خواب آسوده و آرامش بخش می تواند باعث بهبود عملکرد بدن و تقویت سیستم ایمنی بدن شود،اما بیشتر مردم ما دچار اختلال در خواب می باشند که در این مقاله به بررسی دلایل بد خوابی می پردازیم.
یک‌سوم ایرانی‌ها اختلالخواب دارند؛ مشکلی که در صورت جدی نگرفتن آن به کیفیت زندگی فرد خدشه وارد می‌کند. بروز یک سری اختلال در کارکردهای حافظه، کنترل هیجان، تصمیم‌گیری، قضاوت و گفتار از جمله مواردی است که برای فرد پیش می‌آید. شما چند ساعت در روز می‌خوابید؟ از زمان رفتن در رختخواب تا به خواب رفتن چه مدتی را در بیداری به‌سر می‌برید؟ آیا با اختلالخواب مواجه هستید؟
سبک زندگی ایرانی‌ها در حداقل یک دهه اخیر موجب شده تا با استرس‌های زندگی شهری و فشارهای اقتصادی روبه رو شوند. فرد در طول زندگی مدام به افزایش سطح درآمد خود فکر می‌کند و همین مشغولیت ذهنی بار منفی برایش دارد. شلوغی خیابان‌ها، ترافیک‌ها، وجود صف‌های متعدد برای انجام کارهای مختلف، استفاده همیشگی از تلفن‌همراه همه و همه بدخوابی و اختلال در خواب را برای یک‌سوم جامعه ایران رقم زده است. پرسش‌هایی را در گفت‌وگو با تعدادی از شهروندان مطرح کردیم تا در انتها با نظر یک متخصص داخلی اهمیت یک خواب آرام برای زندگی بهتر افراد را متوجه شویم.
«محمدحسین» شهروند 35 ساله‌ای است که در این‌باره به «ابتکار» می‌گوید: «با شناختی که از خودم به‌دست آورده‌ام بین هفت تا هشت ساعت به خواب نیاز دارم. با توجه به سبک زندگی این روزها، خیلی سخت است که خواب منظمی داشته باشم. دورهمی با دوستان معمولا شب‌ها اتفاق می‌افتد بنابراین تا به خانه بازگردم و آماده خواب شوم ساعت نزدیک یک یا دو شب می‌شود. حالا به همه اینها نور آبی ناشی از صفحه تلفن‌همراه را هم باید در شب‌ها به موارد قبلی اضافه کرد زیرا نوری که به چشم ما می‌رسد باعث ترشح هورمونی می‌شود که خواب را برهم می‌زند بنابراین خیلی‌وقت‌ها با مشکلات در خوابیدن مواجه می‌شوم و مسلما کم‌خوابی باعث کاهش راندمان کاری می‌شود و بر خلق‌وخو هم تاثیر می‌گذارد.»
استفاده بی‌رویه از شبکه‌های اجتماعی
شهروند دیگری که از اختلال خواب رنج می‌برد، «حسام» است. او به « ابتکار» می‌گوید: «دلیل اختلال خواب بی‌نظمی در سبک زندگی من است که هم شخصی و هم پیرامونی یعنی تحمیل شده از ارتباطات میان‌فردی است. این اتفاق باعث بروز اختلال در ترشح هورمون‌های مورد نیاز بدن می‌شود که نمودهای مختلفی در زندگی روزمره دارد مثل استرس، خشم، کسالت احوال عمومی و …» به عقیده این شهروند، «کمبودهای زندگی باعث شده تا ما به سمت موارد مختلفی جذب شویم مثلا به سمت استفاده بی‌رویه از گوشی و شبکه‌های اجتماعی و این کمبودها، در واقع گره‌های روانی هستند که مسبب پناه بردن به گوشی و شبکه‌های اجتماعی می‌شوند. این رویه زندگی درحالی است که خود من می‌دانم برای زندگی سالم مناسب نیست اما اقتضای زمان و وضع موجود باعث ادامه آن می‌شود که یکی از نتایج نهایی آن بروز اختلالخواب برای فرد است.» اما «ناهید» شهروند 53 ساله‌ای است که مشکلاتی متفاوت با دو نفر قبلی در بروز اختلالخواب دارد. او به
« ابتکار» توضیح می‌دهد: «قبلا که جوان بودم در شبانه‌روز 9 تا 10ساعت می‌خوابیدم اما از وقتی به سن یائسگی رسیدم اختلالخواب دارم، شب تا صبح چند بار بیدار می‌شوم و در طول روز هم خواب خوبی ندارم البته بعضی وقت‌ها خواب باکیفیت دارم اما خیلی کم پیش می‌آید. همه اینها باعث می‌شود تا کنترل خشم برایم سخت شود و در کل در انجام کارهای روزانه هم با مشکلاتی روبه رو می‌شود.»
شب دیر می‌خوابم، صبح دیر بیدار می‌شوم
پاسخ «رضا» دیگر شهروند به سوالات « ابتکار» این‌گونه است: «جزو آن دسته از افراد هستم که همیشه اختلال در خوابیدن دارم. همیشه خسته‌ام و نیاز به خواب دارم البته مشکلات تیروئید و جسمی نیز بی‌اثر نیست، با این حال سبک زندگی من به‌گونه‌ای است که شب‌ها دیر می‌خوابم و صبح‌ها هم دیر بیدار می‌شوم. در این میان، تلفن‌های همراه و دنیای مجازی هم اعتیادآور است و باعث می‌شود افراد تا آخرین لحظه بیداری از آن استفاده می‌کند درحالی که همین کار خواب خوب را برهم می‌زند.»
اظهارات مردم درباره مشکلاتی که در نوع زندگی دارند و همه آنها باعث بروز اختلالخواب برای آنان می‌شود درحالی است که ایرج خسرونیا، متخصص داخلی در این‌باره به «ابتکار» می‌گوید: «خواب یک مقوله فیزیولوژیکی است. انسان از روزی که به دنیا می‌آید متوجه می‌شود به هشت ساعت خواب در طول یک شبانه‌روز نیاز دارد اما به مرور مسائل اقتصادی و روانی باعث می‌شود در هنگام خواب با اختلالخواب روبه رو شود یعنی خواب فیزیولوژیکی‌اش به هم بخورد. روندی که موجب می‌شود نحوه فکر کردن و چگونگی تعامل با مردم برای فرد با مشکلاتی همراه شود، پس از مدتی با ادامه این رویه زندگی عادی دچار مشکلاتی خواهد شد و آرامش در خوابیدن از بین می‌رود بنابراین این کلافگی خودش را در طول روز در فرد نشان می‌دهد.»
به گفته این متخصص، «بهترین بازه زمانی برای خوابیدن از 10شب تا 6 صبح است اما عملا تعداد کمی از افراد در این ساعت‌ها می‌خوابند. بسیاری از مردم ساعت سه یا چهار صبح می‌خوابند و از آن طرف 10 یا 11صبح بیدار می‌شوند درحالی که با ساعت فیزیولوژیک بدن همخوانی ندارد. چنین شخصی با مسائل روحی، عصبانیت و اضافه وزن مواجه می‌شود.»
افزایش سن و مشکلات اقتصادی
خسرونیا به مشکلاتی که مراجعه‌کنندگانش با او در این زمینه سخن می‌گویند، اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: «اکثر افرادی که به مطب من می‌آیند با کمبود خواب و کم‌خوابی روبرو هستند که البته دلایل مختلفی دارد از افزایش سن آنها گرفته تا مشکلات روحی و اقتصادی.»
پیشنهاد این متخصص این است که «خوب خوابیدن را باید تمرین کنیم. ساعت‌های فیزیولوژیک بدن‌مان را بفهمیم و براساس آن کارهای‌مان را تنظیم کنیم تا در زمان مناسب به رختخواب برویم. با این توضیح که انسان و حیوان با ساعت فیزیولوژیک خود که عملکرد آن مغزی است آشنا است. اگر به‌دنبال خواب مفید و زندگی سالم هستیم باید برای آن تلاش کنیم چراکه تپش قلب، ناراحتی فکر و ذهن، اختلال حواس، عدم تمرکز، بی‌اشتهایی و چاقی تنها بخشی از مشکلات ناشی از اختلالخواب است. ضمن اینکه وقتی شما به طور مرتب فکر و خیال کنید و درگیری داشته باشید به مرور اختلالخواب می‌تواند به شکل آلزایمر در فرد ظاهر شود. در این میان نباید از اهمیت داشتن رژیم غذایی مناسب غافل شد.»
خسرونیا تاکید می‌کند: «سریال‌های متعدد تلویزیون هم از دلایل دیگری است که باعث می‌شود ساعت خواب ایرانی‌ها را به عقب بیندازد بنابراین افراد باید نسبت به چنین مواردی هم برای رسیدن به خوابی کافی و سالم توجه داشته باشند.»
این توضیحات درحالی است که به‌نظر می‌رسد افراد به تبعات منفی کم‌خوابی، بدخوابی، دیر خوابیدن و در نهایت ایجاد اختلال در خواب آگاه هستند اما با این حال به روند فعلی زندگی‌شان ادامه می‌دهند شاید خدایی نکرده این تفکر را در سر دارند که «مرگ خوب است اما برای همسایه» به هرحال اختلالخواب فقط دامن فرد را نمی‌گیرد چراکه افزایش خشونت در جامعه پیامد نهایی آن است، موضوعی که مثل هر رفتار صحیح اجتماعی نیاز ریشه‌یابی و فرهنگ‌سازی دارد آن هم در وضعیتی که کمتر از رسانه‌های جمعی درباره اهمیت خواب خوب دیده‌ایم و شنیده‌ایم.
منبع/ابتکار نیوز
