تغذیه نوزاد با شیر مادر و شیر خشک باید به روش اصولی و بادقت صورت بگیرد تا از آسیب رساندن به سلامتی شیرخوار پیشگیری شود. می خواهیم به مواد مغذی مفید و سالم برای نوزادان در این مطلب اشاره کنیم و نظر کارشناسان را در این رابطه بپرسیم با ما همراه باشید.
نوزاد در این دوران رشد ناگهانی و شگفت انگیزی دارد. در یک سال اول زندگی بعد از زایمان وزن نوزاد سه برابر وزنی که به دنیا آمده می‌شود. به همین دلیل در این دوران بیش از هر زمان دیگری نیاز به مقدار زیادی مواد مغذی دارند و تغذیه نوزاد در این موقعیت بسیار حائز اهمیت است.
کارشناسان معتقدند که شیر مادر بهترین منبع غذایی برای تغذیه نوزاد در 6 ماه اول زندگی است اما شیر خشک نیز گزینه مناسبی است.
برخی مواد مغذی که نوزاد برای رشد و سالم ماندن به آن‌ها نیاز دارد:
کلسیم
کلسیم در غذای نوزاد نقش مهمی دارد چرا که به ساختن استخوان‌ها و دندان‌های سالم کمک می‌کند.
چربی
چربی انرژی ساز بوده و به رشد مغز کمک می‌کند، پوست و مو را سالم نگه می‌دارد و در برابر عفونت نوزاد از او مراقبت می‌کند.
فولات
این ماده مغذی در تغذیه کودک حائز اهمیت است و به تقسیم سلولی کمک می‌کند.
آهن
سلول‌های خونی می‌سازد و به رشد مغز کمک می‌کند. نوزادانی که شیر مادر می‌خورند باید از مکمل‌های آهن استفاده کنند.
پروتئین و کربوهیدرات
در تغذیه نوزاد سوخت و انرژی لازم برای رشد را فراهم می‌کنند.
زینک
به رشد سلول‌ها و بازسازی آن‌ها کمک می‌کند.
در رژیم غذایی نوزاد این ویتامین‌ها نیز باید باشد:
ویتامین A
این ویتامین پوست، مو، بینایی و سیستم ایمنی را سالم نگه می‌دارد.
ویتامین B1 (تیامین)
مقدار کافی آن در تغذیه نوزاد به بدن کمک می‌کند تا غذا را به انرژی تبدیل کند.
ویتامین B2 (ریبوفلاوین)
به بدن کمک می‌کند تا مواد غذایی را به انرژی تبدیل کرده و از آسیب رسیدن به سلول‌ها جلوگیری می‌کند.
ویتامین B3 (نیاسین)
کمک می‌کند تا بدن مواد غذایی را به انرژی تبدیل کند و از چربی‌ها و پروتئین نیز استفاده می‌کند. این ویتامین باید در غذای نوزاد وجود داشته باشد.
ویتامین B6
مغز و سیستم ایمنی را سالم نگه می‌دارد.
ویتامین B12
مقداری از آن در تغذیه نوزاد اعصاب و سلول‌های خونی را سالم نگه داشته و DNA (ماده‌ی ژنتیکی موجود در هر سلول) را می‌سازد.
ویتامین C
مقاومت در برابر عفونت، ساخت استخوان‌ها و ماهیچه‌ها و کمک به التیام زخم‌ها.
ویتامین D
برای جذب کلسیم از غذاها به بدن کمک کرده و استخوان‌ها و دندان‌ها زا سالم نگه می‌دارد. اگر تغذیه نوزاد با شیر مادر باشد نیاز به مکمل‌های ویتامین D دارند.
ویتامین E
از سلول‌ها در برابر آسیب حفاظت کرده و سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند.
ویتامین K
به لخته شدن خون کمک می‌کند.
بیشتر شیر خشک‌ها از شیر گاو درست شده‌اند. آن‌ها بسیار شبیه شیر مادر ساخته شده‌اند و تمام مواد مغذی برای رشد نوزاد را در اختیارش قرار می‌دهد.
در بیشتر شیر خشک‌ها این مواد غذایی دیده می‌شود:
کربوهیدرات به شکل قند شیر (لاکتوز)
آهن
پروتئین
مواد معدنی مانند کلسیم و روی
ویتامین‌ها مانند A, C, D, E و ویتامین‌های گروه B
برخی شیر خشک‌ها برای بیشتر نزدیک شدن به شیر مادر شامل مواد دیگری هستند مانند:
اسیدهای چرب ضروری
ARA و DHA اسیدهای چربی هستند که برای بینایی و مغز کودک بسیار مهم‌اند.
زمانی که مادر در رژیم غذایی خود اسیدهای چرب را قرار می‌دهد به طور طبیعی در شیر او وجود خواهند داشت. همچنین به بسیاری از شیر خشک‌ها هم اضافه می‌شوند.
نوکلئوتید
این مواد ساخته شده از RNA و DNA در شیر مادر یافت می‌شود و به شیر خشک‌ها نیز اضافه می‌شود. این مواد برای تغذیه نوزاد بسیار مهم است چرا که سیستم ایمنی نوزاد را تقویت کرده و به دستگاه گوارش کمک می‌کنند.
پریبیوتیک و پروبیوتیک
پروبیتیک‌ها باکتری‌های خوبی هستند که در برابر باکتری‌های بد و عفونت از بدن محافظت می‌کنند. پریبیوتیک‌ها نیز به رشد این باکتری های خوب در شکم کمک می‌کنند.
شیر خشک‌هایی که حاوی پروبیوتیک هستند از بیمارهای پوستی مانند اگزما در نوزاد جلوگیری می‌کنند اما کمک خاصی به اسهال نخواهند کرد.
غذای نوزادی که با زایمان زودرس به دنیا آمده است (قبل از 37 هفته) یا وزنش کم است باید تغذیه خاصی باشد تا به کمک آن بتواند سریع‌تر رشد کند.
تغذیه نوزاد اگر از شیر مادر باشد نیز باید از مکمل‌هایی مانند موارد زیر استفاده کنند:
کالری اضافی
چربی اضافی
پروتئین
ویتامین
مواد معدنی
نوزادانی که نمی‌توانند از شیر مادر تغذیه کنند به شیر خشک‌های مخصوص نوزاد نارس نیاز دارند. این شیر خشک‌ها کالری بالایی دارند. همچنین حاوی پروتئین اضافی، ویتامین و مواد معدنی‌اند.
برخی از نوزادان از طریق شیر مادر تغذیه می‌شوند. اما نکات زیادی در این زمینه وجود دارد که در این مطلب به شما می‌گوییم. با ما همراه باشید:
توجه کنید: هرگاه کودکتان گرسنه بود به او شیر دهید. به نشانه‌های گرسنگی مثل صدای مکیدن و تمایل او به سمت سینه توجه کنید.
صبور باشید: نوزادان معمولا 10 تا 20 دقیقه از هر سینه شیر می‌خورند.
راحت باشید: پاهای خود را بالا آورده، بازو و سر خود را به بالشت تکیه دهید.
تسکین دادن درد نوک سینه‌ها
در تغذیه نوزاد با شیر مادر نوک سینه‌ها ممکن است در ابتدا درد بگیرند. برای تسکین آن از کمپرس مرطوب استفاده کنید و یا میتوانید مقداری از شیر خود را روی نوک سینه بمالید و صبر کنید تا خشک شود. کمی درد طبیعی است. زمانی این درد تمام می‌شود که شما و نوزادتان در وضعیت فیزیکی مناسبی باشید. اگه دردتان کم نشد حتما به متخصص زنان خود مراجعه کنید.
تغذیه نوزاد با شیر مادر چند بار در روز باید باشد؟
نوزادان هر 2 یا 3 ساعت یکبار نیاز به شیر خوردن دارند. که در شبانه روز به 8 تا 12 بار می‌رسد. در هر بار غذای نوزاد با شیر مادر از هر دو سینه این کار را انجام دهید. زمانی که سرعت مکیدن آرام می‌شود و کودک سر خود را برمی‌گرداند، یعنی سیر شده است. بعد از یک ماه این میزان به 7 تا 9 بار در روز کاهش می‌یابد.
آیا باید کودک را برای شیر دادن از خواب بیدار کرد؟
بله، در هفته‌های اول، نوزادان تقریبا به 8 بار شیر خوردن در روز نیاز دارند (با فاصله زمانی حداکثر 4 ساعت بین هربار شیردهی). برای بیدار کردن کودک خود سعی کنید پتو را از روی او بردارید، پوشک را عوض کنید و او را به آرامی ماساژ دهید.
آیا کودکتان به اندازه کافی شیر مادر خورده است؟
تا زمانی که کودک شما هر ماه حدود یک پوند وزن اضافه کرد، تغذیه نوزاد با شیر مادر هر 2 یا 3 ساعت یکبار انجام شد و کودک روزانه 6 تا 8 پوشک عوض کرد، میتوانید مطمئن باشید کودکتان به اندازه کافی شیر خورده است. خبر خوش این است که در ماه دوم برخی کودکان نیاز به شیر خوردن در شب ندارند و حتی ممکن است تمام شب را بخوابند.
آیا رژیم غذایی شما روی کودکتان اثر می‌گذارد؟
هرچیزی که می‌خورید روی شیرتان تاثیر دارد اما نه آنقدری که مادرها فکر می‌کنند. به طور کلی شما میتوانید هرچیزی که دوست دارید، بخورید و بنوشید. اما مصرف غذاهای خیلی تند یا گازدار را کنترل کنید و مراقب علائم حساسیت که در هفته‌های چهارم تا ششم در کودک ظاهر می‌شود، باشید. اگر مطمئن نیستید از دکتر اطفال بپرسید.
پیوند با کودک بدون شیر مادر
شیردهی تنها یک راه برای ارتباط با کودک است. هربار که شما او را بلند کرده و نوازشش می‌کنید، با او حرف می‌زنید و برایش شعر می‌خوانید، یک ارتباط بین شما و کودک دلبندتان به وجود می‌آید.
