یکی از سرطان های رایج و بسیار فراگیر در میان زنان، ابتلا به سرطان سینه می باشد، در این مقاله به بررسی اهمیت و دلایل ماموگرافی برای کاهش ریسک ابتلا به سرطان پستان می پردازیم.
نشانه های سرطان سینه
علایم سرطان سینه در بین افراد مختلف، متفاوت است. بعضی از افراد هیچ نشانه و علامتی از خود نشان نمی دهند و بعد از ماموگرافی متوجه ابتلا به این بیماری می شوند. بعضی از علایمی که ممکن است نشان دهنده ابتلا به سرطان سینه هستند، شامل:
– توده و یا سفت شدگی در سینه که با سایر بخش های سینه متفاوت است
– توده در زیر بغل ها
– ترشحات خون آلود و یا سایر ترشحات غیر از شیر از سینه
– تغییر در اندازه و یا شکل یکی از سینه ها
– سوزش و یا فرورفتگی پوست سینه
– فرورفتن نوک پستان و یا درد در ناحیه نوک پستان
– درد در ناحیه سینه
آشنایی با ماموگرافی
در واقع ماموگرافی یک عکس رادیوگرافی ساده از پستان و ابزاری برای کشف زودرس سرطان های غیر قابل لمس پستان است. ماموگرافی می تواند سرطان پستان را ده سال قبل از آن که قابل لمس شود، شناسایی کند. همه زنان چهل ساله و بیشتر باید هر دو سال یکبار ماموگرافی انجام دهند. زنانی که افراد درجه یک آنها (یعنی مادر یا خواهرشان) مبتلا به سرطان باشند باید از ۳۵ سالگی ماموگرافی سالانه انجام دهند.
اهمیت ماموگرافی
ماموگرافی درواقع یک روش تصویربرداری برای غربالگری سرطان سینه (پستان) محسوب می شود و هدف اصلی آن تشخیص سرطان سینه در مراحل اولیه ابتلا به بیماری و درمان آن قبل از متاستاز (انتشار سرطان به قسمت های دیگر بدن) است. درواقع یکی از مزیت های ماموگرافی به عنوان غربالگری، تشخیص تومور در زمانی است که اندازه آن کوچک است.
در چه صورتی فرد برای معاینه پستان به سونوگرافی و ماموگرافی نیاز پیدا می‌کند؟
بهترین روش برای بررسی توده‌ها و کیست‌های پستان قبل از ۴۰ سالگی، سونوگرافی است. همه خانم‌ها باید حداقل سالی ۱ بار پستان‌ها و بافت‌های زیر بغل خود را با سونوگرافی بررسی کنند. در صورت وجود موارد مشکوک، فواصل بررسی با سونوگرافی تحت‌نظر پزشک معالج کوتاه‌تر خواهد شد. ماموگرافی سالیانه نیز از ۴۰ سالگی به بالا کنار سونوگرافی، ابزار تشخیصی دقیقی برای رد سرطان پستان است.
سرطان پستان از بیماری‌های خوش‌اقبال در رشته زنان است چراکه با بررسی‌های مرتب سونوگرافی، نمونه‌برداری و پاتولوژی می‌توان به محض تشخیص کوچک‌ترین توده یا مورد غیرطبیعی، از تبدیل شدن آن به سرطان پیشگیری کرد.
از آنجایی که سرطان پستان معمولا درد و علامت واضحی ندارد، فرد بدون انجام معاینات منظم از وجود آن بی‌خبرمی‌ماند. در این وضعیت سرطان به تدریج پیشرفت می‌کند و ممکن است به بافت‌های دیگر از جمله ریه‌ها و مغز استخوان انتشار پیدا کند، بنابراین هیچ گاه نباید معاینات دوره‌ای خود را پشت گوش بیندازید.
ماموگرافی برای تشخیص سرطان سینه
چقدر دقیق است؟
ماموگرافی نیز مثل هر روش تشخیصی دیگری ممکن است کمی خطا داشته باشد برای مثال این احتمال وجود دارد که در حدود 5 تا 10 درصد مواردی که تومور بزرگ تر از یک سانتی متر است، تشخیص داده نشود. علاوه بر این ممکن است از هر 20 مورد یکی مخفی بماند یعنی ممکن است که توده سرطانی تشخیص داده نشود که معمولا این مسئله در شرایطی که فرد سینه (پستان) متراکم دارد اتفاق می افتد. این مسئله را منفی کاذب می گویند.
مهارت رادیولوژیست و آموزش هایی که می بیند می تواند در کاهش منفی کاذب تاثیر داشته باشد و آن را به حداقل برساند. همچنین نوع دستگاه، تهیه عکس خوب، ضخامت بافت سینه (پستان)، بی حرکت ماندن سینه و… نیز در نتیجه ماموگرافی و رد نتایج کاذب، تاثیر می گذارد. دستگاه های ماموگرافی دیجیتال به نسبت دستگاه های قدیمی تر یا نوع آنالوگ از کیفیت بهتری برخوردار هستند و احتمال منفی کاذب را کاهش می دهند. در کشورهای پیشرفته برای افزایش دقت کار، معمولا دو رادیولوژیست، عکس را می بینند و نتیجه را اعلام می کنند این کار از اهمیت بالایی برخوردار است و دقت کار را بالا می برد و نتایج منفی کاذب را به حداقل می رساند.
روش پیشگیری ابتلا به سرطان سینه
راهی برای پیشگیری قطعی از سرطان سینه وجود ندارد، اما با رعایت موارد زیر می توان خطر ابتلا به این سرطان را کاهش داد:
– آزمایش منظم برای بررسی ابتلا به سرطان سینه
– حفظ تناسب اندام و رژیم غذایی سالم
– ورزش مرتب و قاعده مند (حداقل چهار ساعت در هفته)
– اگر از درمان های هورمونی استفاده کرده و یا از قرص های پیشگیری از بارداری استفاده می کنید، با پزشکتان درباره اثرات آنها بر سرطان سینه مشورت نمایید.
– نوزادان خود را با شیر خودتان تغذیه نمایید.
– اگر می خواهید بعد از سی سالگی بچه دار شوید، با پزشکتان درباره خطرات آن صحبت نمایید.
