یکی از عوامل مرگ و میر در زندگی های امروزی بروز سکته قلبی است،در این مقاله در خصوص احتمال ریسک بروز سکته مغزی در کودکان و علادم اولیه سکته مغزی در بین کودکان بیشتر اشنا می شویم.
آیا سکته مغزی می‌تواند در بچه‌ها هم عارض شود؟
آفتاب اقتصادی – نجمه حمزه‌نیا: وقتی اسم سکته مغزی را می‌شنوید اولین چیزی که در ذهن شما نقش میبندد یک فرد مسن است. این درست است که ریسک سکته مغزی در افراد مسن بیشتر است ولی آیا می‌دانید بچه‌ها هم می‌توانند دچار سکته مغزی شوند و این مشکل حتی می‌تواند قبل از تولد ایجاد شود. آفتاب اقتصادی در این‌باره با دکتر بابک زمانی، متخصص مغز و اعصاب و رئیس انجمن سکته مغزی ایران گفت‌وگو کرده است. وی در ابتدا گفت: «سکته مغزی با وجود شیوع در سنین بالا، در سنین بین 20 تا 40 سال و حتی در نوزادان هم اتفاق می‌افتد. البته خیلی از سکته‌های مغزی کودکان به‌عنوان سکته مغزی شناخته نمی‌شود.»
دکتر زمانی بابیان این نکته که آمار دقیقی در مورد شیوع سکته مغزی در کودکان و مرگ و میر آنها بر اثر این عارضه، وجود ندارد ادامه داد: «مراحل درمان نوزادان با بزرگسالان فرقی ندارد و بعد از انجام مراقبت‌های ویژه در بخش ان‌ای‌سیو به مراکز توانبخشی منتقل می‌شوند که تحت نظر پزشک متخصص صورت می‌گیرد و باید گفت نتیجه درمان‌های توانبخشی در نوزادان بهتر از بزرگسالان مشاهده می‌شود.»
این متخصص مغز و اعصاب بیان کرد: «علل سکته مغزی در بچه‌ها معمولا ابتلا به بیماری‌های دیگر است که شایع‌ترین آنها بیماری کم‌خونی داسی‌شکل است و از دیگر علل آن می‌توان از عفونت‌های سر و گردن، بالا بودن توان لخته شدن خون، ضربه به سر و بیماری‌های خودایمنی است. سابقه ناباروری مادر، پاره شدن کیسه آب مادر در حین بارداری و پره اکلامپسی هم از دیگر علل سکته مغزی در بچه‌ها است.»
رئیس انجمن سکته مغزی ایران خاطر نشان کرد: «از موارد مرسوم و متداول در بروز سکته مغزی در کودکان می‌توان به بیماری‌های مادرزادی و یا اکتسابی قلب اشاره کرد. از جمله مشکلات عمده بیماری‌های قلبی کودکان شامل اختلال و ناهنجاری‌های سخت قلبی در هر دو دریچه و دهلیز و بطن قلب می‌باشد. به طور کلی، می‌توان گفت که اکثر مشکلات قلبی کودکان همین موارد هستند، اما هر گونه مشکل یا ضایعات قلبی نیز ممکن است سبب بروز سکته مغزی شود.»
دکتر زمانی با بیان این نکته که تظاهرات بالینی سکته مغزی در نوزادان با بزرگسالان متفاوت است، اظهار کرد: «در نوزادان حرکات غیرارادی و ناگهانی در صورت و دست و پا، توقف موقت نفس کشیدن و یا خیره شدن طولانی‌مدت به یک نقطه می‌تواند از علائم سکته مغزی باشد. با بزرگ‌تر شدن بچه علائم سکته مغزی بیشتر به بالغین شبیه می‌شود و علائمی مانند ضعف و گزگز یک طرف بدن و اشکال در حرف زدن و پایین افتادن یک طرف صورت هم می‌تواند از علائم باشد. دیگر علائم سکته مغزی در بچه‌ها ممکن است به صورت سردرد، استفراغ، گیجی شدید و تشنج باشد.»
وی عنوان کرد: «سکته مغزی و یا سلبرال پالسی، (CP) از شایع‌ترین ناهنجاری‌های مادرزادی محسوب می‌شود که معمولا قبل از تولد و یا در زمان تولد ایجاد می‌شود. از مهم ترین علت ایجاد این نوع ناهنجاری مغزی در کودک می‌توان به تولد‌های زودتر از موعد و همچنین نارس بودن رشد نوزاد قبل از تولد در رحم مادر اشاره کرد.»
دکتر زمانی در پاسخ به این پرسش که چگونه می‌توان از بروز سکته مغزی در نوزادان پیشگیری کرد، افزود: «برخورداری از یک رژیم غذایی مناسب و تحت نظر پزشک، در پیش از بارداری و اطمینان از عدم مشکل پزشکی تا قبل از بارداری، از عوامل موثر در پیشگیری از بروز بیماری‌های مختلف از جمله سکته مغزی در کودکان است.در زمان بارداری نیز، پیروی از رژیم دارویی و بهداشتی براساس نظر پزشک ضروری بوده و درمان یا درمان نکردن بیماری‌هایی مانند فشار خون، مشکلات گوارشی و دیابت، از عوامل تاثیرگذار در پیشگیری از بروز سکته مغزی مادرزادی در نوزاد است.
وی گفت: «پدر و مادر‌ها و تمامی کسانی که از بچه‌ها مراقبت می‌کنند باید بدانند که سکته مغزی می‌تواند در بچه‌ها هم ایجاد شود و باید از علائم آن آگاه باشند تا در صورت وقوع، بیمار را در اسرع وقت به پزشک برسانند.»
رئیس انجمن سکته مغزی ایران همچنین در گفتگو با مهر با اشاره به اینکه درمان مبتلایان به سکته مغزی یکی از اولویت‌های درمانی است، گفت: متاسفانه در ایران این بیماری همچنان به‌عنوان دومین علت مرگ و اولین علت ناتوانی از آن یاد می‌شود، چرا که در اغلب موارد سکته‌های مغزی به فوت منجر نمی‌شود و ناتوانی ایجاد می‌کند که هزینه‌های زیادی را به وجود میآورد. دکتر بابک زمانی، رئیس انجمن سکته مغزی ایران، در آستانه برگزاری این کنگره که در تاریخ ۴-۲ اسفندماه ١٣٩۶ در تهران، مرکز همایش‌های بین‌المللی کتابخانه ملی ایران برگزار می‌شود، اظهار کرد: این کنگره با تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به‌عنوان تنها کنگره معتبر سالانه در حیطه سکته مغزی همراه با امتیاز بازآموزی برگزار خواهد شد. وی ادامه داد: برقراری ارتباط بین‌المللی پزشکان بخش‌های مختلف مغز و اعصاب با سخنرانان و پزشکان کشورهای مختلف دنیا و کشورهای همسایه محدود است و رفع این مشکل از اهداف برگزاری این کنگره است.
در دهمین کنگره بین‌المللی استروک ایران ضمن داشتن برنامه و اطلاع‌رسانی برای متخصصین مغز و اعصاب،از پرستاران و توانبخشی و پرسنل اورژانس هم در این کنگره جهت تبادل نظر و ارتقاء سطح علمی کشور دعوت به عمل خواهد آمد. این متخصص مغز و اعصاب ادامه داد: دو الی سه ساعت اول در درمان مبتلایان به سکته مغزی بسیار حیاتی است. در صورتی که آمپول” آرتی‌پی‌‌‌ای “که یک داروی ضد لخته است به موقع و در همان ساعات اولیه به بیمار تزریق شود،در کاهش اثرات سکته مغزی در فرد تاثیرگذار است. رئیس دهمین کنگره بین‌المللی استروک ایران از تحت پوشش بیمه نبودن داروی اصلی بیماران سکته مغزی (آمپول” آرتی‌پی‌‌‌ای “) انتقاد کرد و گفت: با توجه به اینکه اخیرا این دارو مورد توجه وزارت بهداشت قرار گرفته است خواستار چاره‌اندیشی مسئولان در این زمینه شد تا بتوان پا به پای کشورهای پیشرفته در این زمینه پیشرفت کرد. دکتر زمانی با بیان این نکته که پس از سکته مغزی، درمان‌های توانبخشی برای بیماربسیار مهم است، عنوان کرد: متاسفانه ما در کشور از لحاظ امکانات توانبخشی با وجود داشتن نیروهای متخصص در این زمینه ضعیف هستیم.
بعد از طی مراحل حاد سکته مغزی که یک الی دو هفته می‌باشد به آنها امکانات توانبخشی ارائه نمی‌شود، در صورتی که در کشورهای پیشرفته با توجه به اهمیت مرحله توانبخشی بعد از سکته مغزی، بیمار از این خدمات به میزان کافی بهره‌مند می‌شود. این نورولوژیست و نوروسونولوژیست بیان کرد: در کشور با وجود صرف هزینه و وقت جهت تربیت نیروهای با تجربه جهت توابخشی بیماران، به خاطر وجود سیستم نابسامان سلامت از آنها به نحو مطلوب بهره‌برداری نمی‌شود و به نوعی این امکانات حیف و میل می‌شود که اخیرا خوشبختانه وزارت بهداشت نسبت به آن اشراف یافته و ذره‌ذره امیدواریم این مشکل حل شود. دکتر زمانی ادامه داد: آمار گیری بیماران مبتلا به سکته مغزی حدود دو سال است که در کشور انجام می‌شود و در برخی موارد که گفته می‌شود آمار‌ها حکایت از این دارد که سکته مغزی در بین جوانان بیشتر شده است، درست نیست زیرا در گذشته آماری از مبتلایان به سکته مغزی نداشتیم که قابل مقایسه باشد اما در کشورهای پیشرفته که سیستم ثبت آماری بیماران سکته مغزی از سال‌ها قبل وجود داشته، نشان داده است امکان ابتلا به سکته مغزی دو الی چهار برابر حتی بیشتر از بیماری ام‌اس در جوانان است و 20الی 40 درصد احتمال سکته مغزی در جوانان بیشتر است.
رئیس دهمین کنگره بین‌المللی استروک ایران علایم سکته مغزی را اینگونه تشریح کرد: علایم سکته مغزی (stroke) شامل بی‌حسی با ضعف صورت، دست یا پا (به خصوص در یک طرف بدن)، اغتشاش شعور ناگهانی، اشکال در صحبت کردن یا درک گفتار، اشکال ناگهانی در بینایی در یک یا دو چشم، اشکال ناگهانی در راه‌رفتن، سرگیجه یا از دست رفتن تعادل یا هماهنگی عضلات، سردرد شدید ناگهانی بدون علت مشخص می‌باشد. دکتر زمانی در مورد تاثیر استرس بر بروز سکته مغزی بیان کرد: استرس در تمامی بیماری‌ها مانند فاکتورهای دیگر تاثیرگذار است، اما نقش اصلی در ایجاد بیماری ندارد. در مورد بیماری سکته مغزی هم می‌توان تنها از آن به‌عنوان یک فاکتور تاثیرگذار مانند فشارخون نام برد. دکتر زمانی راه پیشگیری از سکته مغزی را اینگونه بیان کرد: به دو طریق می‌توان از ابتلا به سکته مغزی پیشگیری کرد که یکی فردی است مانند کنترل فشار خون، چربی و. . . می باشد و دیگری راهکار‌هایی است که باید دولت جهت جلوگیری از این بیماری انجام دهد. رئیس دهمین کنگره بین‌المللی استروک ایران در پایان گفت: دولت با ممنوعیت مصرف دخانیات در فضای دربسته،
راهکارهای افزایش فعالیت فیزیکی مانند
ترویج فرهنگ دوچرخه‌سواری، استفاده از وسایل نقلیه عمومی، پیش‌بینی فضاهای پیاده‌روی ارائه
دهد.
همچنین مراقبت از صنایع غذایی در کارخانه‌ها به طورمثال میزان مصرف نمک و چربی کاهش یابد و در فرآورده‌های غذایی کارخانه‌ها معلوم و در برچسب روی مواد غذایی جهت آگاهی عموم و کنترل آورده شود. گفتنی است، دهمین کنگره بین‌المللی استروک ایران به مدت سه روز،2تا4 اسفندماه ١٣٩۶ در مرکز همایش‌های بین‌المللی کتابخانه ملی ایران برگزار می‌شود.
منبع/آفتاب
