یکی از عادت هایی که اکثر افراد در دوران کودکی دارند مکیدن انگشتان دست می باشد. اگر کودک تا رسیدن به سن 6 سالگی این کار را انجام دهد هیچ مانعی برای این کار او وجود ندارد اما اگر بعد از 6 سالگی کودک این عادت را ترک نکند باید جلوی او را گرفت زیرا این عادت باعث به هم ریختگى ردیف دندان ها، فك و آرواره مى شود.
پژوهش ها نشان مى دهند حدود 75 درصد كودكان خردسال (تا یك سالگى) مُشت یا انگشتان خود را در دهان مى گذارند و مى مكند. انجام این كار براى این گروه سنى از كودكان آرامش بخش، سرگرم كننده و لذت بخش است. به طور معمول، كودكان زمانى مبادرت به مكیدن انگشت خود مى كنند كه یا خسته اند، یا ناراحت اند و یا حوصله شان سر رفته است.
عوارض مكیدن انگشت
از عوارض مخرب مکیدن انگشتان می توان به تاخیر در در آمدن دندان ها و همچنین کج شدن آن ها اشاره نمود. در دوران کودکی به علت این که استخوان فک نرم می باشد و هنوز سفت نشده است این کار باعث می شود شکل فک نیز از حالت طبیعی خود خارج شود.
▪ دندان ها کج درمی آیند.
▪ باعث باریک شدن دندان می شود.
▪ باعث ایجاد عفونت در اطراف ناخن ها و بیماری های عفونی می شود.
▪ دندان های فوقانی به سمت بیرون و دندان های پایین به سمت داخل رشد می کند.
▪ در رشد کام (سقف دهان) تاثیر می گذارد.
▪ يكي ديگر از خطرات مكيدن انگشت احتمال چركي شدن آن است. حتي ممكن است كودكتان پس از لمس كردن مادهاي سمي با فرو بردن انگشتش در دهان، آنررا خورده و مسموم شود.
▪ اين عمل همچنين ممكن است كه باعث گشاد شدن دهان كودك شود و اين احتمالات بستگي به این دارد كه او چطور و از كدام جهت انگشتش را ميمكد.
▪ شکل غیرطبیعی سقف دهان
▪ نادرست قرار گرفتن زبان
▪ ایجاد مشکل به هنگام جویدن: در یادگیری روش صحیح قورت دادن با مشکل مواجه می شوند. زبان نقش مهمی در عمل قورت دادن ایفا می کند. در افراد عادی به هنگام قورت دادن، زبان پشت سقف دهان قرار می گیرد. اما در کودکانی که عادت مکیدن شست را دارند، هم زمان با قورت دادن، زبان در جلو و بین دندان های جلویی قرار می گیرد. این امر قورت دادن را سخت تر می کند.
▪ کودک با مشکل گفتاری روبه رو می شود.
▪ باعث افتادگی لوزه و در نتیجه خرخر کردن می شود.
▪ نقص اسکلتی می تواند مشکلات ویژه در کودک ایجاد کند.
روشهای درمان
از فن تقویت مثبت بهره بگیرید. اگر کودک از مکیدن انگشت خودداری کرد، او را تشویق کنید و جایزهای کوچک به او بدهید. روی تقویم روزهایی را علامت بزنید، که کودک انگشت را اصلاً به دهان نبرده است.
محرکها را شناسایی کنید. اگر فرزندتان انگشت را در واکنش به استرس میمکد، مشکل اصلی را تعیین کنید و سعی کنید فرزندتان را به روشهایی مانند در آغوش گرفتن یا گفتن کلمات آرامشبخش آرام کنید. همچنین میتوانید بالش یا عروسک پولیشی به فرزندتان بدهید تا خود را با فشار دادن آن آرام کند.
از یادآورهای ملایم استفاده کنید. اگر فرزندتان انگشتش را بدون فکر کردن میمکد و این کار را برای جلب توجه انجام نمیدهد، با ملایمت از او بخواهید که این کار را نکند. به کودک اخم نکنید و چشم غره نروید، کودک را دعوا یا تحقیر نکنید. همچنین میتوانید برای این که کودک در جمع کوچک نشود، از یک علامت رمزی مخصوص، برای مثال حرکت دادن دست، استفاده کنید.
دستکش دست کودک کنید یا انگشت شستاش را با نوار چسب یا پارچه بپوشانید تا به کودک یادآوری کند که نباید انگشتاش را بمکد.
ماده بدمزهای را روی انگشت شست بزنید تا کودک لذتی از مکیدن انگشت نبرد. محصولاتی برای این کار تولید شده است، اما بسیاری از والدین با استفاده از سرکه نیز به موفقیت رسیدهاند.
Nipit Hand Stopper: این وسیله در اصل نوع پیشرفتهتری از باند کشی است که اجازه نمیدهد آرنج آنقدر خم شود که کودک بتواند انگشت را به دهان ببرد. بستن این وسیله آسانتر و درآوردن آن سختتر از باند کشی است. بسیاری از والدین فقط با استفاده از این وسیله موفق به ترک عادت فرزندشان میشوند و به وسیله دیگری نیاز پیدا نمیکنند.
دندانپزشک استفاده از گارد دهانی مخصوص یا وسایل دیگر را در بعضی شرایط توصیه میکند.
زمانهایی را که کودک گرایش به مکیدن انگشت پیدا میکند، پیدا کنید. تماشای تلویزیون و خوابیدن اوقاتی است که کودک به مکیدن انگشت گرایش پیدا میکند. پس از شناسایی این زمانها برنامههایی را برای ترک عادت و جلب توجه کودک تدارک ببینید. اگر فرزندتان شبها انگشت را میمکد، قبل از خواب جوراب به دستش کنید و جورابها را با سنجاق قفلی به آستین پیژامه وصل کنید. اگر تماشای تلویزیون زمان مکیدن انگشت است، هر بار که فرزندتان شروع به مکیدن انگشت کرد، ۵ یا ۱۰ دقیقه تلویزیون را خاموش کنید.
بستن آرنج با باند کشی: وقتی آرنج را با باند کشی ببندید، کودک نمیتواند آرنج را به راحتی خم کند و انگشت را به دهان ببرد. باند را چند بار در ناحیه خمش آرنج بپیچید تا بانداژ ضخیم شود و کودک نتواند آرنج را خم کند. به این ترتیب دستها آزاد میماند و کودک مجبور نیست دستکش را تحمل کند. توصیه میکنیم هم آرنج را ببندید و هم مادهای بدمزه روی انگشت بزنید. بستن آرنج به کودک یادآوری میکند که نباید انگشت را بمکد. اما اگر فقط انگشت بدمزه باشد، کودک انگشت را بارها به دهان میبرد و به خاطر بدمزه بودن آن شروع به گریه میکند. از طرفی بستن آرنج به تنهایی نیز موثر نخواهد بود.
اگر تمام راه ها را امتحان کردید و به نتیجه مورد نظر خود نرسیدید با استفاده از روش های مختلف سعی کنید متوجه شوید آیا فرزند شما از موضوعی مضطرب می باشد یا خیر. سعی کنید در طول روز بارها فرزند خود را تشویق کنید تا این عادت را ترک نماید. تقویت مثبت را فراموش نکنید.
اگر کاملاً مستاصل شدید و مشکلات گفتاری یا دندانی نیز در فرزندتان بروز یافت، بهتر است به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید تا درمان لازم با وسایلی مانند بریس ثابت سقف دهان انجام شود.