اختلال دو قطبی نام بیماری است که در آن، فرد دچار نوسانات خلقی شدید می شود. نام ذیگر بیماری دو قطبی افسردگی شیدائی می باشد. نوسانات ناشی از اختلال دو قطبی معمولا ماه ها طول می کشند و زندگی روزمره افراد را دچار مشکل می کنند.
انواع اختلال دوقطبی
۱- اختلال دو قطبی نوع یک
در اختلال دو قطبی نوع یک شخص مبتلا به بیماری، یک دوره کامل شیدایی را پشت سر می گذارد. دوره شیدایی دوره ای است که در آن خلق و خوی فرد به صورت کامل تغییر می یابد و فرد در این دوره بسیار با نشاط می شود و فعالیت های وی نیز بسیار افزایش می یابند. این دوره حدودا یک هفته طول می کشد. این علائم به همراه حداقل سه نشانه ی دیگر از شیدایی وجود دارند.
وقوع حمله های شیداییو افسردگی عمدهنباید با اختلال اسکیزوافکتیو، اسکیزوفرنی، اختلال اسکیزوفرنیفرم، اختلال هذیانی، و یا دیگر طیف های اسکیزوفرنی قابل توجیه باشند.
۲- اختلال دو قطبی نوع دو
اختلال دوقطبی نوع دو به وقوع (یاسابقه) یک یا چند حمله ی افسردگی اساسی و حداقل یکدوره هیپومانی نیاز دارد. علاوه بر این، هرگز دوره کامل شیدایی را به همراه ندارد.
در هر دواختلال دوقطبی نوع یک و دو، فرد می تواند یک دوره خلقی( ابتدا شیدایی یا افسردگی) با ویژگی های مشترک داشته باشد، که در آن یک حمله ی مانیا یا هیپومانی خفیف با علائم اصلی افسردگی وجود دارد، و یا یک حمله ی افسردگی که برخی علائم شیدایی یا هیپومانی را دارد.
علت اختلال دوقطبی
علل دقیق اختلال دو قطبی ناشناخته است، اما عوامل متعددی در ایجاد و شکل گیری این بیماری نقش دارند که عبارتند از:
تفاوت های بیولوژیکی: محققان بر این باورند که تغییرات فیزیکی بارزی در مغز افراد مبتلا به اختلالات دو قطبی دیده شده است. تاثیر و اهمیت این تغییرات در بروز این امر هنوز نامشخص است، اما در نهایت می تواند در کشف علت دقیق این بیماری کمک کند.
انتقال دهنده های عصبی: عدم تعادل در مواد شیمیایی مغز یا همان انتقال دهنده های عصبی نقش قابل توجهی در اختلال دو قطبی و دیگر تغییرات خلق و خوی داراست.
هورمون ها: تغییرات هورمونی نیز ممکن است در ایجاد و یا تحریک این بیماری دخیل باشد.
وراثت: اختلال دوقطبی در بستگان خونی (مانند خواهر و برادر و یا پدر و مادر) شایع تر است. محققان در حال تلاش برای یافتن ژن موثر در بروز این بیماری هستند.
عوامل محیطی: استرس، تجاوز و یا تجربیات تلخ و آسیب زا در زندگی فرد ممکن است نقش مهمی در اختلال دو قطبی را بازی کند.
پزشکان به اولیایی که نشانه ها و رفتارهای مرتبط با اختلال دو قطبی را به مدت حداقل دو هفته در کودکانشان مشاهده می کنند، توصیه می کنند که حتما با پزشک متخصص مشورت کنند. البته تشخیص اختلال دوقطبی در کودکان می تواند دشوار و بحث انگیز باشد زیرا معیار و ضابطه تشخیصی جداگانه ای برای این گونه کودکان وجود ندارد.
با وجود این، بسیاری از بالغینی که تشخیص اختلال دو قطبی برای آنان داده شده اظهار داشته اند که نشانه های بیماری از دوران کودکی در آن ها شروع شده است به علاوه، اختلال دو قطبی در کودکان معمولا به همراه اختلالات دیگری از جمله بیش فعالی بروز می کند.
علائم اختلال دو قطبی چگونه اند؟
علائم می تواند مرموز و گیج کننده باشند و توسط فرد مورد غفلت قرار بگیرند. به همین خاطر بسیاری از مبتلایان تا زمان شدید شدن بیماری، از بیماری خود مطلع نیستند، پس به فکر درمان هم نمی افتند.
لذا شدت بیماری بیشتر و بیشتر شده و ممکن است حتی مرگبار باشد. از این رو بهترین کار این است که با شناخت بهتر بیماری، تشخیص و درمان را هرچه زودتر در پیش بگیریم.
شایع ترین علائم اختلال دو قطبی از قرار زیر هستند:
– احساس تنهایی، غم و ناراحتی و پوچی
– تحریک پذیری
– عدم توانایی در احساس لذت و آرامش
– خستگی و نداشتن انرژی
– کندی در فعالیت های جسمی و ذهنی
– تغییرات اشتها و معمولا کاهش وزن
– اختلالات خواب
– عدم تمرکز ذهنی و اختلالات حافظه
– احساس بی ارزش بودن و مضر بودن برای جامعه
– فکر مرگ و خودکشی
درمان اختلال دو قطبی
اولین مرحله برای درمان بیماری دو قطبی مراجعه به روانپزشک است. طبق برسی وضعیت تعدادی از مبتلایان به این بیماری محققان به این نتیجه رسیده اند که بدون کمک روانپزشک نمی توان این بیماری را درمان نمود. روانپزشک در گام اول برای شما داروهایی تجویز می کند که به روند بهبود شما بسیار کمک می کنند.
دارو درمانی به تنهایی نمی تواند به شما کمک کند. زیرا هر چند داروها موجب تثبیت خلق شما می شوند اما دلایل بیماری را برایتان روشن نمی کنند و به شما نمی گویند چطور زندگی خود را سرو سامان بدهید.روان درمانی نزد یک روانشناس خبره می تواند اثر مثبت داروها را تقویت کرده و بهبود شما را تسریع بخشد. معمولاً روان درمانی به روش شناختی–رفتاری (روشی که بیشترین اثربخشی را دارد) ۶ ماه طول می کشد (هفته ای یک جلسه).
لازم است در هر دوره ای که قرار دارید، از خطرات احتمالی آگاه باشید و خود را از موقعیت های آسیب رسان دور کنید. یکی از مراجعانم می گفت :«نمیدانم چطور در کمتر از نیم ساعت تمام ۵ میلیون تومان پولی که در حسابم داشتم را خرج کردم»، بیمار دیگری با تاسف و اندوه بسیار می گفت که در فاز شیدایی چندین رابطه ی خارج از چارچوب با زنان خیابانی برقرار کرده است. یکی از بیمارانم که به تازگی نزد من می آید از پرخاشگری های شدید ، ناخواسته و کنترل ناپذیر خود صحبت میکرد. روان درمانی به شما کمک خواهد کرد اولین نشانه های تغییر خلق را شناسایی کنید و از موقعیت آسیب رسان دور شوید.
حتی بعد از بهبود از طریق روان درمانی ، ارتباط خود را با روانشناس و روانپزشک قطع نکنید.لازم نیست حتما مراجعه ی حضوری داشته باشید بلکه می توانید هر دو هفته یکبار به صورت تلفنی وضعیت خود را به روانشناستان گزارش کنید و در صورتی که نشانه های شروع مجدد این اختلال را مشاهده کردید ، قبل از هر کاری به درمانگر خود مراجعه نمایید.
هرگونه کپی برداری با ذکر نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است.
