کمبود چه ویتامینی باعث خستگی می شود

شاید بعد از درد، خستگی ناخوشایند ترین حسی باشد که می تواند به سراغ انسان بیاید. خستگی به علل مختلفی بروز می کند؛ از کار زیاد گرفته تا نداشتن خواب مناسب و … اما افرادی هم وجود دارند که به دلایل نامعلوم خسته می شوند و یا دائما خسته هستند! کمبود برخی ویتامین ها از جمله علل ناپیدای بروز خستگی در فرد است. در ادامه با دکتر سلام همراه باشید.

برای داشتن بدنی سالم و سرحال و قبراق داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل که نیاز بدن شما به تمام مواد مغذی را تامین کند، ضروری است. اگر هر روز صبح به سختی از رختخواب بیرون می آیید و یا بعد از تعطیلات آخر هفته و استراحت کافی در منزل هنوز هم نیاز به استراحت و خواب دارید، ممکن است از خستگی موقت یا مزمن ناشی از کمبود ویتامین ها رنج می برید.

علاوه بر عاداتی که ممکن است علت این وضعیت باشند، نگاهی دقیقتر به آنچه می خورید نیز برای کشف علت خستگی های مزمن شما مورد نیاز است.

اگر دچار کمبود مواد مغذی خاص باشید این مسئله می تواند باعث خستگی و کاهش سطح انرژی شما در طول روز شود.

هر کس ممکن است در طول زمان های خاصی از ماه یا سال احساس خستگی کند. در این زمان شما فقط می خواهید در تمام طول روز در بستر بمانید و حوصله انجام هیچ کاری را ندارید. اما معمولا بعد از یک خواب خوب در طول شب به راحتی می توانید انرژی از دست رفته خود را به دست آورده و فعالیت های منظم روزانه خود را از سر گیرید.

ما در مورد برخی عادات روزانه که می تواند باعث ایجاد خستگی جسمی و روانی در افراد شود با شما صحبت کردیم ، اما علاوه بر آنها توجه به آنچه که می خورید نیز می تواند نقش بسیار مهمی در چگونگی ایجاد حس خستگی در شما بازی کند.

تنها مقدار غذایی که در یک روز میخورید مهم نیست ، مهم کیفیت مواد غذایی است که شما را در اختیار بدن خود قرار می دهید. کمبودهای تغذیه و کمبود کالری دریافتی می تواند بسیاری از مشکلات سلامتی از جمله خستگی، احساس افسردگی، و کاهش سطح انرژی را برایتان به ارمغان آورد.

بیایید ببینیم زمانی که شما دچار کمبود مواد مغذی حیاتی می شوید چه اتفاقی در بدنتان می افتد.

مشکلات زمانی بوجود می آیند که ضعف یا عدم سر زندگی شما برای مدت چند هفته و یا بیشتر ادامه می یابد. در این وضعیت شما دیگر باید به فکر راه چاره باشید.

ویتامین های گروه B

ویتامین های گروه B از جمله ضروری ترین گروه های مواد غذایی برای حفظ سلامت بدن هستند که نقش های مختلفی را در حفظ سلامتی به عهده دارند. مصرف ویتامین های گروه B می تواند راه حل مناسبی برای درمان خستگی و حتی اختلالات روحی در فرد مصرف کننده باشد.

کمبود برخی از ویتامین ها نیز همراه با ضعف و بی‌ حالی است که می توان به ویتامین های گروه B به خصوص B2 و B6 و نیاسین اشاره کرد که با کمبود آن فرد دچار تحریک پذیری و عصبی بودن، ضعف و بی‌ حالی می شود و در صورتی که فردی از الگوی غذایی نامناسبی پیروی کند احساس ضعف و بی‌ حالی کرده و باید گفت با الگوی غذایی نابسامان فرد به درجاتی از ضعف و بی‌ حالی دچار می شود.

درمان

انواع گوشت، جگر، تخم‌مرغ و لبنیات به ویژه پنیر از منابع خوب این ویتامین هستند.

کمبود ویتامین D

تقریبا همه افراد و بویژه کودکانی که در سنین رشد پیش از بلوغ هستند، خانم‌هایی که تصمیم به بارداری دارند و نیز خانم‌ها پس از سن یائسگی باید نسبت به تامین ویتامین D مورد نیاز روزانه بسیار توجه داشته باشند. بر این اساس، میزان مورد نیاز این ویتامین روزانه بین 800 تا 1000 واحد است که این میزان پس از یائسگی افزایش می‌یابد.

ویتامین D علاوه بر اینکه یک ویتامین محسوب می شود، در بدن انسان به عنوان یک هورمون نیز شناخته می شود. هورمون ها پیک هایی شیمیایی هستند که انجام یک فعایت و یا عدم انجام آنرا راه اندازی می کنند و به این صورت به تنظیم فعالیت های مختلف در بدن انسان می پردازند.

ویتامین D موجب جذب کلسیم از طریق روده‌ها می‌شود و به همین دلیل کاهش سطح ویتامین D در بدن با اختلالات کلسیمی و عوارض اسکلتی ـ عضلانی ناشی از آن همراه خواهد بود.

درمان

درمان کمبود ویتامین D فقط از طریق مکمل‌های دارویی تزریقی یا خوراکی ممکن است که بنا بر تشخیص پزشک و بر اساس میزان کمبود این ویتامین در شخص صورت می‌گیرد.

گاهی نیازهای خاص سنی و دوره‌ای چون دوران رشد، بارداری و یائسگی ایجاب می‌کند که پزشک به شخص حتی بدون نیاز به آزمایش خون، ویتامین D خوراکی تجویز کند، ولی باید توجه داشت مصرف زیاد و خودسرانه این ویتامین می‌تواند با مسمومیت شدید نیز همراه باشد.

علائم چنین مسمومیتی که از افزایش سطح کلسیم خون ناشی می‌شود شامل تشنگی، ادرار زیاد، تهوع و استفراغ، گیجی و سردرد می‌شود. بی‌شک موارد منع مصرف یا افزایش مصرف ویتامین D نیز از سوی پزشک به شخص گوشزد می‌شود.

به خاطر داشته باشید پیشگیری از کمبود ویتامین D فقط با مصرف لبنیات غنی شده با ویتامین D ، توجه به نشانه‌های احتمالی کمبود این ویتامین و مصرف مکمل‌های دارویی با تائید و تجویز پزشک ممکن است.

کمبود ویتامین C

این ویتامین بیشترین فایده را برای سیستم ایمنی بدن دارد و شما برای تامین این ویتامین باید از منابع غذایی آن استفاده کنید زیرا بدن توان تولید ویتامین C را ندارد. خوردن میوه های خانواده مرکبات، گوجه فرنگی، انواع فلفل و… به سوخت و ساز بهتر پروتئین ها و عملکرد صحیح انتقال دهنده های عصبی کمک می کند. اگر شما دچار کمبود این ویتامین مهم شوید نه تنها احساس خستگی خواهید داشت بلکه ممکن است درد مفاصل، تورم لثه ها و سرما خوردگی  های مکرر را نیز تجربه کنید.

احساس خستگی منظم و همیشگی امری بسیار رایج است. در حقیقت، حدود یک سوم نوجوانان، بزرگسالان و افراد مسن سالم به طور دائم احساس خواب آلودگی یا خستگی می کنند. خستگی علامت شایع چندین بیماری محسوب می شود، اما در بیشتر موارد به دلیل عوامل ساده سبک زندگی ایجاد می شود که خوشبختانه اغلب به آسانی هم حل می شوند. به گزارش هلث لاین، این مقاله دلایل احتمالی برای خستگی همیشگی را فهرست کرده و توصیه هایی را برای بازگرداندن انرژی ارائه می دهد.

ویتامین B12 و خستگی

ویتامین B12 برای تولید گلبول های قرمز خون و دی ان ای ضروری است، همچنین برای عملکرد سیستم عصبی هم گزینه مهمی محسوب می شود. هنگام عدم دریافت ویتامین B12 کافی ممکن است همیشه احساس خستگی کنید.

علاوه بر این، کمبود این ویتامین می تواند منجر به ضعف بدنی نیز شود. کمبود ویتامین B12 بر تولید گلبول های قرمز خون برای انتقال اکسیژن در سراسر بدن تاثیرگذار است که این امر بیشتر به خستگی کمک می کند. از  منابع غذایی ویتامین B12 می توان به ماهی، گوشت، تخم مرغ، ماهی آزاد و غلات غنی اشاره کرد.

ارتباط ویتامین D و خستگی

ویتامین D که به ویتامین آفتاب نیز معروف است برای عملکرد صحیح بدن گزینه مهمی محسوب می شود. این ویتامین برای استخوان ها و دندان ها نیز ضروری است زیرا مسئول جذب کلسیم از رژیم غذایی مصرف شده است.

علاوه بر این، مسئولیت عملکرد بهینه سیستم ایمنی بدن را این ویتامین برعهده دارد. کمبود ویتامین D می تواند منجر به خستگی شود که اغلب این علامت نادیده گرفته می شود، همچنین مطالعات ارتباط بین کمبود ویتامین D و خستگی را نشان داده اند.

نور خورشید به عنوان یکی از بهترین منابع ویتامین D هنگام در معرض آن قرار گرفتن ویتامین D تولید می کند. از منابع غذایی ویتامین D عبارمی توان به ماهی آزاد، روغن جگر ماهی، زرده تخم مرغ، قارچ و مواد غذایی غنی شده اشاره کرد.

ویتامین C

فواید ویتامین C برای تقویت سیستم ایمنی بدن شهرت دارد، همچنین برای پوست و مو گزینه مفید و مهمی محسوب می شود. یکی از نخستین نشانه های کمبود ویتامین C خستگی است. علاوه بر این، ویتامین C برای جذب آهن از رژیم غذایی برای تشکیل و عملکرد گلبول های قرمز خون مهم است. از منابع غذایی ویتامین C می توان به مرکبات، کیوی، آناناس، پاپایا، توت فرنگی، هندوانه و انبه اشاره کرد.

مصرف بیش از حد کربوهیدرات تصفیه شده

کربوهیدرات ها منبع سریع تولید انرژی هستند. هنگام خوردن آنها بدن کربوهیدارت ها را به قند تبدیل می کند که برای سوخت و ساز بدن استفاده می شود. با این حال، مصرف بیش از حد کربوهیدرات تصفیه شده می تواند باعث بروز احساس خستگی در طول روز شود.

مصرف قند و کربوهیدرات های فرآوری شده باعث افزایش سریع قند خون می شوند. این امر نشان می دهد لوزالمعده مقدار زیادی انسولین تولید می کند تا قند را از خون خارج کرده و به سلول ها وارد کند. این افزایش سطح قند خون و متعاقب آن افت می تواند باعث ایجاد احساس خستگی شود.

با اشتیاق برای دستیابی به سطح انرژی سریع به طور ذاتی به یک وعده دیگر از کربوهیدرات های تصفیه شده پناه می برید که می تواند منجر به تولید یک چرخه معیوب شود. چندین مطالعه نشان داده است به حداقل رساندن مصرف قند و کربوهیدرات های فرآوری شده در وعده های غذایی و میان وعده ها به طور معمول منجر به افزایش سطح انرژی می شود.

در یک مطالعه کودکانی که قبل از بازی فوتبال میان وعده هایی حاوی کربوهیدرات های تصفیه شده زیاد مصرف می کردند خستگی بیشتری نسبت به کودکانی که یک میان وعده با کره بادام زمینی می خورند گزارش کردند. خوشبختانه، تحقیقات نشان می دهد برخی از مواد غذایی می توانند در برابر خستگی از شما محافظت کنند.

برای ثابت نگه داشتن سطح انرژی خود مواد غذایی کامل و سرشار از فیبر مانند سبزی ها و حبوبات را جایگزین قند و کربوهیدرات های تصفیه شده کنید.

زندگی بی تحرک و خستگی

عدم فعالیت می تواند دلیل اصلی کم انرژی بودن باشد، اما بسیاری از مردم می گویند آنها بیش از حد برای انجام ورزش خسته هستند. در حقیقت در یک مطالعه اخیر، این شایع ترین دلیلی بود که افراد میانسال و مسن برای ورزش نکردن بیان کردند.

یک توضیح می تواند سندرم خستگی مزمن باشد که با خستگی شدید و غیرقابل توضیح به صورت روزانه مشخص می شود. تحقیقات حاکی از آن است افراد مبتلا به این سندرم قدرت و تحمل کمی دارند که توانایی ورزش کردن آنها را نیز محدود می کند.

با این حال، یک بررسی از مطالعات روی بیش از هزار و 500 نفر نشان داد ورزش خستگی در افراد مبتلا به سندرم خستگی مزمن را کاهش می دهد، همچنین تحقیقات نشان داده است ورزش می تواند در افراد سالم و کسانی که بیماری های دیگری مانند سرطان دارند باعث کاهش خستگی شوند.

علاوه بر این، به نظر می رسد حتی افزایش حداکثر فعالیت بدنی نیز مفید باشد. برای تقویت سطح انرژی خود رفتارهای کم تحرک را با رفتارهای فعال جایگزین کنید. به عنوان مثال، بجای نشستن بایستید، به جای آسانسور از پله ها استفاده کنید و به جای رانندگی در مسافت های کوتاه راه بروید.

تاثیر نداشتن خواب کافی با کیفیت بالا بر بروز خستگی

کم خوابیدن یکی از بارزترین دلایل خستگی است. بدن هنگام خواب کارهای زیادی را انجام می دهد از جمله ذخیره حافظه و ترشح هورمون هایی که متابولیسم و سطح انرژی را تنظیم می کنند. بعد از یک شب خواب باکیفیت به طور معمول احساس شادابی، هوشیاری و انرژی می کنید.

بر اساس اعلام آکادمی پزشکی خواب و انجمن تحقیقات خواب آمریکا، بزرگسالان برای سلامتی مطلوب به طور متوسط به 7 ساعت خواب در هر شب نیاز دارند. نکته مهم، خواب باید آرام و بدون وقفه باشد تا به مغز اجازه دهد هر 5 مرحله از هر چرخه خواب را پشت سر بگذارد.

به نظر می رسد علاوه بر خواب کافی، حفظ یک روال منظم خواب نیز از بروز خستگی جلوگیری می کند. تحرک بدنی در طول روز برای ترمیم و ریکاری در شب بیشتر کمک می کند. یک مطالعه روی افراد مسن نشان داد ورزش به بهبود کیفیت خواب و کاهش سطح خستگی کمک می کند.

علاوه بر این، چرت زدن ممکن است به افزایش سطح انرژی کمک کند. برخی تحقیقات نشان می دهند چرت زدن باعث کاهش خستگی در خلبانانی می شود که غالبا به دلیل طولانی بودن ساعت کار و جت لگ دچار خستگی می شوند.

برای بهبود میزان و کیفیت خواب خود هر شب تقریبا سر ساعت مشخص به رختخواب بروید، قبل از خواب آرام باشید و در طول روز فعالیت زیادی داشته باشید. با این حال، اگر خوابیدن یا خواب ماندن برای شما دشوار است و مشکوک به داشتن اختلال خواب هستید در مورد ارزیابی خواب با پزشک مشورت کنید.

حساسیت های غذایی و خستگی

حساسیت یا عدم تحمل غذایی به طور معمول علائمی مانند جوش، مشکلات گوارشی، آبریزش بینی یا سردرد ایجاد می کند، اما خستگی علامت دیگری است که اغلب نادیده گرفته می شود.

همچنین تحقیقات نشان می دهد کیفیت زندگی ممکن است در افراد دچار حساسیت غذایی بیشتر تحت تاثیر خستگی قرار گیرد. عدم تحمل غذایی معمول شامل گلوتن، لبنیات، تخم مرغ، سویا و ذرت است. اگر شک دارید که بعضی از مواد غذایی باعث خستگی شما می شوند یا خیر با یک متخصص آلرژی یا متخصص تغذیه که می تواند شما را برای حساسیت های غذایی مورد آزمایش قرار دهد یا یک رژیم غذایی برای تعیین مواد غذایی مشکل ساز مشورت کنید.

به اندازه کافی کالری نمی خورید

مصرف کم کالری می تواند باعث احساس خستگی شود، کالری واحد انرژی موجود در غذا است. بدن از آن برای حرکت و سوخت رسانی مانند تنفس و حفظ دمای ثابت بدن استفاده می کند. هنگام مصرف کالری کم متابولیسم بدن به منظور صرفه جویی در انرژی آهسته و به طور بالقوه باعث خستگی می شود.

بدن بسته به وزن، قد، سن و سایر عوامل می تواند در محدوده کالری فعالیت کند. با این حال، بیشتر افراد برای جلوگیری از کاهش متابولیسم به حداقل هزار و 200 کالری در روز نیاز دارند. متخصصان معتقدند گرچه متابولیسم با افزایش سن کاهش می یابد، اما افراد مسن ممکن است برای انجام عملکردهای طبیعی بدون خستگی نیاز به خوردن غذا با کالری زیاد داشته باشند.

بعلاوه، تامین ویتامین و مواد معدنی مورد نیاز بدن دشوار است زیرا کالری دریافتی خیلی کم است. عدم دریافت ویتامین D به اندازه کافی، آهن و سایر مواد مغذی مهم نیز می تواند منجر به بروز خستگی شود. برای اینکه سطح انرژی خود را بالا نگه دارید از کاهش شدید کالری دریافتی خودداری کنید حتی اگر هدف شما کاهش وزن باشد می توانید کالری مورد نیاز خود را با استفاده از برنامه های کالری شمار محاسبه کنید.

خوابیدن در زمان اشتباه و خستگی

علاوه بر خواب ناکافی، خوابیدن در زمان نامناسب نیز می تواند انرژی را کاهش دهد. خوابیدن در طول روز به جای شب ریتم شبانه روزی بدن را مختل می کند، این تغییرات بیولوژیکی در پاسخ به نور و تاریکی در طول یک چرخه 24 ساعته رخ می دهد.

تحقیقات نشان داده است هنگامی که الگوی خواب با ریتم شبانه روزی هماهنگ نیست خستگی مزمن ایجاد می شود. این یک مشکل شایع در بین افرادی است که کار شیفتی یا شبانه انجام می دهند. کارشناسان خواب تخمین می زنند 2 تا 5 درصد از کارگران شیفتی از یک اختلال خواب رنج می برند که با خواب آلودگی بیش از حد یا اختلال در خواب طی یک ماه یا بیشتر مشخص می شود.

علاوه بر این، حتی یک یا 2 بار در طول شب بیدار ماندن نیز می تواند باعث خستگی شود. اگر شغل شما شامل کارهای شیفتی باشد راهکارهایی برای بازآموزی ساعت بدن وجود دارد که سطح انرژی را بهبود می بخشد.

در یک مطالعه، کارگران شیفتی خستگی کمتر و خلق و خوی بهتر را پس از قرار گرفتن در معرض نور، استفاده از عینک آفتابی تیره در بیرون و خوابیدن در تاریکی مطلق گزارش کردند. استفاده از عینک برای جلوگیری از نور آبی نیز ممکن است به افرادی که کار شیفتی انجام می دهند، کمک کند.

پروتئین کافی دریافت نمی کنید

مصرف ناکافی پروتئین می تواند در خستگی موثر باشد. ثابت شده است مصرف پروتئین بیشتر از کربوهیدرات یا چربی باعث افزایش میزان متابولیسم بدن می شود. علاوه بر کمک به کاهش وزن به جلوگیری از خستگی نیز کمک می کند.

در یک مطالعه، میزان خستگی خود گزارش شده در میان دانشجویان دانشگاه کره ای که گزارش کردند حداقل 2 بار در روز از مواد غذایی پر پروتئین مانند ماهی، گوشت، تخم مرغ و لوبیا استفاده می کنند به طور قابل توجهی پایین تر بود.

مطالعات دیگر نشان داده است رژیم های پر پروتئین باعث ایجاد خستگی کمتری در بین وزنه برداران و افرادی که تمرینات مقاومتی می کنند، می شوند.

علاوه بر این، تحقیقات نشان می دهد خستگی ممکن است توسط آمینو اسیدهای شاخه داری که عناصر سازنده پروتئین هستند کاهش یابد.

برای تقویت سوخت و ساز بدن و جلوگیری از خستگی باید هدف شما گنجاندن یک منبع پروتئین با کیفیت بالا در هر وعده غذایی باشد.

هیدراتاسیون ناکافی

هیدراته ماندن برای حفظ سطح خوب انرژی مهم است. بسیاری از واکنش های بیوشیمیایی که هر روز در بدن اتفاق می افتد منجر به از دست دادن آب بدن می شود که باید جایگزین شود.

کمبود آب بدن هنگامی اتفاق می افتد که شما مایعات کافی برای جایگزینی آب از دست رفته در ادرار، مدفوع، عرق و نفس خود ننوشید.

چندین مطالعه نشان داده است حتی کم آب شدن بدن می تواند منجر به کاهش سطح انرژی و توانایی تمرکز شود. در یک مطالعه، هنگامی که مردان روی تردمیل کار می کردند و یک درصد از توده بدن خود را در مایعات از دست می دادند خستگی بیشتری نسبت به زمانی که همان تمرین را انجام می دادند در حالی که به خوبی هیدراته بودند، گزارش کردند.

اگرچه ممکن است شنیده باشید باید روزانه 8 لیوان آب معادل 237 میلی لیتر آب بنوشید، اما بسته به وزن، سن، جنسیت و سطح فعالیت خود شاید به مقدار بیشتر یا کمتری از این مقدار نیاز داشته باشید.

نکته اصلی نوشیدن آب به اندازه کافی برای حفظ سطح آبرسانی مناسب است. علائم معمول کم آبی شامل تشنگی، خستگی، سرگیجه و سردرد است.

تکیه بر نوشیدنی های انرژی زا

نوشیدنی هایی که نویدبخش تامین سریع انرژی هستند. نوشیدنی های انرژی زای محبوب به طور معمول شامل موارد زیر هستند:

کافئین

قند

آمینو اسید

دوزهای زیادی از ویتامین های گروه  B

گیاهان

این نوشیدنی ها به دلیل داشتن کافئین و قند زیاد ممکن است باعث تقویت موقتی انرژی شوند به عنوان مثال، یک مطالعه در بزرگسالان سالم بدون خواب نشان داد مصرف انرژی زا منجر به بهبود هوشیاری و عملکرد ذهنی متوسط می شود.

متاسفانه، این نوشیدنی های انرژی زا همچنین هنگامی که اثرات کافئین و قند از بین می رود شما را برای خستگی مجدد آماده می کند.

یک بررسی از 41 مطالعه نشان داد اگرچه نوشیدنی های انرژی زا منجر به افزایش هوشیاری و بهبود خلق و خوی برای چندین ساعت پس از مصرف می شود، اما خواب آلودگی بیش از حد اغلب در روز بعد رخ می دهد.

اگرچه محتوای کافئین در مارک های مختلف بسیار متفاوت است، اما یک انرژی زا ممکن است حاوی 350 میلی گرم باشد و برخی از نوشیدنی های انرژی زا 500 میلی گرم در هر قوطی را تامین می کنند. برای مقایسه، قهوه به طور معمول حاوی 77 تا 150 میلی گرم کافئین در هر فنجان است.

با این حال، حتی در دوزهای کمتر، مصرف نوشیدنی های حاوی کافئین در بعد از ظهر ممکن است در خواب تداخل ایجاد کرده و منجر به کاهش سطح انرژی در روز بعد شود.

برای شکستن این چرخه سعی کنید مصرف نوشیدنی های انرژی زا را کاهش داده و به تدریج از آن جدا شوید. علاوه بر این، مصرف قهوه و سایر نوشیدنی های کافئین دار را به اوایل روز محدود کنید.

سطح بالای استرس

استرس مزمن ممکن است تاثیر عمیقی بر سطح انرژی و کیفیت زندگی داشته باشد. اگرچه برخی از استرس ها طبیعی است، اما در چندین مطالعه مشخص شده سطح بیش از حد استرس با خستگی در ارتباط است. علاوه بر این، پاسخ شما به استرس می تواند بر احساس خستگی تاثیر بگذارد.

یک مطالعه روی دانشجویان نشان داد اجتناب از مقابله با استرس منجر به بیشترین میزان خستگی می شود. گرچه ممکن است نتوانید از شرایط استرس زا جلوگیری کنید، اما ایجاد استراتژی هایی برای کنترل استرس می تواند از احساس خستگی کامل جلوگیری کند به عنوان مثال، بررسی های گسترده مطالعات نشان می دهد یوگا و مدیتیشن می توانند به کاهش استرس کمک کنند.

استفاده از این روش ها یا اقدامات ذهنی مشابه در نهایت به شما کمک می کند تا انرژی بیشتر و توانایی بهتر کنار آمدن با استرس را داشته باشید.

در پایان

دلایل زیادی برای احساس خستگی مزمن وجود دارد. مهم است نخست شرایط پزشکی رد شود زیرا خستگی اغلب با بیماری همراه است. با این حال، احساس خستگی بیش از حد ممکن است به آنچه می خورید و می نوشید، میزان فعالیت یا نحوه کنترل استرس شما مربوط باشد. خبر خوب اینکه ایجاد چند تغییر ساده در سبک زندگی می تواند سطح انرژی و کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد.

مترجم: الهه زارعی

در این باره بیشتر بخوانید: کاهش خستگی با مصرف منابع غذایی حاوی ویتامین B12

هر گونه کپی برداری با ذکر نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است.