دانشمندان 7 نوع هپاتیت ویروسی کشف کرده‌اند که می‌توانند باعث ایجاد مشکلات کبدی شوند ولی هپاتیت ویروسی 3 نوع عمده B، A و C دارد.
هپاتیت بیماری ویروسی است که از رو‌ش‌های مختلف مثل مصرف غذای آلوده، استفاده از سرنگ، فراورده‌های خونی و وسایل دندان‌پزشکی آلوده و… منتقل می‌شود. یکی از راههای مهم انتقال هپاتیت، رابطه جنسی است. به بیماری‌هایی که از طریق این رابطه منتقل می‌شوند، بیماری‌های آمیزشی یا مقاربتی می‌گویند. در این مقاله سعی شده است به چگونگی ابتلا به ویروس‌ها از طریق روابط جنسی اشاره شود.
چند نوع هپاتیت ویروسی وجود دارد؟
دانشمندان 7 نوع هپاتیت ویروسی کشف کرده‌اند که می‌توانند باعث ایجاد مشکلات کبدی شوند ولی هپاتیت ویروسی 3 نوع عمده B، A و C دارد.
آیا همه انواع هپاتیت ویروسی از طریق رابطه منتقل می‌شوند؟
نه! روش انتقال هپاتیت A به‌صورت مدفوعی – دهانی است. اگر فردی آلوده به ویروس هپاتیت A باشد و دهان فرد سالم با مدفوع این بیمار یا انگشتان او با مدفوع بیمار آلوده تماس داشته باشد و سپس انگشتان آلوده را به دهانش بزند، دچار هپاتیت A خواهد شد. حتی اگر به میزان میکروسکوپیک (یک هزارم میلی‌گرم) از مدفوع فرد آلوده با ناحیه دهان برخورد کند، آلودگی اتفاق خواهد افتاد.
مردان و زنان به یک میزان در خطر آلوده شدن یا انتقال هپاتیت هستند؟
خطر گرفتاری و انتقال، به رفتار شخص بستگی دارد نه جنسیت یعنی مرد یا زن بودن. نتایج برخی از بررسی‌ها نشان می‌دهند که خطر انتقال هپاتیت C از مرد به زن بیشتر است.
چگونه می‌توان مطمئن شد شریک زندگی شما به عفونت با ویروس هپاتیت مبتلا نیست؟
هیچ علامت قابل اطمینانی وجود ندارد که نشان‌دهنده ابتلای فرد به هپاتیت باشد. بعضی از افراد آلوده حتی در مراحل پیشرفته بیماری هیچ علامتی ندارند. باید با شریک زندگی‌تان به‌طور واضح در مورد هپاتیت و سایر بیماری‌های مقاربتی صحبت كنید. اگر فردی دارای پوست و ملتحمه زردرنگ باشد (یرقان)، خطر وجود هپاتیت مطرح است.
چه مواردی حین رابطه جنسی خطر ابتلا به هپاتیت ویروسی را زیاد می‌کنند؟
هر نوع خراش، زخم شدن و ضربه حین برقراری رابطه، خطر انتقال ویروس هپاتیت را افزایش می‌دهد. رفتارهای جنسی پرخطر و روابط جنسی نامتعارف، میزان انتقال ویروس هپاتیت را افزایش می‌دهند. بوسیدن باعث انتقال ویروس هپاتیت نمی‌شود ولی اگر حین بوسیدن مقادیر زیادی بزاق دهان تبادل شود، خطر دچار شدن به هپاتیت از فرد آلوده وجود دارد.
کاندوم تا چه حد در جلوگیری از ابتلا به هپاتیت موثر است؟
استفاده از کاندوم خطر ابتلا به هپاتیت را به مقدار زیادی كاهش می‌دهد ولی به صفر نمی‌رساند. استفاده از کاندوم‌های لاتکس حدود 99 درصد از ابتلا به ویروس هپاتیت جلوگیری می‌کنند به‌شرطی که ناحیه دهان با ناحیه تناسلی در تماس نباشد. میزان حفاظت کاندوم‌های معطر کمتر است. استفاده از مواد نرم‌کننده و روغنی هم باعث آسیب به کاندوم‌های لاتکس می‌شود و میزان حفاظت را کاهش می‌دهد.
خطر ابتلا به هپاتیت B از طریق رابطه چقدر است؟
ویروس هپاتیت B به افرادی که رفتارهای جنسی پرخطر و نامتعارف دارند، راحت منتقل می‌شود.
اگر فردی به علت رابطه جنسی به ویروس هپاتیت B مبتلا شد، چه اقدامی باید انجام دهد؟
باید هرچه زودتر یک دوز منفرد واکسن یا ایمونوگلوبولین به میزان 0.02 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن تزریق كند. دوز دوم طبق برنامه خواهد بود. در افراد زیر 40 سال استفاده از واکسن و افراد بالای 40 سال، تجویز ایمونوگلوبولین ارجحیت دارد. اگر برای فردی میخواهیم ایمونوگلوبولین تزریق کنیم، به واکسیناسیون نیز نیاز دارد و باید، دوز اول واکسن، همزمان با ایمونوگلوبولین تزریق شود. موثر بودن ایمونوگلوبولین یا واکسن، 2 هفته پس از ورود ویروس به خون به اثبات نرسیده است.
خطر انتقال هپاتیت B از طریق روابط جنسی چقدر است؟
مهم‌ترین راه آلودگی به هپاتیت B در بزرگسالان، داشتن رابطه جنسی محفاظت نشده است. خطر انتقال هپاتیت B در یک رابطه زناشویی که یکی از زوجین مبتلا به بیماری است 100-50 برابر ایدز است.
چگونه می‌توان از خطر انتقال هپاتیت B جلوگیری کرد؟
جلوگیری از ابتلای نوزادان از طریق غربالگری تمام زنان باردار از نظر ویروس هپاتیت B، واکسیناسیون شیرخواران و واکسیناسیون افراد بزرگسال که در معرض خطر ابتلا به هپاتیت B هستند. یکی از مراکز مهم برای غربالگری و واکسیناسیون، کلینیک‌های بیماری‌های مقاربتی هستند. در این کلینیک‌ها برای افراد پرخطر واکسن هپاتیت B تزریق می‌شود.
خطر انتقال ویروس هپاتیت C از طریق تماس جنسی در چه كسانی بیشتر خواهد بود؟
وقتی که فردی به عفونت حاد با ویروس هپاتیت C مبتلا یا میزان ویروس داخل خون خیلی زیاد یا دارای روابط جنسی با افراد متعدد باشد، احتمال انتقال افزایش می‌یابد. همچنین زمانی كه حین برقراری رابطه، بریدگی و زخم‌شدگی ایجاد شود. وقتی ویروس وارد بدن شد، 9-8 هفته طول می‌کشد تا آزمایش بیمار برای هپاتیت C مثبت شود. 6 ماه پس از ابتلا به این ویروس در 97 درصد مبتلایان، تست مثبت خواهد بود.
از بیماران مبتلا به هپاتیت سی، 85-70 درصد دچار شکل مزمن بیماری و از این افراد 70-60 درصد دچار بیماری کبدی فعال می‌شوند بنابراین این نوع هپاتیت را باید جدی گرفت چون این بیماری علامت خاصی ندارد بیشتر مبتلایان از ابتلا به آن بی‌خبرند و به انتشار این بیماری در جامعه ادامه می‌دهند.
این نوع هپاتیت از راه تماس جنسی قابل انتقال است، به‌خصوص در افرادی که از لحاظ HIV (ویروس ایدز) هم مثبت هستند. براساس گزارش مرکز مبارزه با بیماری‌ها در آمریکا، علت 10 درصد موارد ابتلا به هپاتیت C، تماس جنسی با فرد آلوده است.
برای پیشگیری از هپاتیت C چه باید كرد؟
متاسفانه برای هپاتیت C واکسنی وجود ندارد و تجویز ایمونوگلوبولین بعد از مواجهه با ویروس هپاتیت C در پیشگیری از ابتلا به این بیماری نیز کمک‌کننده نیست. به‌طور كلی برخی افراد باید از نظر وجود هپاتیت C غربالگری شوند؛ افرادی که HIV مثبت دارند، قبل از سال 1992 خون یا فرآورده خونی دریافت کرده یا پیوند کلیه شده‌اند، بیماران دیالیزی و همچنین افرادی که دارای علائم و نشانه‌های بیماری کبدی هستند مثل بالا رفتن آنزیم‌های کبدی.
درضمن این مبتلایان باید از اهدای خون، عضو و اسپرم خودداری کنند. هیچ وسیله شخصی را به اشتراک نگذارند. هر نوع بریدگی و زخم روی پوست هم باید به‌دقت پوشانده و از انتشار خون و ترشحات پیشگیری کنند.
منبع: وب سایت دكتر محمدرضا صفری‌نژاد، اورولوژیست
