ایرانیان باستان جشن ها و مراسمات شادی بسیاری داشته اند که یکی از معروق ترین این جشن ها چهارشنبه سوری می باشد. ایرانیان در شب جهارشنبه سوری رسومات مختلفی دارند که یکی از مهم ترین آن ها این است که دور هم جمع می شوند و آتشی برپا می کنند و از روی آن می پرند.
شمار زیادی از این جشن‌های متفاوت در میان صفحات تاریخی گم شده و به باد فراموشی سپرده شدند، اما هنوز هم که هنوز است پس از گذشت سال های طولانی تعدادی هرچند اندک از این جشن ها در جای جای ایران بر پا می‌شود که «چهارشنبه سوری» یکی از اندک جشن‌های فراموش نشده‌ی ما در طول تاریخ است.
چهارشنبه‌سوری، جشنی مخصوص است که در شب چهارشنبه آخرین ماه سال برپا می شود که در واقع پیش در آمدی برای جشن‌های نوروزی است و با برگزاری این جشن، مردم به استقبال بهار می‌روند. طبق آیین باستانی ایرانی در این شب آتش بزرگی برپا می‌شود، که تا صبح زود و طلوع آفتاب، برافروخته می‌ماند و مردم از روی آتش می‌پرند و با گفتن زردی من از تو سرخی تو از من، زردی، بیماری و مشکلاتشان را به دست آتش می‌سپارند و به جای آن سرخی، گرما و نیرو را از آتش هدیه می‌گیرند.
آجیل چهارشنبه سوری
آجیل چهارشنبه سوری نشانه ای از یمن و شگونی است و البته مهم تر از همه سلامتی. ۷ جور میوه خشک و خوراکی با ترکیب کشمش، نخودچی، توت، انجیر، خرما زرد، قیسی و باسلوق. این آجیل که به آجیل گهنبار هم معروف است شامل هفت مغز یا میوه خشک است: پسته، بادام، سنجد، کشمش، گردو، انجیر و خرما.
اما فلسفه انتخاب این خوراکی ها و عدد ۷ هم برای خودش در سه شنبه آخر سال داستانی است. اولا که عدد ۷ از تعداد ستاره هفتگانه گرفته شده و نشانه ای از این ستاره ها سر سفره مردم است.به امید رونق بخشیدن به کارهای کسی که هر کدام از تنقلات را به دهان می گذارد. اما از نظر سلامتی هم انتخاب این میوه ها و خوراکی ها بی حکمت نیست. آجیل چهارشنبه سوری را برای سلامت اندام هفتگانه بدن این طور انتخاب کرده اند. در نگاه قدیمی ها مغز، قلب، کلیه، کبد، معده، روده و مثانه هفت عضو اصلی هستند که باید حسابی برای تقویت و سلامت آن ها به فکر بود. برای همین انتخاب آجیل های چهارشنبه سوری را هم به نیت سلامتی این اندام ها انتخاب کردند. کشمش برای تقویت قوای ذهنی، نخودچی برای کلیه، توت برای تقویت و سلامت قلب، خرما مقوی معده، انجیر برای کبد، قیسی برای پاکسازی روده ها و باسلوق برای سلامت مثانه.
آش چهارشنبه سوری
هر یک از مناطق مختلف ایران یکی آش مخصوص دارد. در اکثر مناطق کشور، شب چهارشنبه سوری آش رشته یا آش محلی همان منطقه پخته می شود. به این دلیل در شب چهارشنبه سوری آش رشته می خورند که رشته امور در سال جدید را در دست بگیرند.
علاوه بر آش رشته، بسیاری از مردم آشی به نام آش ابودردا نیر تهیه می‌کنند. در اصل بیشتر کسانی این آش را می‌پزند که بیماری در خانه دارند و شفای او را در سال جدید می‌خواهند. هنوز معلوم نیست که رسم خوردن آش در شب چهارشنبه سوری از چه زمانی وارد فرهنگ ایرانی‌ها شده است.
داخل آش ابودردا باید ۷ جور بنشن باشد. فرقی ندارد نخودش چه قدر باشد و لوبایش چه اندازه. مهم داشتن ۷ جور بنشن است. همین. روش تهیه‌اش هم درست مانند آش رشته است. با همان رشته‌های درازی که قرار است تا آخر سال بعد رشته امور را به دست کاسه به دست‌ها بدهد.
مردم شهر‌های مختلف کشور همچنین در سه شنبه آخر سال آش‌های مختلفی می‌پزند. مازندرانی‌ها آش ترش دارند که ۷ میوه ترش توی آن است و اردبیلی‌ها هم آش میوه.
پلوی چهارشنبه سوری
درگذشته برای شام چهارشنبه سوری غذاهای مختلفی پخته می شد که از مهم ترین آن غذا ها می توان به پلو هفت رنگ اشاره نمود. این غدا از هفت نوع پلوی مختلف ساخته می شود و پخت آن بسیار سخت و خسته کننده است.
پلوهایی مجزا از خرما، زیره، کشمش، شوید، عدس و لوبیا. البته بسته به توان مالی هر خانواده‌ای این پلو‌ها می‌توانست فرق کند. آلبالو پلو، سبزی پلو، رشته پلو و… هر کدام می‌توانستند انتخابی برای سفره هفت رنگ باشند. مهم فقط هفت جور پلو درست کردن بود. برای پخت پلو هفت رنگ میتوانید از مخلفات خاص برای هفت رنگ کردن پلوی شام استفاده کنید. مانند روشی که برای تزیین مرصع پلو استفاده می‌شود. فقط کافی است رنگ‌ها تنوع داشته باشند.
