خوابگردی و روش های درمان آن

خوابگردی بیشتر در ساعات اولیه ای که شما خوابیده اید به وجود می آید. خوابگردی مشکلی است که 10 تا 30 درصد کودکان به آن مبتلا می شوند. مشکل خوابگردی در افراد بزرگسال زیاد شایع نیست و حدود 1 تا 7 درصد بزرگسالان به این مشکل مبتلا می شوند.

این اختلال در پسران شایع تر است و بیشتر در سن چهار تا هشت سالگی اولین بروز به چشم می‌خورد و اوج آن 12 سالگی است و پیش‌بینی می‌شود که تا 15 سالگی علائم آن خودبه‌خود از بین برود.

علت راه رفتن در خواب چیست؟

علت راه رفتن در خواب دقیقا مشخص نیست. مدت‌هاست که راه رفتن در خواب به‌عنوان یک اختلال تحریکی شناخته می‌شود که بر اثر آن بخش‌هایی از مغز بعد از خواب غیر آر.ای.ام. به‌صورت کامل فعال نمی‌شود و باعث می‌شود فرد در حالتی بین کاملا خواب و کاملا بیدار گیر بیفتد. فرضیه‌ی دیگر این است که راه رفتن در خواب نتیجه‌ی اختلال در تعادل خواب عمیق است.

دلیل راه رفتن در خواب هر چه باشد، چندین فاکتور وجود دارد که بین آنها و راه رفتن در خواب ارتباط مشاهده شده است. چند نمونه از این عوامل عبارتند از:

کم‌خوابی؛
مصرف نوشیدنی‌های الکلی؛
مشکلات مجاری تنفسی مانند آپنه خواب یا ایست موقت تنفسی در حین خواب؛
اختلالات عصبی مثل استرس، نگرانی یا افسردگی؛
آسیب روحی روانی که ریشه در کودکی داشته باشد؛
سردردهای میگرنی؛
سایر اختلالات خواب مثل حمله‌ی خواب یا سندرم پای بی‌قرار؛
بیماری‌های خاصی مثل پرکاری تیرویید، جراحت سر، تخریب حاد موکوسِ مری و سکته؛
مسافرت.

زمان و نحوه خوابگردی

خوابگردی بیشتر در اولین قسمت خواب شبانه اتفاق می افتد. خوابگردی به این صورت است که ابتدا فرد خوابگرد از رختخواب خود خارج می شود و کمی راه می رود. اگر فردی که در حال خوابگردی است را از خواب بیدار کنید دوباره به رخت خواب بر میگردد. نگاه فرد خوابگرد ثابت است و معمولا چشم‌های او باز هستند.

بعضی از آن‌ها از پله‌ها بالا می‌روند و گاهی اعمال کم و بیش پیچیده‌ای را انجام می‌دهند. البته علیرغم پیچیدگی اعمال می‌توان به کارآمدی و هماهنگی روانی- حرکتی اعمال تردید کرد.

وقتی فرد از خواب بیدار می‌شود، معمولا چیزی از راه رفتن و اعمال خود به یاد نمی‌آورد. گاهی خوابگردی همراه با تظاهرات وحشت مشاهده شده است. در این صورت اگر اطرافیان، کودک را بیدار کنند، ممکن است موجب پرخاشگری او شود. خوابگردی، در پسران بیشتر مشاهده شده است و غالبا در سوابق خانوادگی آن‌ها چنین اختلالی وجود داشته است.

یک دوره‌ی خواب‌گردی می‌تواند بسیار کوتاه نزدیک به چند ثانیه و یا بلند در حدود 30 دقیقه و بیشتر باشد.

خوابگردی یک بیماری ارثی

راه رفتن در خواب احتمالا در خانواده‌ها ارثی است. 80 درصد بزرگسالانی که در خواب راه می‌روند حداقل یکی از اعضای خانواده‌شان هم در خواب راه می‌رود. به گزارش مجله‌ی لنست راه رفتن در خواب در کودکانی رایج‌تر است که یکی از والدین‌شان سابقه‌ی راه رفتن در خواب دارد.

خوابگردی در واقع نوعی بیداری آمیخته با خواب است. خواب دارای دو مرحله است :

مرحله اول

حرکات سریع چشم (REM) که اغلب رویاها در آن روی می‌دهد.

مرحله دوم

خواب غیر ‌REM امواج مغزی به صورت ترکیبی از بیداری و خواب غیر REM است.

ایجاد حالتی از بیدارشدگی یا مختل شدن روند خواب نیز می‌تواند باعث خوابگردی شود. بنابراین افرادی که دچار قطع تنفس حین خواب(sleep apnea) می‌شوند، گاهی خوابگردی هم پیدا می‌کنند، چرا که قطع تنفس حین خواب ممکن است حالتی میان بیداری و خواب غیرREM ایجاد کند.

معمولا افرادی که دچار خوابگردی هستند، دارای سابقه خانوادگی این عارضه هستند، اما هنوز دقیقا روشن نیست که چرا برخی از افراد به آن مبتلا می‌‌شوند و برخی دیگر نه.خوابگردی در کودکان بیش از بزرگسالان رخ می‌دهد و عاملی که زمینه‌ساز این شیوع بیشتر در کودکان است، شاید این حقیقت باشد که کودکان دارای مقدار بیشتری خواب با امواج آهسته-نوع عمیق خواب غیر REM هستند که خوابگردی در آن شروع می‌شود.

یکی از نگرانی‌های عمده در خوابگردی امکان آسیب‌دیدن فرد است. اگر خوابگردی به صورت رفتارهای پیچیده‌ای مانند ترک‌کردن خانه یا انجام فعالیت‌هایی که ممکن است به فرد صدمه بزند، بروز ‌کند، فرد مبتلا حتما باید مورد ارزیابی و درمان قرار گیرد. درمان خوابگردی شامل رعایت بهداشت خواب، داشتن یک برنامه منظم برای خوابیدن(اجتناب از کم خوابی) و اجتناب از مصرف کافئین به خصوص هنگام عصر و شب است.در موارد شدید، دارو برای درمان تجویز می‌شود.

درمان خوابگردی

– هر شب یک ساعت معین بخوابید و هر روز سر یک ساعت معین بیدار شوید .
– ورزش کردن روزانه به مدت 20 تا 30 دقیقه . ورزش مرتب می تواند به خوابیدن کمک کند . هر چند فعالیت قبل از خواب باعث بی خوابی می شود بنابراین حداقل 5 تا 6 ساعت قبل خواب ورزش کنید .
– از مصرف نوشیدنی های کافئین دار خودداری کنید چرا که مانند یک محرک مانع از خوابیدن می شود . قهوه ، شکلات ، چای غیر گیاهی ، داروهای کم کننده اشتها و بعضی از مسکن ها دارای کافئین هستند . سیگاری ها خواب سبگی دارند و معمولا زود از خواب بیدار می شوند و این به علت نیکوتین است . الکل نیز خواب عمیق را از مردم می رباید و خواب را در مراحل اولیه نگه می دارد .
– دمای اتاقتان را در دمای مناسب و راحت نگه دارید .
– اگر مشکلات شما در خواب ادامه دارد به پزشک مراجعه کنید.
– اگر به خواب نمیروید از رختخواب خارج شوید و سر خود را با کار هایی مثل مطالعه کردن و گوش دادن به موسیقی با تماشای تلوزیون گرم کنید. این کار را تا زمانی که احساس خواب کنید ادامه دهید. استرس این که نتوانید بخوابید خود نیز از عوامل بی خوابی است.