یکی از شایع ترین اختلال های روانی، وسواس فکری – عملی می باشد. این وسواس می تواند پیامدهای جدی برای فرد مبتلا شده در پی داشته باشد. در این مقاله از دکتر سلام تمام آنچه که باید در خصوص وسواس فکری – عملی بدانید را تهیه کرده ایم. توصیه می کنیم که حتما این مقاله را مطالعه کنید و از دست ندهید. با ما همراه شوید.
گفته می شود افرادی که با مشاهده این تصویر، دچار نگرانی یا هر عکس العمل ذهنی دیگری می شوند، مبتلا به اختلال OCD یا وسواس فکری-عملی هستند». عکس این مطلب به همراه این توضیح، چند وقتی است در شبکه های اجتماعی دست به دست می شود. ممکن است شما هم این عکس را دیده باشید اما آیا این ادعای مطرح شده درست است؟ یعنی اگر با دیدن این عکس، احساس نگرانی کنیم مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی هستیم و تعریف علمی این اختلال چیست؟ بیایید از دید روان شناسانه به این موضوع نگاه کنیم.
چهارمین اختلال روان شناختی شایع
این اختلال به عنوان یکی از شایع ترین و ناتوان کننده ترین اختلالات روان شناختی، مطرح شده و بعد از فوبیا، سوء مصرف مواد و افسردگی، چهارمین اختلال روان شناختی شایع است. وسواس فکری-عملی یک اختلال اضطرابی مزمن است که با اشتغال ذهنی مفرط به نظم و ترتیب و امور جزئی و همچنین کمال طلبی همراه است تا حدی که به از دست دادن انعطاف پذیری، صراحت و کارایی انسان می انجامد. در اختلال وسواسی فکری-عملی، افکار وسواس گونه و اضطراب آور و ترس با وسواس های عملی همراه می شود. این اختلال منجر به انجام کارهایی وسواس گونه می شود که شخص برای کاهش وسواس های فکری خود انجام می دهد. این کردارها، تکراری و کلیشه ای و تا اندازه ای غیرارادی هستند.
زمان نگران شدن درباره ابتلا به این اختلال
بیشتر ما در زندگی روزانه مان دچار افکار خاص یا تردیدهای وسواس گونه می شویم اما این افکار به عنوان عامل وارسی های مرتب، باعث اضطراب ما در اثر انجام ندادن آن نمی شود. برای تشخیص OCD یا وسواس فکری-عملی باید این اختلال، یا باعث رنج و ناراحتی چشمگیر شود یا در عملکردمان اختلال ایجاد کند. به طور مثال تمیز کردن جایی که از قبل تمیز بوده یا نگرانی شدید از احتمال روشن ماندن شیر گاز در خانه بعد از خارج شدن از خانه، نمونه هایی از علایم این بیماری است. با این حال، در چه زمانی باید از ابتلا به این اختلال نگران شویم؟ زمانی که یکی از وسواس های فکری یا عملی وقت گیرند یعنی بیش از یک ساعت در روز وقت انسان را می گیرند یا موجب ناراحتی قابل توجه یا اختلال در کارکردهای اجتماعی، شغلی یا دیگر حوزه های مهم کارکردی در زندگی فرد می شوند.
وسواس های فکری چیست؟
به افکار، تمایلات یا تصورات پایداری که در دوره ای از زندگی به شکل مزاحم و ناخواسته تجربه و در بیشتر افراد موجب اضطراب یا ناراحتی عمده می شود، وسواس فکری گفته می شود. در این شرایط، فرد تلاش می کند این افکار، تمایلات یا تصورات را نادیده بگیرد یا سرکوب کند یا با پرداختن به افکار یا فعالیت های دیگر مانند انجام یک وسواس عملی، آن را خنثی سازد که هیچ گاه موفق نخواهد شد.
وسواس های عملی چیست؟
به رفتارهای تکراری مانند شستن مداوم دست، رعایت بیش از حد نظم و ترتیب و وارسی کردن جزئیات یک اتفاق که فرد احساس می کند مجبور به اجرای آن ها در پاسخ به یک وسواس فکری است یا طبق قوانینی که باید دقیقاً انجام شوند، صورت می پذیرد، وسواس عملی گفته می شود. این اعمال با هدف پیشگیری یا کاهش اضطراب یا ناراحتی یا جلوگیری از بعضی رویدادها و وضعیت های هراس آور انجام می شوند. با این همه، این اعمال و حتی فعالیت های ذهنی مذکور، رابطه واقع گرایانه ای با آن چه که قرار بوده خنثی یا جلوگیری شوند، نداشته و به وضوح افراطی اند.
راه های درمان این اختلال
افراد نمی توانند خودشان به تنهایی بر این اختلال غلبه کنند و باید از متخصص روان شناسی بالینی یا روان پزشک کمک بگیرند. درمان های موثری برای این اختلال وجود دارد. درمان شناختی- رفتاری و درمان دارویی از اصلی ترین درمان های این اختلال هستند. تلاش افراد برای دور کردن افکار وسواسی از ذهنشان، سبب هجوم بیشتر این افکار می شود، به همین دلیل افراد باید اجازه دهند این افکار در ذهنشان وجود داشته باشد و این افکار را همانند ابرهای آسمان درنظر بگیرند یعنی فقط شاهد و ناظر عبور این افکار از آسمان ذهن شان باشند و هیچ تلاشی برای دور کردن این افکار یا پرت کردن حواس شان به خرج ندهند. همچنین مواجه شدن با عامل وسواس (به طور مثال این فکر وسواسی که در را قفل نکرده ام) و جلوگیری از پاسخ (به طور مثال بازبینی نکردن قفل)، منجر به خوگیری می شود و کم کم این وسواس شدتش کم خواهد شد؛ اما باید توجه داشت که افراد مبتلا نمی توانند به تنهایی از پس وسواس برآیند و نیاز به کمک یک متخصص دارند.
آیا نگرانی درباره این عکس، نشانه وسواس است؟
با توجه به مطالب گفته شده، باید دانست که در عکس فوق، دلایل واضحی برای نگرانی وجود دارد چون هر کدام از این اشیا در معرض افتادن هستند. بنابراین احساس نگرانی بعد از دیدن این عکس، نمی تواند علامتی برای ابتلا به وسواس فکری باشد مگر این که واکنش انسان افراطی باشد. به طور مثال اگر فرد اصلا تحمل دیدن این عکس را نداشته باشد و …. به احتمال زیاد دچار اختلال وسواس فکری-عملی است.
منبع: روزنامه خراسان
