همه ما حداقل در طول زندگی مان غش یا بیهوش به صورت موقت شده ایم، علت اصلی این موضوع هم نرسیدن خون کافی به مغز می باشد. در این مقاله از دکتر سلام به باورهای غلط در خصوص غش کردن پرداخته ایم. توصیه می کنیم که حتما این مقاله را مطالعه کنید و از دست ندهید. با ما همراه شوید.
اما تا همین چند دهه پیش غش را ناشی از جن‌زدگی میدانستند و شاید هنوز هم افرادی بر این عقیده باشند که فردی که غش یا تشنج کرده، جنی شده یا جن در او رسوخ کرده است!
غش کردن یا سنکوپ عبارت است از بیهوش شدن ناگهانی و کوتاه‌مدت که به دلیل نرسیدن اکسیژن کافی به مغز اتفاق می‌افتد. استرس‌های شدید و بلند شدن ناگهانی از تخت یا صندلی از شایع‌ترین علل این اتفاق به شمار می‌روند. اما برخی اختلالات ضربان قلب و بیماری‌هایی مانند صرع نیز می‌توانند این بیماری را به وجود آورند. آب و هوای گرم، کهولت سن و حتی دیابت نیز می‌تواند در بروز غش موثر باشد.
اما اگر دفعات بروز غش کردن زیاد شود، می‌تواند ناشی از بیماری صرع باشد.انجام کارهای سنگین هم می‌تواند دلیلی بر بروز غش باشد.بعضی وقت‌ها هم دلیل این بیهوشی شنیدن یک خبر ناگوار یا دیدن یک صحنه تلخ است. به گفته متخصصان سنکوپ همان غش است که یکی از علائم شایع بیماری‌های قلبی است. «سنکوپ» به حالتی گفته می‌شود که طی آن فرد سطح هوشیاری خود را برای لحظاتی از دست می‌دهد که البته این علامت گذراست و فرد سریعا سطح هوشیاری خود را به دست می‌آورد.
زمانی که خون به مغز نرسد فرد دچار غش می‌شود که در اکثر موارد علت آن خوش‌خیم است و خطری بیمار را تهدید نمی‌کند اما باید به آن توجه کرد زیرا می‌تواند اولین علامت یک بیماری قلبی باشد.
با توجه به اینکه غش با علامت از دست رفتن سطح هوشیاری همراه است، مردم برای درمان به متخصص مغز و اعصاب مراجعه می‌کنند در حالی که در بیش از 90 درصد موارد علل این عارضه به سیستم عصبی ارتباطی ندارد.به گفته دکتر مهرداد میرمعصومی، فوق تخصص آریتمی قلب، عموما افرادی که دچار غش می‌شوند باید از نظر سلامت قلبی مورد بررسی قرار بگیرند زیرا علت عمده این عارضه مربوط به قلب است و تاخیر در تشخیص آن موجب مرگ بیمار می‌شود.این عضو انجمن آرترواسکلروز افزود: برخی افراد غش یا سنکوپ را با صرع به خوبی تشخیص نمی‌دهند.میرمعصومی یادآور شد: تمام افراد در طول زندگی خود یک‌بار غش یا سنکوپ را تجربه کرده‌اند به طوری که نیمی از افرادی که به اورژانس مراجعه می‌کنند، دچار این اختلال شده‌اند.
غش در زنان نسبت به مردان شایع‌تر است. همچنین در افراد 10 تا 20 سال و بالای 60 سال فراوانی بیشتری دارد.
وقتی غش می‌کنیم چه اتفاقی می‌افتد؟
هنگامی که جریان خون به مغز کم شود، مغز کنترل خود را روی اعضای بدن از دست می‌دهد، لذا قدرت و هوشیاری‌اش کم شده یا از بین می‌رود و فرد غش می‌کند.اگر غش کردن با یک مشکل جدی پزشکی همراه نباشد، این عارضه معمولاً بعد از چند ثانیه یا چند دقیقه برطرف شده و فرد دوباره هوشیار می‌شود.
آشنایی با نشانه‌های غش کردن، بسیار مهم است، زیرا عدم اطلاع از علائم این عارضه می‌تواند سبب به خطر انداختن جان فرد شود.فردی که در حال غش کردن است، به دلیل رسیدن خون کمتر، ابتدا دچار رنگ‌پریدگی شده و سپس هوشیاری خود را از دست می‌دهد.
احساس سبکی سر، ضعف عمومی، تاری دید و سوت کشیدن گوش، تهوع و استفراغ، رنگ پریدگی و تعریق، گزگز دست و پا، نبض ضعیف، تنفس سطحی و افت فشار خون و در نهایت از دست دادن تعادل، سقوط و بیهوش شدن از علایم شایع غش هستند.
علت‌های شایع غش
شایع‌ترین علت غش، بروز شوک عروقی است. غش می‌تواند در یک فرد کاملاً سالم در اثر یک عکس‌العمل عاطفی نظیر شنیدن خبری ناراحت‌کننده یا حتی خوب، دیدن صحنه‌ای ناخوشایند (شوک هیجانی)، درد شدید، ترس و استرس، خستگی مفرط، ایستادن طولانی، گرما، برخاستن ناگهانی از حالت خوابیده به نشسته یا ایستاده، سوءتغذیه، کم‌خونی، فقدان هوای تازه یا حتی مصرف داروهای غیرمجاز روانگردان باشد.
چگونه رفتار کنیم؟
هرچند این عارضه در اغلب موارد ممکن است دارای اهمیت پزشکی نباشد، اما در مواردی می‌تواند نشان از یک بیماری جدی باشد.معمولاً در عرض یک دقیقه دراز کشیدن، جریان خون فرد غش کرده به حالت قبلی بر می‌گردد و هوشیاری دوباره باز خواهد گشت، به همین دلیل بایستی بیمار در وضعیت درازکش قرار گیرد و پاها بالاتر از سر قرار باشد تا جریان خون به سمت مغز برود.
در صورتی که امکان دراز کشیدن نیست، می‌توان سر بیمار را در حالت نشسته وسط دو زانو قرار داد.همچنین می‌توان با پاشیدن کمی آب سرد به صورت بیمار یا وارد کردن محرکی به او باعث انقباض دوباره عروق و برگشت به حالت هوشیاری شد. اما اگر فرد به محرک‌ها پاسخ نداد، ارزیابی علائم حیاتی (نبض و تنفس) و در صورت لزوم، اقدامات اولیه چون احیای قلبی و ریوی تا رساندن بیمار به مراکز درمانی ضروری است.
توصیه
تا موقعی که بیمار، هوشیاری نسبی خود را به دست نیاورده است، از دادن مایعاتی نظیر آب قند یا خوراکی دیگر به او خودداری کنید، زیرا آب قند در حالتی که هوشیاری فرد کامل نیست، به داخل ریه‌ها وارد شده و باعث اختلالات تنفسی و حتی خفگی خواهد شد.
منبع: کیهان
