خاطراتی که منفی هستند، تمایل دارند تا با ما باقی بمانند. این امر می تواند درست باشد، به ویژه اگر شما با اختلال اضطراب اجتماعی (SAD) زندگی می کنید؛ اما حتی اگر شما این اختلال را نداشته باشید، شانس زیادی وجود دارد که در بعضی مواقع در زندگی خود با خاطرات بدی رو به رو شوید.
شما ممکن است خود را گرفتار موردی پیدا کنید که هفته ها، ماهها و یا حتی سال ها قبل رخ داده بود، درست همانطور که گویی شما هنوز در همان وضعیت بوده و می توانید شرم را حس کنید. در واقع، یک مطالعه در سال 2016 در مجله روانپزشکی رفتاری و روانپزشکی تجربی نشان داد که افراد مبتلا بهSAD یک تمایلی برای یادآوری خاطرات اجتماعی منفی، به عنوان مرکز و پایه ای برای هویت خود دارند. تحقیقات جدید شروع به درک شفافیت این موضوع نموده است که از طریق آن، خاطرات منفی ممکن است در ترس و اضطراب شما مشارکت کند. مطالعات نشان می دهد که برخی از هورمون ها، مناطقی از مغز و ژن ها ممکن است مسئول آن باشند.
1- خاطرات اجتماعی منفی
شما ممکن است سخت تلاش کنید تا خاطره بدی را فراموش کنید؛ فرقی نمی کند که SAD دارید یا نه. ممکن است احساس کنید که شما یک “بانک حافظه” را پر کرده اید که فقط موقعیت هایی را که به نظر شرم آور وناخوشایند است، به یاد می آورید. با آن که خاطرات خاصی که باعث آزار شما می شوند، از فردی به فرد دیگرمتفاوت خواهد بود، برخی از نمونه های آن شامل موارد ذیل است. آنها ممکن است ذهنی باشد، به طوری که فقط شما می توانید جنبه منفی وضعیت را ببینید، یا این که آنها می توانند آشکارا آسیب برسانند، مانند اینکه موضوعی باعث خشمگین شدن شما می شود:
– اشتباه کردن در یک موقعیت اجتماعی، مانند نام بردن از کسی با نام اشتباه .
– سستی و کاهلی در یک وضعیت که نیاز به عمل دارد.
– پس زده شدن توسط یک فرد، به خصوص در یک رابطه عاشقانه
– اعتقاد بر این که دیگران از علائم اضطراب شما مانند دست ها را به هم مالیدن یا سرخ شدن، آگاه هستند.
– از طرف همسالانتان مورد آزار و اذیت و تمسخر قرار می گیرید.
پس از این قبیل رویداد ها و در زمانی که آنها را فراخوانی می کنید، ممکن است چیز هایی را به خودتان بگویید مانند موارد زیر:
– “چرا من این حرف را گفتم / چرا این کار را انجام دادم؟
– “من خیلی شرمنده ام”
– “چرا نمی توانم با دیگران راحت ارتباط برقرار کنم؟”
در اصل، شما این خاطرات خجالت آور را حفظ می کنید و ممکن است احساس کنید که نمی توانید مغز خود را خاموش کنید.
2- اکسی توسین و خاطرات بد
در حالی که هورمون اکسی توسین به طور کلی به عنوان تأثیر مثبت در شرایط اجتماعی مطرح شده است، تحقیقات اخیر به پتانسیل آن برای یادآوری خاطرات اجتماعی منفی در افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی نیز اشاره کرده است. به این ترتیب، اکسی توسین ممکن است باعث ایجاد درد عاطفی شود و می تواند دلیل آن باشد که شرایط اجتماعی استرس زا در مدت زمان طولانی پس از رویداد اصلی با ما بماند، و حتی ممکن است موجب تحریک اضطراب و ترس در آینده شود.
در یک مطالعه منتشر شده در مجله Science Neuroscience در سال 2013، موش هایی با سطوح مختلف از گیرنده های اکسی توسین (بدون گیرنده، گیرنده های بیشتر از معمول، سطح طبیعی گیرنده ها) در مغز، مورد بررسی قرار گرفتند تا اثرات ترس و اضطراب در آنها بررسی شود. در اولین آزمایش، موش ها در یک موقعیت به همراه موش های پرخاشگر قرار گرفتند که در آن، این موش ها یک شکست اجتماعی را تجربه کردند و یک وضعیت اجتماعی استرس زا ایجاد شد.
موش هایی که گیرنده های اکسی توسین را از دست داده بودند، هیچ گونه اکسی توسینی را به مغز وارد نکرده بودند. شش ساعت بعد، محققان دوباره موش ها را با موش های پرخاشگر مواجه کردند. آنچه آنها متوجه شدند این بود که موش هایی که بدون گیرنده اکسی توسین بودند، نشانه ای از ترس نداشتند. موش هایی که دارای گیرنده های اضافی اکسی توسین بودند، سطح ترس در آنها افزایش یافته بود و در نهایت، موش هایی با مقادیر طبیعی از گیرنده ها، سطح معمولی ترس را نشان دادند.
در آزمایش دوم، محققان توانستند نشان دهند که اکسی توسین در یک وضعیت اجتماعی پر استرس، حتی می تواند ترس را به وضعیتی که به دنبال آن بود، تبدیل کند.( در مورد موشها این هدف اکسی توسین، یک شوک الکتریکی بود.) باز هم، موش های بدون گیرنده هیچ نشانه ای نداشتند و یا به یاد نمی آوردند، تا از شوک الکتریکی بترسند.
3- اکسی توسین و ترس اجتماعی
این تحقیق چه چیزی را در مورد ترس، اضطراب و ارتباط آنها با خاطرات بد به ما می گوید؟ به نظر می رسد که اکسی توسین خاطرات اجتماعی را در مغز تقویت می کند (به ویژه در سپتوم جانبی)، یا اثر تشدید یا توسعه دارد. این مهم است، زیرا استرس مزمن اجتماعی باعث ایجاد اضطراب و افسردگی می شود. به نظر می رسد این اثر نیز یک مدت طولانی، حداقل شش ساعت طول بکشد. این نوع تحقیق نیز نشان می دهد که به نظر می رسد که اضطراب اجتماعی یک مولفه ژنتیکی دارد؛ این بدان معناست که توانایی مغز شما برای دسترسی به اکسی توسین ممکن است مربوط به چگونگی بارگذاری خاطرات بد در شرایط اجتماعی باشد، به طوری که آنها باعث می شوند شما در آینده بترسید.
4- پس از یک تجربه بد اجتماعی چه باید کرد؟
اگر رویداد های اجتماعی منفی گذشته، نقش مهمی در اختلال اضطراب اجتماعی ایفا کنند، منطقی است که از بین بردن خاطرات این حوادث به کاهش اضطراب شما کمک کند:
– اگر شما تمایل دارید فلش بک ها یا “حملات ناگهانی” در مورد وضعیت های شرم آور از گذشته داشته باشید، ممکن است اگرکه یک دفترچه داشته باشید که در آن رویداد های خوشحال کننده یا مثبت را نیز یادداشت کنید، مفید باشد.هر وقت خاطره ای منفی را به یاد آوردید، سعی کنید به دنبال آن با یک خاطره مثبت آن را خنثی کنید.
– در پاسخ به فلش بک ها، شما همچنین می توانید چند عبارت را برای خودتان تکرار کنید، مثلا: “این رویداد، برای مشخص کردن و انگشت نما کردن من نیست.”
– شما همچنین می توانید سعی کنید زمانی که خاطرات بد به یاد شما می آیند، تمرین تمرکز ذهنی داشته باشید. به جای اینکه به خودتان اجازه دهید که در خاطرات بد خود غوطه ور شوید، سعی کنید توجه خود را به چیزی در لحظه حال جلب کنید، مانند یک نور یا یک بو.
– اگر هنوز هم در حال مبارزه با یادآوری خاطرات بد خود هستید، سعی کنید از رویکرد رفتاری – شناختی استفاده کرده، و از خودتان بپرسید: “آیا کس دیگری به غیر از من هم واقعا این وضعیت را به یاد می آورد یا فقط منم که درباره آن فکر می کنم؟”
– در نهایت، اگر شما خود را در معرض قربانی شدن ببینید و احساس کنید نیاز به کمال دارید، و خاطرات شما حول محور اشتباهاتتان می چرخد، سعی کنید یک اشتباهی انجام داده و کاری را اشتباه انجام دهید. این بار، اگر شما دیگر از خودتان خجالت نکشیده و شرمسار نبودید، بدانید که خاطرات این موقعیت جدید، طعم جدیدی خواهد داشت. با خودتان بگوئید که در حال حاضر شایستگی اعطای پذیرش اجتماعی دارید و نه زمانی که شما تبدیل به فردی “کامل” شده اید.
– از همه مهم تر، از راهکار های منفی برای فراموش کردن خاطرات بد، مانند مواد مخدر یا الکل استفاده نکنید.
5- تنوع ژنی و خاطرات بد
آیا عالی نمیشد اگر میتوانستید همه خاطرات منفی خود را پاک می کردید؟ در حالی که این ممکن است مانند یک علم تخیلی به نظر آید، پزشکی مدرن ممکن است بیشتر از آنچه متوجه باشید، به آن نزدیک شود. تحقيقات نشان داده است كه تغييرات ژن عامل نورون زایی مشتق شده از مغز، (BDNF) با توليد ترس در ارتباط است. ژن درمانی BDNF را می توان در آینده با تغییر ژن هایی که به ترس و اضطراب
کمک می کنند، مورد استفاده قرار داد. به همین ترتیب، مسیر ژن Tac2 نشان دهنده کاهش حافظه خاطرات تروماتیک است.
در نتیجه، داروهایی که فعالیت این مسیر را متوقف می کنند، می توانند از ذخیره خاطرات آسیب پذیر جلوگیری کنند. در حالی که این امر برای اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) مفید خواهد بود، این نوع تحقیق در نهایت می تواند خاطرات منفی در اختلال اضطراب اجتماعی را نیز یادآوری کند. نگران نباشید، آن خاطرات بد، خوب پاک نمی شوند. آنها هنوز در جایی ذخیره می شوند، اما دیگر قابل دسترسی نیستند.
در این باره بیشتر بخوانید: با لیزر خاطرات بد گذشته را پاک کنید
برگردان: سیما آزادفلاح
هرگونه کپی برداری با ذکر نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است
