آیا با داروی لوسیون مابنوکسیدیل، مقدار مصرف، اشکال دارویی، موارد مصرف، مکانیزم اثر، عوارض، تداخل های دارویی و … آشنایی دارید؟ برای بهتر شدن سطح اطلاعاتتان در مورد این دارو با مجله پزشکی دکتر سلام همراه باشید.
ماینوکسیدیل (Loniten) دارویی خوراکی برای کنترل فشارخون بالا است که سالها در پزشکی مورد استفاده قرار می گرفته است ولی بدلیل عوارض جانبی شدید در حال حاضر این دارو برای درمان فشارخون بالا دیگر استفاده نمی شود مگر اینکه سایر داروهای متداول و کم ضررتر اثربخشی نداشته و جان بیمار بدلیل فشارخون بالا در معرض خطر باشد.
یکی از عوارض جالب توجه و غیر منتظره مصرف این دارو رویش مو در مناطق غیرمعمول از قبیل پیشانی و پشت دست ها است. از این خاصیت برای تحریک رشد موها در مناطق طاس سر استفاده شده و بدین ترتیب محلول موضعی ماینوکسیدیل ۲ و ۵ درصد برای درمان طاسی سر بوجود آمد.
نام تجاری این محصول Rogaine است و ساخت کمپانی Upjohn می باشد. محلول موضعی ماینوکسیدیل را می توان بدون نسخه از داروخانه تهیه نمود و تأثیر غلظت ۵ درصد آن ۵۰ درصد بیشتر از غلظت ۲ درصد می باشد. حداکثر اثرپذیری این محلول ۵ ماه تا دو سال بعد از مصرف آن ظاهر شده و پس از این مدت تأثیر آن به تدریج کاهش پیدا می کند.
اگرچه مکانیسم دقیق اثر ماینوکسیدیل در تحریک رشد موها نامعلوم است ولی ظاهراً این دارو از طریق طولانی کردن سیکل رشد مو (افزایش مدت زمان آناژن) عمل می کند. تحت اثر این دارو کیفیت موهای ظریف (مینیاتوریزه) سرشامل قطر و اندازه آنها بهبود پیدا نموده و لذا بطور کلی وضعیت موهای نازک و کم پشت فرد بهتر می شوند. لازم به تذکر است که ماینوکسیدیل دارای هیچگونه اثری بر مناطقی از سر که اصلاً مو ندارند، نمی باشد.
مطالعات کنترل شده در مورد اثر ماینوکسیدیل نشان داده است که حداکثر اثربخشی این دارو در مورد منطقه ورتکس (قسمت بالای پشت سر) و حداقل آن در مورد منطقه جلوی سر (جایی که حداکثر توجه به ریزش موها شده و بیمار دوست دارد که بیشتر این منطقه بهبود پیدا کند) است.
ماینوکسیدیل (حتی اگر دارای اثری بر رشد موها باشد) دارای اثر درمانی موقتی است و دلیل آن این است که به هرحال تستوسترون همیشه در خون وجود داشته و بالاخره اثرات طاس کننده آن بر اثرات ضد طاسی دارو غلبه کرده و لذا مردی که در حال مصرف ماینوکسیدیل است نیز عاقبت دچار طاسی می گردد هر چند روند طاسی در وی با سرعت کمتری ادامه پیدا می نماید. در صورتیکه شخص همزمان با ماینوکسیدیل از قرص خوراکی فیناستراید (Propeccia) نیز استفاده نماید تا حدی از اثر تستوسترون بر فولیکول های مو ممانعت بعمل آمده و این مشکل کمتر مشاهده می گردد و حتی دیده شده که مصرف همزمان این دو دارو دارای اثرات سینرژیستیک (تقویت کننده) با یکدیگر هستند.
قبل از اینکه شروع به مصرف ماینوکسیدیل نمایید بایستی به این نکته توجه نمایید که ممکن است ۱۲ – ۹ ماه طول بکشد تا شما اثرات مفید آنرا بر موهایتان ملاحظه نمایید و در ضمن برای حفظ اثر این دارو مصرف آن بایستی استمرار داشته باشد درغیر اینصورت موهای درآمده در عرض مدت ۳ – ۲ ماه مجدداً دچار ریزش شده و از دست خواهند رفت. حتی اگر فرد برای سالها از این دارو استفاده کرده باشد. همانطور که گفته شد محلول موضعی ماینوکسیدیل در بهترین شرایط و با حداکثر کارایی فقط موجب تأخیر و یا کاهش سرعت ریزش موها می گردد.
در حقیقت بایستی گفت که در مورد اکثر مردانی که از ماینوکسیدیل استفاده می کنند بهبود قابل ملاحظه ای از نظر موها مشاهده نشده و تعداد زیادی از آنها بالاخره این دارو را رها نموده و رو بسوی روش های دیگر درمان مثل کاشت موی طبیعی می آورند.
استفاده از ماینوکسیدیل در ابتدا برای بیمار بسیار جذاب است زیرا هزینه دارو نسبت به هزینه سیر روش های ترمیم و درمان ریزش مو مانند اعمال جراحی و کاشت مو بسیار پایین است ولی با توجه به اینکه اثرات این دارو موقتی بوده و بایستی برای همه عمر مصرف شود لذا هزینه کلی آن حتی از کاشت مو هم بالاتر می رود.
اکثر جراحان کاشت موی طبیعی توصیه می کنند که قبل و بعد از انجام کاشت موی طبیعی از محلول ماینوکسیدیل استفاده شود تا از ریزش موقتی موها که گاهی پس از کاشت مو رخ می دهد ممانعت بعمل آید اگرچه صحت این مطلب هنوز به روشنی ثابت نشده است.
ماینوکسیدیل در خانم ها
اگر چه مطالعات اولیه در مورد این دارو برای طاسی در آقایان بوده است ولی مطالعات بعدی نشان داده است که اثرات ضد طاسی ماینوکسیدیل در خانم ها حتی از آقایان هم بیشتر است و علت آن این است که طاسی در خانم ها دارای طرح گسترده (دیفیوز) است و برخلاف آقایان پوست سر کاملاً طاس و بدون مو نشده ولذا همیشه مقداری مو در پوست سر خانم های طاس هست تا ماینوکسیدیل بتواند اثر کند.
موقتی بودن اثرات ماینوکسیدیل و لزوم مصرف همیشگی آن درخانم ها نیز مثل آقایان است و در ضمن مانند آقایان این دارو در خانم ها هم برای موهای خیلی ضعیف و کم جان (مانند خانم های خیلی مسن که یائسه شده اند) دارای اثر خاصی نمی باشد.
یکی از مشکلات در رابطه با استعمال محلول موضعی ماینوکسیدیل بروز تحریک و خارش پوست سر (درماتیت تماسی) است که درصورت استفاده از فرم « کامپاند Compound » دارو بیشتر رخ می دهد (فرم کامپاند ماینوکسیدیل دارای مختصری تره تینوین Tretinoin است که باعث افزیش جذب پوستی دارو و تأثیر بیشتر آن می گردد ولی در همین راستا عوارض جانبی آن را هم بیشتر می کند. اگرچه غلظت ۵ درصد ماینوکسیدیل مؤثرتر است ولی چون نسبت به غلظت ۲ درصد دارای پروپیلن گلیکول بیشتری است لذا چسبناک تر بوده و این موضوع استفاده از آن را برای خانم ها در طول روز مشکل می سازد و لذا بهتر است که برای وعده صبح از غلظت ۲ درصد وبرای وعده شب از غلظت ۵ درصد مصرف شود.
عوارض جانبی ماینوکسیدیل در خانم ها مختصری با آقایان متفاوت هستند. شیوع تحریک و خارش پوست (درماتیت تماسی) ناشی از استعمال ماینوکسیدیل در خانم ها بیشتر از آقایان است. میزان بروز موهای زائد صورت نیز در خانم ها بالاتر از آقایان می باشد البته این موها با قطع دارو به مرور زمان برطرف می شوند ولی وجود آنها یک مسئله واقعاً ناراحت کننده برای شخص است. در صورتیکه در هنگام مصرف دارو مواظب باشیم که قطرات دارو روی شقیقه ها و پیشانی نریزند این مشکل کمتر اتفاق می افتد ولی از بروز آن بطور کامل ممانعت نمی نماید.
یکی دیگر از عوارض جانبی این محلول سرگیجه و کاهش فشارخون است که در برخی خانم ها اتفاق می افتد.
اشکال دارویی:
Topical Solution: 20 mg/ml
مقدار مصرف:بزرگسالان تا سن ۶۵ سالگی: بدون توجه‌به میزان نواحی بدون مو، یک تا حداکثر دو میلی‌لیتر از محلول ۲%دو بار در روز بر فرق سر استعمال میشود
موارد مصرف:
مینوکسیدیل موضعی برای‌درمان طاسی مردانه آندروژنیک در مردان و زنان به کار می‌رود.
احتمالا تأثیر این‌دارو در مردانی که بیشتر موهای قسمت‌جلوی سرشان ریخته است، کمتر ازافرادی است که مبتلا به طاسی آندروژنیک‌سایر نواحی می‌باشند.
مکانیسم اثر:
به‌نظر می‌رسد که این اثر داروبه‌واسطه افزایش جریان خون جلدی ناشی‌از گشادی عروق، تحریک فولیکولهای مواز وضعیت استراحت به رشد فعال وتحریک سلولهای فولیکول مو باشد.
فارماکوکینتیک:
مقدار ناچیزی ازمینوکسیدیل موضعی از طریق پوست‌سالم جذب میشود. اثر دارو حداقل چهارماه پس از شروع درمان دو بار در روز باداروی ۲% شروع شده و طی یک‌سال به‌حداکثر می‌رسد.
به‌نظر می‌رسد که ۳-۴ماه پس از قطع درمان، موهای جدیدحاصل از درمان شروع به ریزش نمایند وپیشرفت ریزش مو مجدد از سرگرفته‌شود.
تقریب ۹۵% از دارویی که به‌طورسیستمیک جذب شده است طی چهار روزاز بدن دفع می‌گردد.
هشدارها:
۱ ـ در صورت وجود بیماریهای‌قلبی ـ عروقی، زیادی فشار خون، التهاب یاجراحت پوست از قبیل پسوریازیس‌پوست سر یا آفتاب سوختگی شدید داروباید با احتیاط مصرف شود.۲ ـ فشار خون، ضربان قلب و وزن بیماران‌تحت درمان با مینوکسیدیل موضعی راباید تحت نظر قرار داد.۳ ـ مصرف مکرر مینوکسیدیل موضعی‌ممکن است منجر به جذب سیستمیک آن وبروز عوارض جانبی دارو شود.
عوارض جانبی:
بروز مشکلات نادری‌همچون واکنش آلرژیک (بثورات جلدی وورم صورت)، خارش، تشدید طاسی،سوختن پوست سر، سرگیجه، اگزما،التهاب فولیکولها، سردرد، کاهش توانایی‌جنسی، خستگی، اختلالات بینایی و کاهش‌دقت بینایی با مصرف این دارو گزارش شده است.
تداخل‌های دارویی:
مصرف همزمان‌مینوکسیدیل موضعی با فرآورده‌های‌حاوی کورتیکواستروئیدها، مشتقات نفتی و یا رتینوئیدها ممکن است باافزایش نفوذپذیری استراتوم کورنئوم‌باعث تشدید جذب جلدی دارو شود.مصرف همزمان مینوکسیدیل موضعی وسیستمیک به‌دلیل احتمال جذب سیستمیک‌داروی موضعی، ممکن است خطر سمیت‌آن را افزایش دهد.
نکات قابل توصیه:
- ۱ ـ به‌دلیل خطر جذب‌سیستمیک، دارو بیشتر از مقادیر و دفعات‌توصیه شده و یا بر سایر نقاط بدن‌استعمال نگردد.
- ۲ ـ از استعمال سایر فرآورده‌های پوستی‌بر نواحی تحت درمان با دارو اجتناب‌شود.
- ۳ ـ از تماس دارو با چشم‌ها، بینی یا دهان‌خودداری گردد. در صورت تماس اتفاقی،نواحی آلوده با مقادیر زیاد آب شستشوداده شوند.
- ۴ ـ دستهای آغشته به دارو بلافاصله پس‌از استعمال شستشو داده شوند. برای‌تسریع در خشک کردن موها از سشواراستفاده نگردد.
- ۵ ـ ریزش مو ممکن است تا دو هفته پس ازشروع درمان ادامه یابد.
سلام خسته نباشید
اقا برای کسی که سن اش22سال هست و ریش فقط در مناطقی مثل چانه و قسمتی زیرگلو و پشت لب در امده،برای اینکه تمام مناطق پر بشه باید چکار کرد؟ممنون میشم پاسخ دهید
سلام
وضعیت ریش شما نرمال است. احتیاج به دارو ندارید
سلام خسته نباشین
من امروز این محلول دودرصدشو تهیه کردم تا چند روز پیش اسپیرنولاکتون مصرف میکردم که چندروزه گذاشتم کنار اما سیپرترون کمپاند رو مصرف میکنم.میخواستم بپرسم اینکه میگن موی زاید بوجود میاره حقیقت داره؟؟و نحوه استفادش چطوریه.باید به تمام نقاطی که موریزش پیدا کرده تماس پیدا کنه؟؟با فقط فرق سر؟اینکه میگن تا آخر عمر باید استفاده بشه پس اگر باردار شدیم و بعد از اون توی زمان شیردهی که نباید مصرف کرد با ریزش مو باید چیکار کرد؟راستش میترسم شروع کنم میشه منو راهنمایی کنید؟
آیا برای ابرو هم میشه استفاده کرد و اگه بزاری کنار موهای ابرو هم میریزه؟
سلام
بله تا آخر عمر باید مصرف شود و در صورت کنار گذاشتن ریزش برمیگردد
دوم در بارداری و شیردهی نباید مصرف کرد
سوم برای ابرو نمیتوان استفاده کرد
چهارم به کف سر فقط بمالید
پنجم قرص خود را خودسرانه قطع نکنید و اول برای چک آپ ازمایش پیش پزشک قبلیتون حتماااا بروید
ششم داروی اصلی که بهتون داده شده اسپیرینولاکتون هست پس در صورت قطع احتمالا لازم نیست سیپروکمباند مصرف کنید پس به متخصص پوست مراجعه کنید
سلام
ایا می توان از این دارو برای رشد سریعتر ریش در سنین زیر 20 سال استفاده کرد؟ یعنی با استفاده از ان ایا رویش ریش سریعتر می شود؟
سلام دوست عزیز
از نظر تئوری میتوان از ماهیتِ ماینوکسیدیل و مکانیسم عمل آن برای قصدِِ شما انتظار پاسخ داشت ولی عملا استفاده نمیشود چون ماینوکسیدیل برای آنکه قابل استفاده باشد با پایه ی دارویی الکل یا… بصورت ترکیب ساخته میشود و وارد بازار میشود که برای پوست صورت بسیار خارش آور و حساسیت زا و مضر است و توصیه نمیشود
سلام
من از این دارو استفاده کردم
اما نه تنها ریزش موهام کم نشده بلکه به طرزه عجیبی بیشتر هم شده!!
باید چیکار کنم ؟
مصرفش رو قطع کنم یا ادامه بدم؟
در ابتدا ریزش طبیعی هست اما اگه ادامه دار باشه باید در مورد ادامه مصرف با پزشک خودتون مشورت کنید