بیماری دیابت یک بیماری خاموش و پنهان است که به صورت ناگهانی در بدن مبتلایان پدید می آید و نیاز به کنترل های تغذیه ای و دارویی دارد. این بیماری غیرواگیردار است و در صورت عدم کنترل می تواند عوارض جبران ناپذیری برای مبتلایان دربرداشته باشد. باید و نباید های غذایی در رابطه با دیابت را دراین بخش خواهید خواند.
روزنامه سیستان و بلوچستان روز پنجشنبه/25 آبان 96 مطلبی با عنوان «نسخه ای برای مبتلایان به بیماری خاموش» منتشر کرده است.
دراین مطلب آمده است: بیماری خاموش؛ شاید این عنوان برای دیابت مناسب تر باشد. بیماری ای که به صورت خاموش در بدن گسترش می یابد بدون آن که فرد متوجه شود و زمانی علایم آن بروز می کند که شاید دیگر دیر شده باشد. بیماری که شاید به اپیدمی قرن مشهور باشد و به گفته محققان شایع ترین بیماری مزمن و غیر واگیر در جهان است. در کشور ما 19 تا 25 آبان ماه هفته دیابت نام گذاری شده است.
باید و نبایدهای غذایی
یک کارشناس تغذیه به خبرنگار ما می گوید: بیماران دیابتی باید قند خون و در کنار آن فشار و چربی خون را هم کنترل کنند. غذاهای اصلی که دیگران استفاده می کنند در فهرست غذای این بیماران هم وجود دارد، اما باید اعتدال و تنوع در آن رعایت شود. تعداد وعده ها به جای سه وعده به شش وعده تقسیم شود اما حجم غذایی کمتر و دفعات غذا خوردن بیشتر شود. «مسعود فیروزکوهی» می افزاید: غذاهای توصیه شده به بیماران دیابتی نان سبوس دار و جو است و نان های سفیدی که در بسیاری از نانوایی ها پخته می شود مناسب نیست. برنج قهوه ای، سیب زمینی به مقدار محدود، ماکارونی از نوع سبزی دار و سبوس دار، شیر کم چرب، حبوبات، جو دوسر، عدس، ماست چکیده و دوغ کفیر در برنامه غذایی هفتگی این بیماران باید گنجانده شود. وی بیان می کند: شیر شتر در درمان بیمار دیابتی بسیار موثر است، البته در صورتی که فرد مبتلا به فشارخون نباشد، زیرا شیر شتر سدیم آن بیشتر از شیرهای دیگر است. استفاده از سالاد به همراه لیمو ترش، روغن گیاهی، مایع و اشباع نشده هم مناسب است که روغن زیتون برای بیماران دیابتی جنبه درمانی نیز دارد.
وی اظهار می کند: مصرف سبزیجات و میوه در این افراد باید بیشتر از حالت عادی باشد. از سبزیجات فراوان از جمله پیاز، سیر، قارچ، کلم، خیار، گوجه و بامیه استفاده و از میوه های شیرین نظیر لیمو شیرین، انگور و انجیر کمتر استفاده شود. میوه هایی که در این بیماران جنبه درمانی دارد شامل گلابی با پوست، توت ها (توت فرنگی، توت سبز)، سیب، کیوی، پرتقال، هلو، آلو و آووکادو است. بیماران دیابتی باید قند و شکر را کنار بگذارند و استفاده از توت، خرمای زرد زاهدی، کشمش سیاه و مویز برایشان مناسب است. ترکیبات شکلات یا ژله که حاوی قند فروکتوز است را نیز می توانند استفاده کنند. وی تصریح می کند: بیماران مبتلا به دیابت بهتر است از گوشت ماهی، مرغ و ماکیان استفاده کنند و مصرف گوشت قرمز را کاهش دهند.
طب سنتی و دیابت
این کارشناس تغذیه ادامه می دهد: طب سنتی، ادویه هایی را برای بهبود وضعیت و کاهش قند خون بیماران توصیه می کند. برای مثال این بیماران می توانند تخم شنبلیله را پودر کنند، در آب ولرم بریزند و مثل آب مصرف کنند. عرق گزنه و آلوئه ورا نقش درمانگر دارد، پیاز و سیر هم مناسب است. دارچین مفید است اما کسانی که فشارخون دارند بهتر است استفاده نکنند، زنجبیل اثر مفیدی دارد، اما همزمان با دارو استفاده نشود. چای سبز، کدوی سبز، چای ترش یا چای مکی، پسته و بادام زمینی نقش درمانگر دارد، رب انار، انار، کلم بروکلی، زردچوبه، عناب، کدو تنبل، سماق، کاکائو و چای بابونه اگر شب استفاده شود در عمق خواب می تواند موثر باشد، سرکه سیب نیز در صورت امکان استفاده شود.
وی اظهار می کند: این بیماران در تغذیه دچار محدودیت هایی هستند که شیرینی ها یکی از آن هاست، شیرینی خشک و تر، بستنی، چای شیرین، نوشابه، کیک و کلوچه در این بیماران نباید استفاده شود. اما افراد سالم برای پیشگیری به صورت عادی این مواد را زیاد استفاده نکنند. مربا، شکلات، قند و شکر، آب نبات، پولکی، ژله و نبات جزو قندهاست، خرمای مضافتی و آب میوه های صنعتی از زندگی این بیماران باید حذف و غذاهای چرب، سرخ کردنی ها، سس مایونز، روغن های مارگارین، غذاهای شور مثل فست فود، چیپس و… محدود شود.
وی می گوید: سوسیس و کالباس به طور کامل حذف شود، آب همراه غذا نوشیده نشود، هویج به صورت پخته و پوره کم مصرف شود. باقلا، نخود سبز و کتان کمتر استفاده کنند. بیدار خوابی مضر است، خواب شبانه باید کامل و عمیق باشد و خواب روز زیاد توصیه نمی شود. افراد دیابتی نباید ساعات زیادی را ساکن نشسته باشند، هر نیم ساعت باید حرکت داشته باشند و همیشه به صورت نشسته نباشند.
چاقی، دخانیات و استرس در دیابت
فیروزکوهی بیان می کند: اگر بیمار دیابتی چاق باشد به طور قطع باید برنامه غذایی در کنار برنامه دیابتی استفاده کند تا وزن خود را به وضع مطلوب برساند، دخانیات برای این بیماران فوق العاده مضر است، استرس و نگرانی که متاسفانه بسیاری از افراد به دلایل شرایط خاص زندگی گرفتار آن هستند برای دیابتی ها مناسب نیست و خانواده باید محیط آرامی را برای بیمار مهیا کند. ورزش برای همه خوب است و دیابتی ها در کنار ورزش های دیگر می توانند از یوگا استفاده کنند، پیاده روی ساده ترین و بهترین ورزش و شنا و دوچرخه سواری برای این بیماران مفید است.
چکاپ هر شش ماه
وی خاطرنشان می کند: افراد دیابتی به صورت مرتب در دوره های خاص (شش ماهه) بهتر است به پزشک مراجعه کنند و چکاپ شوند. چشم، قلب و عروق، اعصاب، کلیه، زخم هایی که در دست و پا به وجود می آید و قرمزی پوست و کف پا را کنترل کنند. وی اضافه می کند: یکی از مشکلات بیماران دیابتی، افت قند خون است که برای این کار همیشه یک فرد دیابتی باید تعدادی بیسکویت، شکلات و قند همراه داشته باشد که اگر دچار افت قند خون شد سریع بتواند بخورد و پس از آن بیسکویت را استفاده کند. وی ادامه می دهد: زنان دیابتی اگر می خواهند باردار شوند به پزشک مراجعه کنند و هماهنگی های لازم را انجام دهند زیرا ممکن است در بارداری دچار مشکلاتی شوند. کسانی که مادران دیابتی دارند فرزندان آن ها در آینده ممکن است دیابتی باشند و جنبه ارثی هم دارد.
ایرنا
