یکی از بیماری های رایج که به صورت ویروسی به افراد منتقل می شود،بیماری آنفولانزا است.در این مقاله با عوامل بروز بیماری آنفولانزای خوکی و آنفولانزای فصلی آشنا و در خصوص روش های پیشگیری از آنفولانزا بیشتر توضیح خواهیم داد.

بدون شک همه ما پاییز سال 88 را به خاطر می آوریم. زمانی که فصل شیوع نوعی ویروس نسبتا خطرناک در کشورمان بود. آنفولانزای H1N1 یا همان “آنفولانزای خوکی” که در میان عامه مردم شناخته می شود و درواقع نوع خطرناکی از آنفولانزای فصلی می باشد. اگر خاطرتان باشد در آن برهه از زمان تقریبا در همه اماکن عمومی، راهکار هایی برای پیشگیری از این ویروس در معرض دید همگان قرار گرفته بود، اما چندی پیش این ویروس خطرناک بار دیگر از استان کرمان و سیستان و بلوچستان سر در آورده و با گرفتن جان 36 نفر از هموطنانمان در این استانها “وضعیت زرد” را به وجود آورده و باعث تعطیلی دو روزه مدارس استان کرمان شد. از این رو تیم همگردی خود را موظف می داند تا با معرفی علائم آنفولانزای خوکی و راه های پیشگیری از آن به حفظ سلامت هموطنان عزیز کمک کند. با همگردی همراه باشید.

معرفی آنفولانزای خوکی یا آنفولانزای فصلی:

اگر آشنایی کمی با علوم زیستی داشته باشید، می دانید که این ویروس آنفولانزای فصلی دارای انواع A ,B ,C بوده و در این میان آنفولانزای نوع A نیز زیرگروه های خاص خود را داراست. به همین دلیل است که تا به امروز پانزده زیرگونه H و 9 زیرگونه N از این نوع آنفولانزا شناخته شده اند. این زیر گروه ها بر حسب آنتی ژن هایی (Nیا H) که در سطح ویروس آنفولانزای نوع A موجود است، این گونه تقسیم بندی شده اند.

باید گفت که متاسفانه کشور چین منشا گونه های نوظهور آنفولانزا بوده که این امر به واسطه این است که در این کشور زندگی انسان و طیور و خوک بسیار نزدیک به هم می باشد. در واقع باید گفت که منشا این ویروس، پرندگان آبی و خوک است، اما گاها باعث بیماری انسان ها نیز می شود. اگر می خواهید که در مورد فراگیری این ویروس در جهان بدانید، باید گفت چهار همه گیری جهانی این ویروس در در صد سال گذشته اتفاق افتاده که اولین فراگیری که به آنفولانزای اسپانیایی معروف است، در سال 1918 یعنی در زمان جنگ جهانی اول رخ داد که بیشترین تلفات را در کشور اسپانیا با بیش از بیست میلیون نفر قربانی داشت. البته در کشور های دیگر از جمله کشور خودمان ایران نیز در آن برهه از زمان این ویروس به شدت شایع شد و بین یک تا دو میلیون نفر قربانی آن شدند.

البته همین آمار میلیونی باعث میلیونی شدن شمار قربانیان جنگ جهانی اول در ایران شد که اکثر آنها بر اثر ابتدا به بیماری کشته شدند. دلیل اصلی پیدایش و شیوع این بیماری در صد سال پیش بدون شک قحطی، نبود خدمات بهداشتی و درمانی و شیوع بیماری های دیگر در طول مدت جنگ جهانی اول بوده، اما همانطور که می دانید در سال 2009 موج دیگری از این بیماری در جهان شیوع پیدا کرد و قربانیانی هم در جهان و هم در ایران داشت. قربانیانی که اینبار بر خلاف گونه های قبلی، افراد جوان را هم شامل شد. این آنفولانزای جدید که به “آنفولانزای خوکی” شهرت دارد، گونه جدیدی از H1N1، نوعی آنفولانزای فصلی بوده که نام رسمی آن آنفولانزای A/H1N1pdm09 می باشد. این آنفولانزا که نوعی آنفولانزای A با زیرگونه H1N1 می باشد، بیشتر در خوک ها دیده می شود و به همین دلیل هم هست که عنوان خوکی را یدک می کشد. دلیل فراگیری این ویروس نیز این است که ویروس آن، جهش پیدا کرده و آنتی ژن های سطحی خود را تغییر می دهد.

تفاوت آنفولانزای فصلی و خوکی

تشخیص علائم آنفولانزای خوکی از دیگر انواع آنفولانزای فصلی بسیار دشوار است، چرا که علائم مشابهی دارند و در فصل سرد نیز آنفولانزای فصلی کاملا شایع است، البته این را هم باید اضافه کرد که گاهی این نوع آنفولانزا از دیگر موارد آنفولانزا شدیدتر است که این امر باعث تشخیص بهتر می شود، اما به دلیل اینکه علائم آن ها در اکثر قریب به اتفاق موارد، خفیف است، معمولا پزشکان با مشاهده تب بالای 38 درجه به همراه دو یا بیشتر از دو علامت زیر حدس و گمان را روی آنفولانزای خوکی می گذارند. علائم آنفولانزای خوکی شامل سرفه، گلودرد، آبریزش بینی، درد عضلات و مفاصل یا سردرد می شود. از دیگر علائم آنفولانزای خوکی می توان به ضعف، کاهش اشتها، اسهال و استفراغ، عفونت گوش میانی و به ندرت تشنج اشاره کرد.

ضمنا این را هم باید اضافه کرد که این ویروس با ترشحات تنفسی، عطسه و سرفه یا انتقال ویروس با دست به بینی و یا چشم منتقل می شود. این بیماری بسته به گروه سنی متفاوت است. در واقع افراد در معرض خطر (کودکان زیر پنج سال، سالمندان و مبتلایان به بیماری های مزمن) چنانچه دچار این بیماری شوند، ممکن است به بستری شدن در بیمارستان نیاز پیدا کنند. همچنین کودکان اگر به این بیماری دچار شوند، تا دو هفته می تواند دیگران را نیز مبتلا کنند. این در حالی است که افراد بالغ تا پنج روز این خطر را با خود دارند. البته این زمان در کسانی که ضعف سیستم ایمنی دارند تا چند هفته نیز ممکن است ادامه داشته باشد. تعداد و آمار مبتلایان به تفکیک گروه ها نیز این چنین است: 20 تا 30 درصد کودکان و 5 تا 10 درصد بزرگسالان در سال این بیماری را گرفته و 3 تا 5 میلیون نفر در دنیا آنفلوآنزا با موارد شدید می گیرند که تعداد قربانیان آن ها به 250 تا پانصد هزار نفر می رسد. بهتر است بدانید که علائم این بیماری، 3 تا پنج روز اول بوده و تا یک تا دو هفته پس از آن تنها ضعف و خستگی باقی خواهد ماند.

 

 

نگرانی هایی که در مورد شیوع این بیماری وجود دارند، جدی هستند؟

همانطور که دکتر محمود نبوی، معاون مرکز بیماری های واگیردار وزارت بهداشت اذعان داشته، در فصول سرد سال حدود “5 تا 10 درصد” جامعه به این بیماری دچار شده که این امری اجتناب ناپذیر است. پس باید حقیقت را پذیرفت، هر چند نسبت به قدیم تلفات و تعداد قربانیان این بیماری بسیار کمتر شده و امیدواریم هر ساله نیز کمتر شود. دکتر محمود نبوی اعنوان می کند، بهتر است که بیماری فعلی به جای آنفولانزای خوکی، آنفولانزای فصلی نامیده شود.

دکتر نبوی همچنین گفته که نام آنفولانزای خوکی از اول غلط بوده، چرا که در سال 2009 که این آنفولانزا نامگذاری شد، دارای ژن های انسان و پرنده ها نیز بود، لذا بعدها از حالت پاندمیک درآمد و به آنفولانزای فصلی تبدیل شد. ضمنا در مورد فوتی های این بیماری در استان کرمان نیز مقامات استان کرمان این چنین ادعان داشته اند که قربانیان آنفولانزا “همگی” دچار بیماری های زمینه ای و مزمن بوده اند، همچنین افرادی که مبتلا به این آنفولانزای فصلی در کرمان شده اند، اصولا دارای نقص و ضعف ایمنی بوده و همین علت سبب فوت برخی از آنها شده است، بنابراین توصیه می کنیم، افرادی که دچار نقص یا ضعف ایمنی هستند، اول فصل سرما و پاییز واکسن بزنند تا در صورت ابتلا به آنفولانزا احتمال مرگ و میر در آنها کاهش یابد، چرا که عوارض ابتلا به آنفولانزا در این بیماران ده برابر افراد سالم است.

آیا واکسن این بیماری وجود دارد؟

از آنجایی که برای آنفولانزای فصلی واکسن موجود است، این گروه ها که همگی گروه های حساس هستند، بهتر است واکسن آن را تزریق کنند:

زنان باردار

کودکان شش ماهه تا پنج ساله

سالمندان بالای 65 سال

مبتلایان به بیماری های مزمن (قلبی، تنفسی، کلیوی، کبدی، دیابت، بیماری های ضعیف کننده سیستم ایمنی مثل ایدز یا درمان هایی که سیستم ایمنی را ضعیف می کنند

کارکنان بهداشت و درمان

ضمنا این نکته را نیز باید افزود که داروهای ضدویروسی وجود دارند که در موارد شدید استفاده می شوند. پس با این تفاسیر هیچ نگرانی از بابت بیماری و عوارض آن وجود نخواهد داشت و اگر روزی به این بیماری مبتلا شدید، آرامش و خونسردی خود را حفظ کرده و به توصیه پزشک خود گوش کنید.

پیشگیری از آنفولانزای فصلی

دستهای خود را بارها در طول روز با صابون و با روش هایی که در همه اماکن عمومی توضیح داده شده است، بشویید.

وقتی سرفه و یا عطسه می کنید، جلوی ترشحات دهان و بینی را با دستمال بگیرید.

کارهایی نظیر دست دادن، روبوسی و تماس نزدیک (گفت و گوی رو در رو به مدت پانزده دقیقه در فاصله یک دست با طرف مقابل) را برای مدتی لغو کرده و یا کاهش دهید.

در اماکن سربسته و پرجمعیت در مدت های طولانی نمانید و مکان را ترک کنید.

ضمنا اگر به این بیماری مبتلا شدید، علاوه بر مراجعه به پزشک و داروی ضدویروس احتمالی، استراحت در منزل، نوشیدن مایعات گرم، استامینوفن به عنوان مسکن و تب بر و پرهیز از تماس با دیگران را در منزل فراموش نکنید تا خیلی زود خوب شوید.

منبع/همگردی