وسواس فکری یک اختلال روانشناختی می باشد و معمولا در دوران جوانی و نوجوانی شیوع پیدا می کند. این اختلال مانند یک فکر، تکانه یا تصویر ذهنی مزاحم، تکرار شونده و غیر ارادی می باشد. در این مقاله از دکتر سلام اطلاعاتی در خصوص وسواس فکری گردآوری کرده ایم. توصیه می کنیم که این مقاله را از دست ندهید و حتما آن را مطالعه کنید. با ما همراه شوید.
یک روانشناس گفت: ترکیبی از عوامل زیست‌شناختی و روانشناختی منجر به ایجاد وسواس فکری- عملی در فرد شده و شیوع آن معمولا در دوران جوانی و نوجوانی افزایش می‌یابد.
دکترفرشاد شیبانی درباره وسواس فکری گفت: وسواس فکری یک فکر، تکانه یا تصویرذهنی مزاحم، تکرارشونده وغیرارادی است یعنی وسواس فکری می‌تواند در غالب فکر، میل یا تکانه باشد یا در غالب یک تصویر ذهنی.
وی ادامه داد: مثلا ممکن است این فکر در ذهن فرد مبتلا به سواس فکری –عملی، باشد که من در خانه را نبستم یا دستانم هنوز کثیف هستند این می‌تواند شکل فکری این وسواس باشد. در شکل تکانشی فرد می‌گوید نکند من در یک جمع یک حرف زشتی بزنم یا کسی که لبه سکوی مترو ایستاده فکر کند که نکند خود را پرت کنم جلوی مترو، وسواس فکری اگر در قالب تصویر ذهنی باشد ممکن است فرد فرزند خود را تصور کند که تصادف کرده و با سر و صورت خونین روی زمین افتاده است.
این روانشناس بالینی با بیان اینکه وسواس فکری اضطراب فرد را زیاد می‌کند، اظهار کرد: معمولا خیلی کم پیش می‌آید که وسواس فکری به تنهایی وجود داشته باشد و در کنار آن وسواس عملی هم وجود دارد به عنوان مثال وقتی در ذهن فرد این فکر مزاحم و تکرار شونده می‌آید که در خانه را نبستم آن را چک می‌کند که می‌شود وسواس عملی، لذا وسواس عملی می‌تواند اشکال متفاوتی داشته باشد مثل شست‌وشو، شمردن، چک کردن و نظم بخشی به اشیاء و قرینه‌گی.
وی خاطرنشان کرد: در حقیقت وسواس عملی در پاسخ به وسواس فکری ایجاد می‌شود، وسواس فکری اضطراب فرد را افزایش داده و برای این که فرد اضطراب خود را کاهش دهد وسواس عملی را انجام می‌دهد مثلا وقتی فرد معتقد است که حتما باید دست خود را سه بار بشوید تا تمیز شود اضطراب او زیاد شده و به سوی وسواس عملی و شستن دست برای سومین بار می‌رود که این موضوع باعث کاهش اضطراب وی می‌شود.
ضرورت حمایت خانواده از افراد مبتلا به وسواس
شیبانی با تاکید براینکه کاهش اضطراب در وسواس عملی موقتی بوده و منجر به تشدید وسواس فکری می‌شود، عنوان کرد: موضوعات وسواسی می‌توانند شامل هرچیزی باشند مثل وسواس نجس و پاکی، وسواس آلودگی و وسواس بیمار شدن. گاهی افکار وسواسی شکل عجیب به خود می‌گیرند مثلا فرد در ذهنش این باور شکل گرفته که اگر من ۶ بار دستم را به میز نزنم مادرم تصادف می‌کند در صورتی‌که بین این دو موضوع هیچ ارتباطی وجود ندارد و ممکن است فرد هم به این مساله بینش داشته باشد اما خود را ناچار ببیند که این کار را انجام دهد.
وی بیان کرد: تشخیص اختلال وسواس فکری- عملی زمانی گذاشته می‌شود که فرد در عملکرد شغلی، خانوادگی، تحصیلی و اجتماعی خود به مشکل برخورد کند مثلا فردی که آئین‌های خاصی برای استحمام دارد و این آئین‌ها منجر می‌شود که حمام رفتن وی دو ساعت طول بکشد.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه ترکیبی از عوامل زیست‌شناختی و روانشناختی منجر به وسواس شده و شیوع آن معمولا در دوران جوانی و نوجوانی افزایش می‌یابد، تصریح کرد: افرادی‌که ژن وسواس به آنها منتقل شده است برای ابتلا به این اختلال مستعدتر هستند و ممکن است یک اتفاق استرس‌زا مثل فوت یکی از عزیزان، به‌دنیا آوردن فرزند یا شکست تحصیلی، اقتصادی یا عاطفی وسواس را در فرد فعال کند. همچنین گاهی تعادل انتقال‌دهنده‌های عصبی درون مغز به‌هم می‌ریزد که باعث اختلال وسواس می‌شود.
وی با بیان اینکه میزان شیوع این اختلال در کشور ما با سایر کشورها متفاوت نیست و در زنان و مردان نیز تقریبا به یک اندازه شیوع دارد، تصریح کرد: اگر یکی از بستگان فرد، مبتلا به این اختلال هست احتمالا ژن‌هایی به این شخص رسیده است و این یعنی اینکه این شخص باید شناخت بیشتری نسبت به وسواس داشته باشد تا اگر متوجه شد که وسواس در حال شروع است بتواند زودتر تشخیص داده و برای درمان به متخصص مراجعه کند.
وی افزود: خوشبختانه درمان‌های خوبی برای اختلال وسواس فکری- عملی وجود دارد که از اصلی‌ترین درمان‌ها می‌توان به درمان شناختی- رفتاری و دارودرمانی اشاره کرد. همراه شدن اختلال وسواس فکری- عملی با افسردگی بسیار زیاد بوده و نیاز است درمان‌ها به شیوه‌ای جامع برنامه‌ریزی شود.
این روانشناس اضافه کرد: بیمار‌های وسواسی در خانواده به مشکل برمی‌خورند و برایشان مشکلات خانوادگی زیادی ایجاد می‌شود، ممکن است سایرین نتوانند آنها را درک کنند یا ممکن است فکر کنند این افراد اراده‌ای ضعیف دارند یا فکر کنند با این رفتارها قصد آزار دیگران را دارند در صورتی‌که این یک اختلال شناخته شده روان‌پزشکی است و علت‌های مشخص خود را دارد.
شیبانی با تاکید براینکه در درمان شناختی- رفتاری به فرد کمک می‌شود تا مهارت‌های لازم برای مدیریت افکار و اعمال وسواسی را بیاموزد، خاطرنشان کرد: یکی از موضوعات این است که بسیاری مواقع این بیماران از بیماری خود آگاهی ندارند در چنین حالتی حمایت خانواده‌ها و تعامل مثبت خانواده با فرد مبتلا می‌تواند انگیزه‌های لازم را برای فرد جهت درمان ایجاد کند .اما متهم کردن یا برچسب زدن به این افراد مانند گفتن این موضوع که تو بیماری و باید درمان شوی منجر به واکنش دفاعی از سوی بیمار می‌شود .
منبع: شفا آنلاین
