نوشابه انرژی زا نوشیدنی است که باید سطح انرژی انسان را بالا ببرد و به انسان انرژی بیشتری بدهد اما هنگامی که مواد تشکیل دهنده این نوشابه ها را برسی می کنیم متوجه یک سری موارد می شویم. شرکت های تولید کننده این نوشیدنی ها ادعا می کنند که این نوشیدنی ها هیچ گونه ضرری برای انسان ندارند اما پزشکان نظر دیگری دارند.
آنها معتقدند که این انرژی کاذب ادعا شده تنها به دلیل مقادیر بالای شکر و انواع ترکیبات محرک موجود در اجزای تشکیل دهنده این نوشیدنی ها است و مصرف این نوشیدنی ها برای سلامتی بسیار مضرر است.
مواد تشكیل دهنده این قوطی انرژی زا و اثرات آنها روی بدن از قرار زیر است:
– افدرین: محركی كه روی اعصاب مركزی بدن تاثیر می‌گذارد كه معمولا در داروهای كاهش دهنده ی وزن استفاده می‌شود، اما اثرات مخربی روی كاركرد قلب دارد.
– تورین: آمینو اسید طبیعی كه ضربان قلب و كاركرد ماهیچه‌ها را تنظیم می كند كه باز هم در مفید بودن آن برای بدن شك بسیاری وجود دارد.
– جینسنگ: برای كاهش استرس و ازدیاد انرژی
– ویتامین گروه ب: گروهی از ویتامین‌ها كه می‌توانند شكر موجود در نوشابه را به انرژی تبدیل كرده و سبب ساخت ماهیچه شوند.
– دانه گوآرانا: كه از برزیل تهیه شده و محركی قوی است.
– كراتین: اسید اورگانیكی كه برای تولید انرژی ماهیچه‌ها مفید است.
– دانه جینكو: دانه‌ای درختی كه برای بهبود حافظه مفید است.
با نگاه به اجزای تشكیل دهنده این نوشابه به نظر می‌رسد كه تمامی آنها، موادی طبیعی هستند.
كسانی كه نوشیدن آن را حتی یك بار تجربه كرده‌اند، طعم آن را شبیه مزه ی دارو می دانند.
با وجود آن كه سازندگان این نوشابه ها مدعی هستند كه آنها كاملا بی خطر هستند، اما پزشكان عقیده دیگری دارند. آنها معتقدند آنچه كه این انرژی کاذب را در بدن افراد به وجود می‌آورد، تنها به دلیل وجود مقدار بسیار زیادی شكر و كافئین است كه برای بدن بسیار ضرر دارد.
از نظر آنها وجود كافئین در این نوشیدنی باعث می‌شود كه خواب افراد به شدت به هم بریزد و در واقع آنها بی خواب شوند. وجود فعالیت‌های شیمیایی و اختلال در هورمون ها در مغز نیز كه به همین خاطر پدید می‌آیند، سبب بالا رفتن ضربان قلب شده و فعالیت چشم را مختل می‌كنند.
همچنین كبد مقدار بیشتری قند را به جریان خون می‌فرستد تا انرژی بیشتری تولید شود و این اتفاقات ناخوشایند در واقع همان هایی هستند كه به انرژی دار شدن شما كمك می‌كنند.
در نهایت باید گفت نوشیدن این نوشابه‌ها برای مقدار بسیار كم بی خطر است، اما مصرف روزانه ی آن با وجود كافئین بسیار در آن، مطمئنا شما را به مشكلات بسیاری دچار خواهد كرد كه اعتیاد به آن یكی از آنهاست.
در كنار این مشكلات، مختل شدن كار كلیه باعث می شود مقدار بیشتری آب بدنتان از دست برود كه اگر در حال ورزش كردن هم باشید و عرق كنید، به سادگی ممكن است به خاطر این دو علت دچار افت شدید آب در بدنتان شوید.
نوشیدنی های انرژی زا در ایالات متحده آمریکا جز پرفروش ترین نوشیدنی ها می باشند، اما چندی پیش یک جوان 18 ساله در فرانسه بر اثر مصرف نوشابه انرژی زا جان باخت به عمین علت در فرانسه فروش نوشابه های انرژی زا فقط با كافئین خیلی کم مجاز می باشد.
دانمارك و نروژ این نوشیدنی را ممنوع اعلام كرده‌اند و كشوری همچون كانادا نیز با برچسبی از هشدار روی قوطی، آن را به فروش می‌رساند.
مضرات مصرف نوشابه های انرژی زا
1-تركيبات اعتياد آور شامل كافئين و گوارانا می باشند كه با مصرف طولاني مدت ميتوانند ايجاد وابستگي جسمي كنند. اما از آنجايي كه علايم محروميت از آنها خفيف و تنها ممكن است ايجاد سردرد كنند، اعتياد به نوشابه های انرژی زا عمدتاً جنبه رواني دارد.
2-مصرف زياد نوشابه های انرژی زا موجب اسهال، تهوع، استفراغ، دل درد، افزايش گاز روده، و بي خوابي ميشود.
3-اختلال در الكتروليت هاي بدن، بي نظمي ضربان قلب، افزايش فشار خون، افزايش ضربان قلب (حتي تپش قلب)، كم آبي بدن و بي خوابي ميتوانند اثرات كوتاه مدت آنها باشد.
4-نوشابه های انرژی زا تمام مضرات نوشابه هاي گاز دار را نيز دارند.
5-در هم آميختن نوشابه های انرژی زا و الكل و يا مصرف همزمان آنها خطرناك است:
– از آنجايي كه الكل يك سركوبگر و نوشابه های انرژی زامحرك ميباشند. اثرات محركي نوشابه های انرژی زا در ارزيابي و پايش ميزان سرخوشي و غلظت الكل خون شما ايجاد تداخل ميكند. بنابراين ممكن است درصد الكل خون شما بالا رفته باشد، اما از آنجايي كه احساس گوش بزنگي مي كنيد متوجه آن نمي شويد.
– مشروبات الكلي و نوشابه های انرژی زا هر دو باعث كم آبي بدن می گردند. كم آبی متابوليزه شدن الكل را كاهش داده و احتمال بروز مسموميت از الكل را افزايش می دهد.
-مصرف همزمان نوشابه های انرژی زا و مشروبات الكلي باعث بروز ريتم نامنظم و غير طبيعی قلب می شود.
اثرات مصرف نوشابه های انرژی زا
به عنوان نمونه اثرات نوشابه های (RED BULL) توسط سازندگان آن اين چنين آورده شده است.
1-تحريك متابوليسم
2-بهبود وضعيت احساسی (نشاط آوری)
3-افزايش تمركز و سرعت واكنش
4-بهبود و افزايش عملكرد
5-افزايش انرژی و رفع خستگی
6-تقويت حافظه
اما توجه داشته باشيد كه همواره تبليغ اينگونه فرآورده ها با چاشني اغراق و بزرگنمايي همراه ميباشد و مسلماً اين نوشابه ها به شما بال نخواهند داد. همچنين بر اساس پژوهش های بعمل آمده افزايش انرژي بدنبال مصرف نوشابه های انرژی زا تا حدود زيادي نيز جنبه رواني دارد. يعني اين نوشابه ها به عنوان يك دارونما عمل كرده و احساس افزايش انرژي را به مصرف كنندگان القا ميكنند.
نكات مهم در باره مصرف نوشابه های انرژی زا
1-مصرف آنها را به روزي 2 قوطي محدود سازيد.
2-هرگز آنها را با الكل مخلوط ننموده و يا همزمان با الكل مصرف نكنيد.
3-در مواقعی که در حال ورزش کردن هستید به هیچ عنوان از نوشابه انرژی زا مصرف نکنید زیرا كافئین ادرار آور است و در هنگام ورزش باعث کم آبی بدن می شود.
4-هنگام استفاده از نوشابه انرژی زا حتما همراه آن آب هم بنوشید.
5-استفاده از نوشابه های انرژی زا برای بانوان باردار و کودکان مضر است.
