سرفه کردن از جمله اعمال دفاعی بدن در برابر مبارزه با عوامل خارجی به شمار می آید. سرفه می تواند بسیار آزار دهند و غیر قابل تحمل باشد؛ به همین دلیل اغلب افراد به دنبال یافتن راهی مناسب برای درمان و بهبود بخشیدن به آن هستند. روش های مختلفی برای درمان و از بین بردن سرفه وجود دارد. در این مطلب قصد داریم تا شما را با روش هایی برای درمان سرفه های خلط آور آشنا کنیم. با دکتر سلام همراه باشید.
صرف نظر از زمان و رطوبت، هنگامی که ویروسها، باکتریها، گرد و غبار، گرده، و سایر مواد خارجی راه تنفسی در گلو و ریهها را تحریک میکنند حالت سرفه ایجاد میشود. سرفه واکنشی است که بدن برای پاکسازی معابر تنفسی از این مزاحمان انجام میدهد. سرفه میتواند یک ماده خارجی را با سرعت بالا (100 مایل در ساعت) از بدن خارج کند. سرفه وقتی طولانی میشود دردناک و خسته کننده شده و بیمار را از حوصله میبرد. گاهی شدت و تکرار سرفهها باعث دل درد هم میشود. در اغلب موارد، میتوان هنگام سرفه با داروهای خانگی گلو را تسکین داد تا تنفس آسان تر و در نتیجه سرفه کمتر شود.
برای اینکه راه درمان مناسب را پیش بگیرید لازم است که نوع سرفه را تشخیص دهید زیرا هدف برخی از داروها مرطوب نگه داشتن گلوی خشک است؛ در حالی که داروهایی مانند اکسپکتورانت، به سرفه کردن و خارج شدن مخاط کمک میکنند. بسیاری از درمانهای خانگی برای هر دو نوع سرفه مفیدند.
علل سرفه کردن کدامند؟
برای درمان سرفه ابتدا لازم است علت بروز این رفلکس را دانست. بطور معمول سرفه در اثر تحریک راه های هوایی بروز می کند و نوعی رفلکس به شمار می آید. اما نکته مهم اینجاست که چه عواملی موجب تحریک راه های هوایی می شوند؟ خاک، دود و … از جمله ای علل می تواند باشند اما از شایع ترین علل می توان به موارد زیر اشاره کرد:
-عفونت راه های تنفسی فوقانی (مانند سرماخوردگی)
-حساسیت به مواد شیمیایی، گرده گل و دود
-آسم
-سینوزیت
-بیماری انسدادی مزمن ریه(آمفیزم)
-سیگارکشیدن یا قرارگرفتن در معرض دود سیگار دیگران
-برگشت اسیدمعده، (اسیدمعده به حلق و حنجره راه می یابد و باعث تحریک و سرفه می شود.)
-بیماری ها و سرطا ن های ریه
–عفونت ریه مانند برونشیت
-مصرف بعضی داروها
بخار
استنشاق بخار آب بهترین و آسانترین راه برای رهایی از این مشکل است. استنشاق بخار به درون حفرههای بینی کمک میکند تا خلط به حالت مایع تبدیل شده و تخلیهی آن بسیار راحت شود. روزانه ۲ بار حمام بخار بگیرید. دوش حمام را در بخار کنید و به مدت ۱۰ دقیقه در حمام بمانید تا خلطهای جمع شده در بدن شما مایع شود. بعد از این حمام بدنتان را مرطوب کنید چون آب گرم چربیهای ضروری پوست شما و رطوبت آن را از بین میبرد. روش دیگر هم بخور است. با استفاده از ریختن آب به درون یک کاسه بزرگ و قرار دادن حولهای بر روی آن و استنشاق بخار در فاصلهی مناسب باعث شل شدن خلطها و باز شدن ریه شما میشود.
غرغره با آب نمک
شاید ساده ترین و همچنین سنتی ترین روش برای درمان سرفه، استفاده از آب نمک باشد. غرغره آب نمک می تواند کمک بزرگی برای درمان انواع سرفه ها باشد. بهتر از آب ولرم برای این منظور استفاده شود زیرا گلو را صاف می کند؛ همچنین نمک نیز از قابلیت ضد میکروبی برخوردار است.
روش استفاده:
– یک چهارم قاشق چایخوری نمک را با آب گرم مخلوط کنید.
– محلول را غرغره کنید.
– این روش درمانی را روزانه چند بار تکرار کنید.
آب لیمو
لیمو برای نرم کردن خلط گلو ترکیب بسیار عالی است. علاوه بر این خواص ضد باکتری لیمو و ویتامین C بالای لیمو مقاومت بدن را در برابر عفونت افزایش میدهد.
روش استفاده:
۲ قاشق چایخوری آب لیمو و ۱ قاشق غذاخوری عسل را به آب داغ اضافه کنید. از این نوشیدنی ۳ بار در روز استفاده کنید تا گلوی شما نرم شده و خلط آن کاهش یابد. روش ساده دیگری هم وجود دارد که میتوانید در آن لیمو را برش داده و مقداری نمک و فلفل را بر روی تیکههای لیمو بپاشید و سپس تیکه لیمو را بمکید. این کار باعث میشود تا خلطها از گلوی شما خارج شود. این روش را روزانه ۲ الی ۳ بار استفاده کنید.
مخلوط زردچوبه و عسل:
دارو های ضد سرفه
داروهای خلط آور (اکسپکتورانت):
اکسپکتورانت ها شاید شناخته شده ترین داروهای ضدسرفه در بازار هستند که به آنها «شربت سینه» هم گفته می شود. این داروها با رقیق کردن خلط، باعث دفع راحت تر آن می شوند. زمانی که سرفه ها خلط دار باشند، مصرف این گونه داروها توصیه می شود. تهیه شربت های اکسپکتورانت ساده، نیازی به نسخه ندارد و می توان آنها را به راحتی از داروخانه ها تهیه کرد اما تهیه بعضی از انواع آن که حاوی کدیین هستند، به نسخه پزشک نیاز دارد. یکی از معمولی ترین داروهای خلط آور «گایافنزین» است. البته شربت های اکسپکتورانت موجود در بازار، علاوه بر گایافنزین، حاوی یک ماده آنتی هیستامین (ضدحساسیت) و ضداحتقان هم هستند که باعث کم شدن ترشحات می شود. بعضی شربت های گیاهی نیز وجود دارند که عملکرد مشابهی دارند و باعث آبکی شدن خلط می شوند. از آن جمله می توان به شربت «ترسیان»، «تیمیان»، «تیمکس» و «برونکوتیدی» اشاره کرد. بیشتر این شربت ها از عصاره گیاه آویشن تهیه شده اند که آثار خلط آور و ضدسرفه خوبی دارد. داروی گیاهی دیگری به نام «پروسپان» نیز آثار مشابهی دارد. این دارو از عصاره برگ گیاه پیچک تهیه می شود و ضدسرفه خوبی است.
۲. داروهای سرکوب کننده مرکزی سرفه:
معروف ترین این داروها «دکسترومتورفان» است. این دارو با اثر روی مرکز سرفه در بصل النخاع، باعث کم شدن سرفه بیمار می شود. دکسترومتورفان به اشکال شربت، قرص و قطره در داروخانه ها موجود است. نوع دیگری از این دارو «دکسترومتورفان پی» نام دارد که علاوه بر دکسترومتورفان، حاوی پسودوافدرین (یک ماده ضداحتقان) هم است. این داروها برای درمان سرفه های خشک و بدون خلط مناسب هستند و استفاده از آنها در سرفه های خلط دار، نه تنها اثری ندارد بلکه می تواند باعث باقی ماندن ترشحات در ریه شود و بیماری را طولانی تر کند.
۳. داروهای آنتی هیستامین (مانند دیفن هیدرامین، پرومتازین، کلرفنیرآمین):
این داروها با کاهش آزادشدن هیستامین در بدن، باعث کم شدن ترشحات ریه و خلط می شوند. بیشتر داروهای سرماخوردگی حاوی آنتی هیستامین هستند.
در این باره بیشتر بخوانید: کلید هایی طلایی برای تسکین و درمان سرفه
هرگونه کپی برداری با ذکر نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است