بستری هستند نیز در خطر کمبود پروتئین قرار دارند.
کمبود پروتئین تقریبا می تواند روی تمام جنبه های بدن تاثیر بگذارد. بنابراین با نشانه های زیادی همراه است. می تواند در بلند مدت ترکیب بندی بدن را دچار تغییر کند، برای مثال حالت عضلات تغییر می کند.
1- ورم
این مشکل همانطور که از نامش مشخص است خود را با ورم کردگی و پف کردن پوست نشان می دهد و یکی از علائم کلاسیک بیماری کواشیورکور است.
دانشمندان عقیده دارند که این بیماری به دلیل مقدار کم آلبومین سرم انسان اتفاق می افتد که یکی از فراوان ترین پروتئین ها در قسمت مایع خون یا پلاسمای خون است.
یکی از اصلی ترین عملکرد های آلبومین حفظ فشار انکوتیک است – نیرویی که مایعات را به گردش خون می کشاند. بدین وسیله، آلبومین از مقادیر بیش از حد مایع جلوگیری می کند تا در بافت ها یا سایر قسمت های بدن تجمع نکنند.
به خاطر کاهش سرم آلبومین در انسان، کمبود شدید پروتئین موجب کاهش فشار انکوتیک می شود. در نتیجه مایعات در بافت ها تجمع کرده و باعث التهاب می شوند.
بنا به دلایلی مایعات در قسمت شکم تجمع می کنند و یکی از نشانه های شایع بیماری ورم بیش از حد شکم است. به خاطر داشته باشید این نشانه به دلیل کمبود شدید پروتئین است و کمتر ممکن است در کشوری توسعه یافته دیده شود.
2- کبد چرب
یکی دیگر از علائم شایع کواشیورکور، کبد چرب یا تجمع چربی در کبد است.
در صورت درمان نکردن این مشکل ممکن است به مرور تبدیل به بیماری کبد چرب، التهاب کبد، زخمی شدن کبد و در نهایت از دست دادن کبد شود.
کبد چرب یکی از مشکلات شایع در افراد چاق و همچنین کسانی است که مقدار زیادی نوشیدنی الکلی مصرف می کنند.
هنوز مشخص نیست چرا به خاطر کمبود پروتئین چنین اتفاقی برای کبد پیش می آید.
3- مشکلات پوست، مو و ناخن ها
کمبود پروتئین معمولا اثر خود را روی پوست، مو و ناخن ها می گذارد که تا حدود زیادی از پروتئین ساخته شده اند. برای مثال بیماری کواشیورکور در کودکان، با پوسته پوسته شدن یا ترک خوردن پوست و قرمزی خود را نشان می دهد.
نازک شدن موها، بی رنگ شدن مو، ریزش مو و شکننده شدن ناخن ها نیز از علائم شایع کمبود ویتامین است. این علائم در صورتی خود را نشان می دهند که دچار کمبود شدید پروتئین باشید.
4- از دست دادن حجم عضلانی
عضلات بزرگترین مخزن پروتئین بدن هستند. وقتی پروتئینی که از غذاها می گیرید کم باشد، بدن پروتئین مورد نیاز خود را از عضلات اسکلی می گیرد تا به بافت ها و عملکردهای مهم تر بدن اختصاص دهد. در نتیجه کمبود پروتئین به مرور زمان باعث از دست رفتن بافت عضلانی می شود.
حتی کمبود خفیف پروتئین نیز می تواند باعث از دست رفتن عضلات، مخصوصا در افراد کهنسال شود. با بالا رفتن سن باید مقدار مصرف پروتئین را نیز افزایش داد تا جلوی تحلیل رفتن عضلات گرفته شود.
5- افزایش خطر شکننده شدن استخوان ها
عضلات تنها بافتی نیستند که به دلیل کمبود پروتئین آسیب می بینند، بلکه استخوان ها نیز در خطرند. مصرف نکردن پروتئین به اندازه کافی می تواند استخوان هایتان را ضعیف کند و خطر شکستگی را افزایش دهد.
یک تحقیق که روی خانم های یائسه انجام شد نشان داد مصرف پروتئین به اندازه کافی، می تواند خطر شکننده شدن استخوان را کاهش دهد. خوردن پروتئین به اندازه کافی در روز می تواند روند از دست دادن استخوان را مخصوصا در سنین بالا، تا حدود زیادی کاهش دهد.
6- توقف رشد در کودکان
پروتئین نه تنها به حفظ بافت عضلانی و استخوانی کمک می کند، بلکه برای رشد بدن نیز ضروری است. به همین دلیل کمبود آن مخصوصا برای کودکان که بدنشان دائما در حال رشد است بسیار زیان بار است. توقف رشد بدنی یکی از شایع ترین علائم کمبود پروتئین در کودکان است.
7- افزایش شدت عفونت ها
کمبود پروتئین همچنین می تواند تاثیر خود را با تضعیف سیستم ایمنی بدن نشان دهد. تضعیف سیستم ایمنی بدن می تواند خطر افزایش شدت عفونت ها را در پی داشته باشد.
تحقیقات نشان داده برنامه های غذایی که تنها 2 درصد پروتئین در خود دارند، موجب افزایش ابتلای افراد به بیماری هایی مانند آنفولانزا می شوند. در مقابل برنامه های غذایی که بیش از 18 درصدشان پروتئین است فرد را تا حدود زیادی در امان نگه می دارند.
تحقیقات نشان داده حتی کمبود خفیف پروتئین نیز می تواند باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن شود.
8- افزایش اشتها و کالری دریافتی
با اینکه از دست دادن اشتها یکی از علائم کمبود شدید پروتئین است، اما در موارد خفیف تر ممکن است برعکس آن اتفاق بیفتد و اشتهای فرد افزایش پیدا کند.
وقتی دریافت پروتئینتان کاهش پیدا می کند، بدن با افزایش اشتها تلاش می کند دوباره ذخایر پروتئینش را دوباره افزایش دهد.
بدن اشتها را افزایش می دهد تا شما به سمت غذایی پروتئینی بروید اما متاسفانه امروزه غذاهایی فراوان در دسترس هستند که کالری بالایی در خود جای داده اند و خوردنشان باعث افزایش کالری دریافتی فرد در طول روز می شود.
بسیاری از این غذاها تنها مقداری پروتئین در خود دارند. پروتئین موجود در این غذاها در مقایسه با کالری که به بدن منتقل می کنند بسیار ناچیز است.
در نتیجه نخوردن پروتئین به اندازه کافی می تواند منجر به افزایش وزن و چاقی شود. به همین دلیل است که افزایش پروتئین در برنامه غذایی می تواند کالری دریافتی را کاهش داده و در کم کردن وزن کمکتان کند.
اگر همیشه احساس گرسنگی می کنید و به سختی می توانید کالری دریافتی را کنترل کنید، بهتر است به تمام وعده هایی که می خورید مقداری پروتئین اضافه کنید.
سایت دکتر کرمانی
