هر روز به تعداد آلاینده ها افزوده می شود و همین امر موجب می شود تا روز به روز بر میزان آلودگی هوا افزوده شود. با رو به سردی گذاشتن هوا مشکل جدی تر خواهند شد زیرا وارونگی دما نیز بر مشکلات خواهد افزود! آلودگی هوا از جمله مواردی است که بشدت می تواند سلامت انسان را تحت تاثیر قرار دهد، استفاده از رژیم غذایی مناسب از جمله مواردی است که می تواند شما را در حفظ سلامتی برابر این عامل یاری دهد. با دکتر سلام همراه باشید.
در سال‌های اخیر، همزمان با سرد شدن هوا، آلودگی هوا در برخی از روزها، آن قدر شدید می‌شود که کارشناسان از شرایط هشدار و اضطرار می‌گویند و مسئولان مثل همیشه به‌دنبال راهکاری برای حل مسئله هستند.
آلاینده‌های موجود در هوا، مثل اکسیدهای ازت، دی اکسید کربن، منواکسیدکربن و به‌طور کلی گازهای مخرب، هر کدام به‌گونه‌ای بر هریک از اعضای بدن تأثیر می‌گذارند و باعث اختلال در عملکرد مطلوب دستگاه‌های مختلف در بدن می‌شوند. در چنین شرایطی، باید قدرت دفاعی بدن در مقابل بیماری‌ها را افزایش داد. نوع تغذیه و اینکه از چه غذاهایی بیشتر استفاده کنیم، می‌تواند تا حدی از عوارض خطرناک آلاینده‌های موجود در هوا بر بدن بکاهد.
تاثیرات آلودگی هوا بر سلامت انسان
موادی که از طریق هوای آلوده وارد محیط می‌شوند و برای سلامت بدن به‌شدت مضر و زیان‌آورند دارای ترکیباتی هستند که باعث نابودی بافت‌های مختلف‌بدن می‌شوند. این رادیکال‌های‌آزاد، از طریق ریه، پوست، مخاط بدن، مثل مخاط چشم، گوش، بینی و دستگاه گوارش، وارد بدن می‌شوند و باعث تخریب تک‌تک سلول‌ها می‌شوند.
هنگام آلوده بودن هوایی که انسان استنشاق می‌کند، روزانه مقادیر زیادی رادیکال آزاد، وارد بدن می‌شود، به عبارت دیگر، تجمع رادیکال‌های آزاد در بدن در هنگام آلوده بودن هوا، افزایش می‌یابد؛ چرا که رادیکال‌های آزاد، به‌دلیل آنکه اکسیژن‌های ناپایداری هستند، دنبال جا و مکانی می‌گردند که با یک سلول واکنش نشان دهند و آن را اکسید کنند، به تعبیر دیگر، رادیکال‌های آزاد، اکسیژن‌های آزادی هستند که به بافت‌ها و سلول‌های بدن می‌چسبند و باعث نابودی و تخریب آنها یا تغییر ماهیتشان می‌شوند؛
بنابراین، با تجمع رادیکال‌های آزاد دربدن به دلیل آلودگی هوا، یک پروسه تخریبی و التهابی اتفاق می‌افتد و به‌دنبال آن، انواع بیماری‌های مزمن از قبیل برونشیت، سرطان‌های خون و برخی دیگر از بیماری‌ها افزایش می‌یابد، بنابراین ذرات آلوده در هوا، از راه‌های مختلف وارد بدن می‌شود و پس از آن وارد سیستم گردش خون می‌شود و از آنجایی که خون همه بدن را سیراب می‌کند، این خون آلوده به سلول‌های بدن آسیب می‌رساند و باعث افزایش بیماری‌های مزمن می‌شود.
در این هنگام چه باید خورد؟
آلودگی هوا به هر ترتیب اثرات سؤ خود را بر سلامت فرد خواهد داشت؛ به ویژه در زمانی که میزان آلودگی هوا شدید باشد! اما در مواردی که میزان آلودگی کمتر باشد راحت تر می توان با آن مقابله و اثرات سؤ آنرا کاهش داد؛ انتحاب یک رژیم غذایی مناسب می تواند بهترین گزینه باشد.
براي كم شدن مضرات آلودگي هوا مصرف غذا هايي شامل ويتامين E و ويتامين D را پيشنهاد مي‌كنیم. اين ويتامين‌ها مي‌توانند اثرات مسموم‌كننده گازهاي آلاينده را خنثي كنند. ويتامين E را در روغن‌هاي گياهي، گردو، بادام، زيتون، جوانه گندم، جگر و سبزيجات داراي برگ سبز مي‌توانيد مصرف كنيد. منابع مناسب ويتامين D هم شير، كره و زرده تخم‌مرغ هستند كه بايد در برنامه غذايي روزانه‌تان باشند. البته مي‌توانيد با تجويز متخصص، مكمل‌هاي ويتامين E و D را هم مصرف كنيد. علاوه بر اين ويتامين‌ها مصرف غذاهايي كه حاوي آنتي‌اكسيدان‌هاي سلنيوم و بتاكاروتن اند را توصیه می کنیم. سبزيجاتي مثل طالبي، انبه، كدو تنبل، فلفل،اسفناج، كلم و زردآلو بتاكاروتن دارند. سلنيوم را هم مي‌توانيد در غذاهاي دريايي، مرغ، نان و غلات سبوس‌دار پيدا كنيد.
«ويتامين C هم مي‌تواند به دفع سربي كه با هواي آلوده وارد بدن ما شده كمك كند. شير و لبنيات به خصوص پنير و ماست هم به خاطر كلسيمي كه دارند مي‌توانند با جذب عناصر سنگين مثل سرب تداخل كنند.پس به‌طور كلي بهتر است مردم از سبزي‌ها وميوه‌ها و لبنيات بيشتر استفاده كنند تا اثرات مخرب هواي آلوده را كاهش دهند.»
ميوه و سبزيجات تازه
یکی از جمله مهم ترین و همچنین مفید ترین گروه های غدایی برای محافظت از بدن در مقابل آلودگی هوا مصرف میوه و سبزیجات می باشد. این گروه از مواد خوراکی از جمله منابع غنی ویتامین و آنتی اکسیدان به شمار می آیند، از این رو مصرف آنها بشدت توصیه می شود. محققان بيمارستان جرج لندن در مطالعه‌اي دريافته‌اند كه سیب در ميان انواع ميوه ها بيشترين تاثير را بر دستگاه تنفسي داشته و در بهبود فعاليت اين ارگان تاثيرگذار است.
مصرف نارنگي، پرتغال، انار، سبزيجاتي از قبيل سير، پياز، كلم بروكلي و ساير كلم ها، گوجه فرنگي و كاهو نيز توصيه ميشود.
روی
روي از آن دسته مواد مغذي است كه در هوای آلوده موجب كاهش جذب فلزات سنگين شده و از اين طريق ميزان اين تركيبات زيانبار را در بدن به حداقل مي رساند. از اين رو، متخصصان تغذيه مصرف غذاهايي كه اين ماده مغذي را در حد بالايي دارند بسيار توصيه مي‌كنند. اين موادغذايي شامل انواع فراورده‌هاي دريايي، نخود سبز، عدس و جوانه گندم هستند.
منيزيم
منيزيم نيز به دليل خواص كاهندگي جذب كادميوم در روزهايي كه هوا آلوده است، بسيار كمك كننده مي باشد و به اين دليل مصرف انواع سبزيجات با رنگ سبز تيره كه از اين ماده مغذي غني هستند بسيار توصيه مي شود. بهتر است اين گروه از مواد غذايي را به صورت تازه و خام مصرف نمود.
ماهی
مطالعه‌اي كه در دانشگاه كمبريج انگلستان به انجام رسيده نشان مي‌دهد كه سطح اسيدهاي چرب ضروري در افرادي كه به بيماري‌هاي ريوي مبتلا هستند، بسيار پايين است.
محققان در اين مطالعه دريافته‌اند كه مصرف منظم ماهي‌هاي روغني نظير ماهي آزاد و سالمون مي‌تواند در تقويت و بهبود فعاليت دستگاه تنفسي موثر واقع شود. مصرف متعادل اين گروه از مواد غذايي مي‌تواند به خوبي موجب كاهش ريسك ابتلا به بيماري هاي ريوي به خصوص در افرادي شود كه در محيطي با هواي آلوده زندگي مي كنند.
به اين ترتيب مصرف ماهي‌هاي روغني كه سرشار از اسيدهاي چرب امگا۳ هستند مي تواند در كاهش تنگي نفس و اثرات زيان بار تركيبات التهاب آور مفيد باشد.
شير و لبنيات
در شرايط آلودگي هوا براي كاهش صدمات به دستگاه تنفسی و التهاب دستگاه گوارش ناشي از اين آلودگي، بايد مصرف شير و لبنيات را به ۲ دليل افزايش داد: اولا شير و لبنيات به دليل دارا بودن فسفر، منيزم و کلسيم به صورت رقابتي مانع از جذب عناصر فلزي موجود در آلودگي هوا ميگردند. ثانيا پروتئين لبنيات مي توانند در دستگاه گوارش با برخي عناصر فلزي ناشي از آلودگي هوا كه از طريق تنفس وارد بدن ميشوند تركيب شده و به دفع آنها از بدن كمك كند.
برخي از نوشيدنيها مانند چاي و قهوه نيز به دليل داشتن تركيبات فلاونوييدي مي توانند توان دفاعي بدن را در برابر عوامل اكسيدكننده بيشتر كنند.
روغن زیتون
روغن زیتون اثرات مضر آلودگی هوا را دفع می کند. ذرات معلق موجود در هوا باعث گرفتگی عروق و آترواسکلروز زودرس می شود. عارضه آترواسکلروز بر اثر رسوب پلاک از مواد چربی در دیواره درونی رگ های خونی بوجود می آید.
روغن زیتون منبع غنی امگا ۹ است و مصرف آن باعث افزایش فعال کننده پلاسمینوژن بافتی می شود. فعال کننده پلاسمینوژن بافتی آنزیمی است که توسط سلول های دیواره داخلی شریان ها ترشح می شود و مهمترین وظیفه آن شکسته شدن لخته خون ایجاد شده در رگ هاست. وجود لخته در رگ های خونی باعث اختلال در گردش خون می شود.
روغن زیتون حاوی دو آنتی اکسیدان قوی هیدروکسی و اولئوروپین است که در رقیق شدن خون و جلوگیری از لخته موثر هستند. به علاوه روغن زیتون باعث انتشار اکسید نیتریک در داخل عروق و شل شدن دیواره شریان ها و بهبود گردش خون می شود. مصرف روزانه این ماده غذایی ارزشمند توصیه شده است.
مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان
آنتی اکسیدان به ترکیباتی گفته می شود که از سلول در مقابل صدمات جلوگیری کند. این ترکیبات می توانند طبیعی یا مصنوعی باشند.
آنتی اکسیدان های اصلی عبارتند از:
– لوتئین: این گروه آنتی اکسیدان در انواع کلم (کلم بروکلی، گل کلم و برگ کلم)، انواع میوه ها، سبزیجات نشاسته ای (ذرت، نخود فرنگی) تخم مرغ و سبزیجات برگ دار وجود دارد.
– سلنیوم: یک ماده معدنی موجود در غذاهای گیاهی، تخم مرغ، مرغ، گوشت قرمز، حبوبات و ماهی است.
– کاروتنوئیدها: رنگدانه هایی است که باعث رنگ زرد و نارنجی میوه هایی از قبیل هویج، خربزه و سیب زمینی می شود.
– لیکوپن: یک ماده شیمیایی موجود در میوه و سبزیجات قرمز از جمله گوجه فرنگی و هندوانه است.
– ویتامین A: در هویج، سیب زمینی، سبزیجات برگ دار تیره رنگ و زردآلو به وفور وجود دارد.
– ویتامین C: در مرکبات، سیب زمینی، آناناس، کلم بروکلی، اسفناج و انواع توت وجود دارد.
– ویتامین E: آجیل، کره بادام زمینی، جوانه گندم، اسفناج، سویا، ماهی، آوکادو و روغن گیاهی حاوی این ویتامین هستند.
گوجه فرنگی، انواع توت ها، فلفل، هویج، اسفناج، زردچوبه، زنجبیل، بذر کتان، انواع آجیل و غلات سبوس دار نیز دارای خواص ضد التهابی هستند.
تحقیقات انجام شده توسط کالج کینگ لندن و دانشگاه ناتینگهام نشان می دهد که آووکادو، اسفناج و مواد غذایی حاوی ویتامین E مانع از آسیب ناشی از آلودگی هوا به ریه می شوند و مصرف روزانه این مواد توصیه شده است.
کلم بروکلی
مطالعات محققان دانشگاه جان هاپکینز نشان می دهد که کلم بروکلی و جوانه آن ذرات معلق و ازن هوا را دفع می کند، علاوه بر این حاوی یک ترکیب به نام سولفورافان است که خاصیت ضد سرطانی دارد.
متخصصان مصرف مکرر و به وفور این اقلام غذایی را به علاوه خودداری از تردد های غیر ضروری در خارج از منزل در روزهای آلوده به شهروندان توصیه می کنند.
در این باره بیشتر بخوانید: بهترین مواد غذایی برای مصرف در زمان آلودگی هوا
هرگونه کپی برداری با ذکر نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است.
