اثر انگشت هر فرد را می توان هویت وی دانست. بطور قطع می توان گفت که در سر تا سر دنیا هیچ دو نفری وجود ندارند که اثر انگشتشان با یکدیگر یکسان باشد. اثر انگشت را می توان یکی از شگفت انگیز ترین معجزات خلقت به شمار آورد. در ادامه قصد داریم تا به بررسی این موضوع بپردازیم. با دکتر سلام همراه باشید.
برای بیش از ۱۰۰ سال محققان بر این باور بودند که هدف از داشتن اثر انگشت افزایش توانایی انسان در گرفتن اشیاء است. اما مطالعات اخیر نشان می دهد که اثر انگشت با افزایش تماس و اصطکاک بین پوست انگشت و سطح اشیاء گرفتن آن ها را برای انسان آسان تر نمی سازد. در واقع اثر انگشت این اصطکاک و تماس و همچنین توانایی ما در گرفتن اشیاء نرم و صاف را کاهش می دهد.
محققان دانشگاه منچستر در حالی که مشغول راستی آزمایی فرضیه اصطکاک اثر انگشت بودند دریافتند که پوست بیشتر شبیه لاستیک عمل می کند تا یک ماهیت جامد طبیعی. در واقع، اثر انگشت ما توانایی در دست گرفتن اشیاء را کاهش می دهد زیرا در واقع این فرورفتگی ها و شیارها سطح تماس پوست دست با اشیائی که با دست می گیریم را کاهش می دهند. بنابراین این سوال همچنان باقی می ماند که
چرا ما اثر انگشت داریم؟
هیچ کسی دلیل این موضوع را به طور دقیق و کامل نمی داند اما نظریه های متفاوتی در این زمینه وجود دارد مبنی بر این که اثر انگشت به ما کمک می کند که سطوح زبر یا آبدرا را بگیریم، اثر انگشت از نوک انگشتان در برابر آسیب حفاظت می کند و یا اینکه حساسیت لمس را در نوک انگشتان افزایش می دهد.
اثر انگشت چگونه به وجود می آید؟
اثر انگشت الگوهای برجسته ای هستند که در نوک انگشتان شکل می گیرند. این الگوها از همان زمانی که انسان در رحم مادر به سر می برد شکل می گیرند و در ماه سوم حاملگی کامل می شوند. هر فردی در طول تمام عمر یک اثر انگشت خاص و منحصر به فرد خواهد داشت. چندین عامل در شکل گیری اثر انگشت دخالت دارند.
ژن های بدن انسان الگوهای برجسته ی روی پوست انگشتان، کف دست ها، انگشتان پا و زیر پاها را تحت تاثیر قرار می دهند. این الگوها حتی در میان دوقلوهای کاملاً همسان نیز متفاوت و منحصر به فرد هستند. اگر چه دوقلوها دی ان ای های یکسانی دارند اما اثر انگشت شان کاملاً با هم متفاوت است. این موضوع بدین دلیل است که تعدادی فاکتور دیگر علاوه بر ژنتیک در شکل گیری اثر انگشت دخالت دارند.
محل قرارگیری جنین در رحم، جریان مایع آمنیوتی و طول بند ناف همه در شکل گیری اثر انگشت منحصر به فرد افراد موثر هستند. اثر انگشت از الگوهایی از کمان ها، حلقه ها و پیج و تاب ها تشکیل می شود. این الگوها در داخلی ترین لایه ی اپیدرم (پوست بیرونی) که «لایه ی سلول های پایه ای» نام دارد شکل می گیرند.
لایه ی سلول های بنیادین یا پایه ای بین بیرونی ترین لایه ی پوست (اپیدرم) و لایه ی کلفت پوست که «درم» یا میان پوست نامیده می شود قرار دارد، لایه ای که زیر اپیدرم قرار گرفته و به عنوان پایه ای برای آن عمل می کند. سلول های جدید جایگزین سلول های پیرتر شده که مرده و می ریزند. لایه ی سلول های بنیادین در جنین بسیار سریع تر از از اپیدرم بیرونی و لایه های میان پوست رشد می کنند.
این رشد باعث می شود که لایه ی سلول های بنیادین چین خورده و الگوهای متنوع و متفاوتی را به وجود بیاورد. از آن جایی که الگوهای اثر انگشت در لایه ی بنیادین شکل می گیرند، صدمه به لایه ی سطحی باعث تغییر الگوی اثر انگشت نخواهد شد.
چرا برخی از افراد اثر انگشت ندارند؟
درماتولوژیفیا (Dermatoglyphia)، از واژه های یونانی «derma» به معنای پوست و «glyph» به معنای حکاکی گرفته شده است در واقع به معنای ناهمواری ها و شیارهایی است که روی نوک انگشتان، کف دست ها، انگشت های پا و کف پاها اطلاق می شود. عدم وجود اثر انگشت در اثر یک شرایط ژنتیکی بسیار نادر به نام «adermatoglyphia»به وجود می آید. محققان یک جهش را در ژن SMARCAD1 یافته اند که می تواند علت به وجود آمدن چنین حالتی باشد.
این کشف در هنگام بررسی یک خانواده ی سوییسی که اعضای آن همه فاقد اثر انگشت بودند بدست آمد.
به گفته ی دکتر الی اسپرچر “ما می دانیم که اثر انگشت در هفته ی ۲۴ اُم باروری به طور کامل شکل می گیرد و در تمام طول زندگی دچار تغییری نخواهد شد. با این وجود فاکتورهای موثر در شکل گیری و الگوهای اثر انگشت در دوران رشد جنینی به مقدار زیادی ناشناخته هستند”. این مطالعه نشان می دهد که یک ژن خاص در کنترل رشد اثر انگشت دخالت مستقیم دارد. همچنین مشخص شده که این ژن در شکل گیری و رشد غدد عرق نیز موثر است.
اثر انگشت و باکتری های تعیین کننده هویت
محققان دانشگاه کلرادو دریافته اند که باکتری هایی که روی پوست قرار دارند را می توان به عنوان تعیین کننده های هویت شخصی به کار برد. این موضوع امکان پذیر است زیرا باکتری هایی که روی پوست و به طور ویژه روی سطج دست شما زندگی می کنند خاص و منحصر به فرد هستند، حتی در میان دوقلوهای همسان. این باکتری ها روی اشیائی که به آن ها دست می زنیم باقی می مانند. با توالی سازی ژنتیکی دی ان ای باکتری، باکتری های خاصی که روی سطح پوست قرار دارند می توانند با با دست فردی که محل زندگی آن هاست مقایسه شود.
به عبارت ساده تر می توان از این باکتری ها به عنوان نوعی اثر انگشت استفاده کرده زیرا آن ها نیز منحصر به فرد بوده و برای چندین هفته بدون تغییر باقی خواهند ماند. تحلیل باکتریایی می تواند در شناسایی مجرمان موثر و کاربردی باشد به ویژه در صورتی که نتوان از روش آزمایش دی ان ای و یا اثر انگشت به هر دلیلی استفاده نمود.
منبع: جام نیوز
