از شایعات زلزله تهران تا وقوع زلزله های بزرگ در ایران

زلزله

زمین لرزه ها توسط فرآیند های درون زمینی که خارج از حیطه کنترل ما هستند ، اتفاق می افتند. این فرآیندها در اثر فعل و انفعالات درونی زمین و برهمکنش مواد مذاب داخل زمین که هم در داخل و هم در بیرون از زمین ، آشوب زیادی را بر پا می کند. برای پی بردن به علت ایجاد زمین لرزه ، زمان وقوع و قدرت آن نیازمند تکنولوژی های پیشرفته ای هستیم که فقط می تواند چند دقیقه پیش از وقوع زلزله به ما اخطار دهد.

اما چیزهایی که می توانیم پیش بینی کنیم ، مناطقی هستند که احتمال وقوع زلزله در آنها زیاد است . همچنین می توان با بررسی زمین لرزه های اتفاق افتاده در منطقه مورد نظر ، زمان رویداد بعدی را نیز پیش بینی کرد ؛ اما معمولا این پیش بینی ها چندان درست از آب در نمی آیند. چیزی که می توان با قطعیت بیشتری در مورد آن صحبت کرد ، پس لرزه ها هستند . همانطور که می دانید ؛ پس لرزه ها، پس از زلزله اصلی اتفاق می افتند. زلزله شناسان درباره اینکه چگونه زمین لرزه هایی که از یک گسل شروع شده اند ، می توانند زمین لرزه هایی دگر در سایر گسل ها بوجود آورند ، پیش بینی های دقیقی می کنند.

نوع دیگر پیش بینی ، ارتباط بین بارهای الکتریکی و مغناطیسی در صخره ها و زمین لرزه است. برخی از کارشناسان معتقدند ، میدان الکترومغناطیسی پیش از زمین لرزه تغییر می کند . علاوه بر این ها ، خروج گاز از زمین و تغییر شکل زمین به عنوان علائم اخطار دهنده زلزله هستند . با این حال ، باز هم به طور دقیق نمی توان زلزله را پیش بینی کرد ؛ در عوض می توان با آمادگی در برابر زلزله و ایجاد بستری امن تر ، خسارات جانی و مالی را به حداقل رساند.

5 دی ماه ، روز ایمنی در برابر زلزله

روز پنجم دی ماه مصادف با واقع زلزله بم به عنوان ” روز ایمنی در برابر زلزله ” در تقویم رسمی کشور به ثبت رسیده است. با توجه به ضرورت فرهنگ سازی و آگاهی سازی در برابر زلزله ، پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله ، پنج دی ماه را به این عنوان نامگذاری کرد تا هر سال با برگزاری آموزش ها و برنامه های متداول ، ضمن همدردی با زلزله زدگان بم ، زمینه ارتقای آگاهی عمومی و شاخص های ایمنی در برابر زمین لرزه را در کشور گسترش دهد تا در مواقعی که با این پدیده طبیعی روبرو می شویم ، عکس العمل مناسبی ارائه دهیم و آمادگی ارائه خدمات به مردم زلزله زده را داشته باشیم . از این رو مراکز مدیریت بحران در شهر های زلزله خیز راه اندازی شدند تا در زمانهایی که احتمال وقوع زلزله پیش بینی می شود و یا پس از زلزله ، پناهگاه هایی برای مردم وجود داشته باشد .

شایعات زلزله تهران

با توجه به زمین لرزه اخیر تهران که در روز چهارشنبه 29 آذر ماه 1396 با قدرت 5.2 ریشتر در ساعت 23:27 رخ داد ، شایعاتی مبنی بر زلزله ای بزرگ تر نیز پیرامون این حواشی به راه افتاد که مدیر کل بحران استان تهران با اشاره به اینکه مردم نباید به این شایعات توجه کنند ، گفت : پیش‌بینی زلزله یا پیش بینی فعال‌ شدن گسل‌ ها امکان‌ پذیر نیست.

علاوه بر این ، اخبار دیگری در رابطه با خروج مردم از تهران نیز مطرح شد . از آنجا که تهران جمعیت بسیار زیادی دارد ، پس از زمین لرزه چهارشنبه ، اخباری مبنی بر خروج مردم از تهران درز کرد که استاندار تهران گفت : این موضوع صحت نداشته و هیچ گونه تصمیمی در رابطه با خروج مردم یا تخلیه شهر از سوی استانداری یا سایر نهادها اتخاذ نشده است.

استاندار تهران نیز بر روی این موضوع تاکید کرد که در حال حاضر آمادگی کامل برای رویارویی با این پدیده طبیعی را داریم و در حال حاضر تمامی دستگاهها در آماده‌باش کامل هستند و جای هیچ‌گونه نگرانی برای مردم خوب ما وجود ندارد. او همچنین به مردم توصیه کرد در زمان زمین لرزه خونسردی و آرامش خود را حفظ کنند و به هیچ عنوان به شایعات و اخبار بی‌ اساس و کذب برخی رسانه‌ ها و فضای مجازی توجه نداشته باشند.

وی گفت : حفظ آرامش و رعایت نکات ایمنی به‌ همراه آمادگی دستگاهها در این شرایط انجام گرفته است و خوشبختانه هیچ مشکلی در استان تهران وجود ندارد.

زلزله های بزرگ ایران را خواهد لرزاند !

زلزله های بزرگ در راه زاگرس است ؛ گسل‌های زاگرس از زلزله‌ های کم مقیاس به سمت زلزله‌ های بزرگ مقیاس تغییر رفتار داده اند و بر اساس شواهد موجود ، باید منتظر زلزله هایی باشیم که کل ایران را بلرزاند !

چندی پیش زلزله ای با بزرگی 7.2 ریشتر در سرپل ذهاب استان کرمانشاه رخ داد که در این رخداد لرزه‌ای 3 استان متأثر شدند. این در حالی است که به گفته دکتر مقیمی رییس دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران این امر به دلیل فشار 3 صفحه به فلات ایران موجب شده تا ایران تبدیل به کشوری لرزه خیز شود به گونه‌ای که هیچ نقطه از ایران مصون از زلزله نیست.

خسارات جانی وارد شده به منطقه سرپل ذهاب ، ناشی از سو مدیریت در مقاوم سازی سازه ها می باشد . از آنجایی که زلزله های زاگرس با بزرگای 7.2 ریشتر و 7.3 ریشتری بوده اند ، بیشتر زلزله‌ ها در حوزه زاگرس و به ویژه در شمال غرب زاگرس در فرکانس‌های میان 4 تا 6 است و ظهور این زلزله با این بزرگا نشان دهنده اتفاقاتی است که در آینده احتمال رخ دادن آن می‌رود.

رئیس دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران ، ثبت زلزله‌ هایی با بزرگای بیشتر در استان آذربایجان غربی و رخداد زلزله‌ های بزرگتر و بیشتر در شمال شرق زاگرس مانند زنجان را از جمله اتفاقاتی دانست که در آینده احتمال رخ دادن آن می‌رود.

به این مسئله با دید وسیع تری باید نگاه کرد که تغییر رفتاری در حوزه زاگرس در حال شکل گیری است و باید اقدامات ایمن سازی و آمادگی بیشتری برای رویارویی با زلزله را داشته باشیم . همچنین باید به این نکته توجه داشت که این گروه‌ های گسلی جهات یکسانی ندارد به گونه‌ای که در سرپل ذهاب، سلیمانیه عراق، ملخ خور، حلبچه، مریوان، جوانرود و پاوه میکرو گسل‌های فراوانی وجود دارد و از این جهت که میکروگسل‌ها در این منطقه فعال شده و با زلزله‌هایی با بزرگای زیاد همراه است ؛ این امر به دلیل تغییر فشارها در زاگرس است از این رو باید در انتظار زلزله‌های بزرگی باشیم که کل ایران را بلرزاند و این پتانسیل در ایران وجود دارد.

از این رو در بخش بعد با مجله دکتر سلام همراه باشید تا بررسی کنیم ، چطور می شود در یک زمین لرزه جان سالم به در برد و روش های حفاظت از خود و عزیزان مان را یاد بگیریم . همچنین روش هایی برای اماده کردن منزل برای وقوع زلزله را با هم فرا می گیریم .

آماده سازی خانه برای زلزله

ما نمی توانیم مطمئن باشیم ، چه زمانی زمین لرزه بزرگ بعدی رخ می دهد ؛ اما می توانیم خانه هایمان را برای کاهش میزان آسیب به وسیله ها و اطمینان از ایمن بودن خودمان ، آماده کنیم . در اینجا برخی روش های خوب وجود دارند که می توانید آنها را انجام دهید :

هرگز اجناس سنگین همانند تصاویر ، قاب ها و آینه ها را نزدیک تخت ، صندلی ، میز و هر جای دیگری که افراد می خوابند و یا می نشینند ،نگذارید .

قفل یا پیچ های قوی روی کابینت ها نصب کنید . همچنین ایده خوبی است که کابینت های خود را بزرگ تر و سنگین تر کنید یا اقلام شکستنی نظیر بطری ، لیوان و ظروف چینی را به زمین نزدیک تر کنید .

اشیا بلند قد ، سنگین و یا گران قیمت نظیر قفسه کتاب ، لوازم الکترونیکی خانه ، آبگرمکن و سایر لوازم خانگی را با چفت های انعطاف پذیر مثل تسمه های نایلون ، ایمن کنید .

یاد بگیرید که دریچه های گاز را در خانه خود خاموش کنید و برای انجام این کار از یک آچار مفید استفاده کنید.

اطمینان حاصل کنید که لوله کش، رابط های انعطاف پذیر بر روی تمام لوازم گازی نصب کرده باشد . همچنین اطمینان حاصل کنید که آبگرمکن ها و لوازم گازی به پیچ و مهره های دیواری متصل شده باشند.

برای ارزیابی خانه خود، از یک حرفه ای مشورت بگیرید. اطمینان حاصل کنید که خانه شما به طور ایمن به پایه و اساس آن ، محکم شده باشد و به دنبال روش هایی برای تقویت مناطق ضعیف در طول زلزله مانند حیاط، درهای شیشه ای ، سایبان ، درهای گاراژ و . . . باشید.

چگونه در هنگام زلزله زنده بمانیم ؟

واکنش سریع و مناسب هنگام وقوع زمین لرزه می تواند فاصله ی بین مرگ و زندگی باشد. شما تنها کسری از ثانیه برای تصمیم مناسب فرصت دارید. در این بخش دو روش برای حفاظت از خود ، هنگام رویارویی با زلزله معرفی می شود :

روی زمین افتادن ، پناه گرفتن و محکم نگه داشتن

روی زمین به زیر چیزی محکم بخزید و از سر خود محافظت کنید. پیش از خروج به سمت فضای بیرونی، صبر کنید تا لرزه ها کاملا متوقف شوند. اگر در فضای بیرونی هستید، از ساختمانها، تیرهای چراغ برق و کابل ها فاصله بگیرید.

این دقیقاً همانند تکنیکی است که فردی که آتش می گیرد ، استفاده می کند ( توقف، افتادن روی زمین و غلتیدن ). واکنش سریع در هنگام وقوع زلزله نیز تکنیکی است که شامل سه گام کلیدی می شود: روی زمین افتادن، پناه گرفتن و محکم نگاه داشتن.

زمین لرزه های شدید معمولا بدون هیچ هشداری رخ می دهند، پس توصیه می شود که به محض وقوع، سریع روی زمین بیفتید و پناه بگیرید. یک زمین لرزه ی کوچک می تواند در ادامه و در کسری از ثانیه به یک زمین لرزه ی بزرگ بدل شود. ممکن است باعث خنده ی اطرافیان شود، اما بهتر از این است که اقدام سهل انگارانه به گریه ختم شود؛ شاید حتی دیگر فرصتی برای گریه و سوگواری نیز باقی نماند.

این روش توسط آژانس مدیریت بحران فدرال – FEMA و صلیب سرخ آمریکا – ARC توصیه می شود و در بسیاری از کشورها به عنوان بهترین روش ایمنی در برابر زلزله شناخته شده است .

مثلث زندگی ( مثلث حیات )

در این روش به جای رفتن زیر میز و پناه گرفتن ، پیشنهاد می شود افراد در کنار اجسام بزرگ نظیر میز ، مبل و . . . قرار بگیرند تا در صورتی که سقف منزل فرو ریخت ، افراد در زیر حفره ای که کنار این اجسام تولید می شوند ، زنده بمانند.

این نظریه توسط داج کوپ ( Doug Copp ) ارائه شده است . البته با توجه به نوع سازه های ایران ، روش مثلث حیات نمی تواند گزینه مناسبی برای اقدام هنگام زلزله باشد ؛ از طرفی این روش برای ساختمان هایی مناسب است که دارای سقف یکپارچه هستند زیرا اگر سقف یکپارچه نباشد ، احتمال ایجاد مثلث کم می شود.

پس از زمین لرزه چه کار کنیم ؟

اولین کار پس از اینکه زلزله پایان یابد ، این است که یک نفس عمیق بکشید و سعی کنید خونسردی خود را بدست آورید. زلزله اصلی قاعدتاً پس لرزه هایی نیز دارد ، پس برای پس لرزه هایی که ممکن است رخ دهد ، آماده باشید و آرامش تان را حفظ کنید .

یادتان باشد چراغ ها و وسایل الکتریکی را روشن یا خاموش نکنید و اخبار را از رادیو دریافت کنید . اگر کسی آسیب دیده است ، کمک های اولیه را تا درجه ای که آموزش دیده اید ، انجام دهید تا تیم امداد و نجات برسد.

اگر شخصی زیر آوار مانده است ، بی دلیل و در صورتی که ضروری نبود ، او را تکان ندهید و فقط سعی کنید گرد و غبار را از روی صورت و بدن او کنار بزنید .

روحیه تان را حفظ کنید و از یک تکه پارچه برای پوشش دهان و بینی استفاده کنید تا گرد و غبار وارد ریه های تان نشود .

چنانچه زیر آوار گیر کردید و یا در جایی محبوس شدید ، با پا به لوله و یا دیوار ضربه بزنید یا از یک چراغ قوه استفاده کنید تا توجه تیم امداد و نجات را به خود جلب کنید .