در مورد اضافه وزن در بارداری چه می دانید؟ آیا تا به حال به این مشکل مواجه شده اید؟ چاقی و اضافه وزن در بارداری ، شما را در معرض خطر مشکلات بارداری قرار می دهد که بر روی شما و نوزادتان می تواند تاثیر گذار باشد. داشتن وزن مناسب همچنین می تواند به شما در زایمانی راحت تر کمک کند. ما در این مقاله از بخش زنان و زایمان دکتر سلام می خواهیم شما را با عوارض اضافه وزن در بارداری و نحوه کنترل وزن در این دوران بیشتر آشنا کنیم. با ما همراه باشید.
اضافه وزن در بارداری تا چه اندازه مشکلی پیش نمی آورد؟
وزن خود را با استفاده از شاخص توده بدنی (BMI) می توانید محاسبه کنید که نشان می دهد آیا نسبت به قدتان، وزن سالمی دارید یا خیر. برای زنان باردار، محاسبه BMI ، بر اساس وزن قبل از بارداری محاسبه می شود و این روشی است که تیم سلامت و بهداشت، می توانند به وزن سالم شما نسبت به قدتان، پی ببرند.
افرادی که مسئول مراقبت های بهداشتی شما می باشند، BMI را به شرح زیر بیان می کنند:
- 5 یا کمتر = کاهش وزن
- بین 18.5 و 24.9 = وزن سالم
- بین 25 تا 29.9 = اضافه وزن
- بیش از 30 = چاق
در اولین معاینه ای که قبل از زایمان انجام می شود و “booking-in visit ” نامیده می شود، ماما ممکن است قد شما را اندازه گیری کند و از شما بخواهد که آزمایش شاخص توده بدنی ( BMI ) خود را انجام دهید.
در صورتی که مراقب بهداشت، درباره شما از کلمات “اضافه وزن” یا “چاقی” استفاده کرد، ناراحت نشوید. بسیاری از زنان شنیدن این کلمه را دوست ندارند، اما هیچکس درباره شما قضاوت نمی کند. کارشناسان پزشکی در طول دوران بارداری از این دسته کلمات استفاده می کنند تا بتوانند بهترین نظریات را به شما بدهند و کمک کنند تا بارداری سالمی داشته باشید. به عنوان مثال، کسی که در گروه افراد چاق طبقه بندی شده است، به مشاوره و مراقبت بیشتری نیاز خواهد داشت.
اضافه وزن در بارداری ناشی از چیست؟
- نوزاد: 8 پوند
- جفت: 2 تا 3 پوند
- مایع آمنیوتیک: 2 تا 3 پوند
- بافت پستان: 2تا 3 پوند
- فرآورده های خون: 4 پوند
- چربی ذخیره شده برای روند عمل زایمان و تغذیه با شیر مادر: 5تا 9 پوند
- بزرگ شدن رحم: 2 تا 5 پوند
جمع کل: 25 تا 35 پوند
در طول دوران بارداری به چقدر کالری نیاز دارید؟
خوردن غذاهای سالم و داشتن یک رژیم غذایی متعادل، به نوزاد شما کمک می کند تا مواد مغذی مورد نیاز خود را دریافت کند و رشد سالمی داشته باشد. اما واقعا به چه میزان کالری اضافی نیاز دارید؟
اگرچه به کالری اضافی نیاز دارید، اما لازم نیست که به اندازه دو نفر غذا بخورید. به طور متوسط، زنان باردار به 300 کالری سالم بیشتر از زمان قبل از بارداری نیاز دارند. این مقدار کمک خواهد کرد که در طول دوران بارداری، به مقدار مناسب وزن اضافه کنند.
می توانید از پرستار خود بپرسید که به چه میزان باید به وزن خود اضافه کنید. زنانی که قبل از بارداری، وزن متوسطی داشتند، پس از بارداری می توانند 25 تا 35 پوند اضافه وزن در بارداری پیدا کنند. زنانی که دچار کمبود وزن هستند ، می توانند 28 تا 40 پوند افزایش وزن و زنانی که اضافه وزن دارند، در دوران بارداری فقط 15 تا 25 پوند می توانند اضافه وزن در بارداری داشته باشند.
به طور کلی، باید در طول سه ماه اول بارداری 2 تا 4 پوند وزن اضافه کنید و در طول بقیه دوران بارداری، 1 پوند در هفته افزایش وزن داشته باشید. اگر دوقلو باردار هستید، باید حین بارداری 35 تا 45 پوند وزن بگیرید که به طور متوسط 2/1 تا 1 پوند در هفته پس از افزایش وزنی که در سه ماه اول بارداری داشته اید، به وزن شما اضافه می شود.
اضافه وزن در بارداری به طور نرمال، مخصوصا اگر دوقلو باردار باشید بسیار مهم است زیرا وزن شما بر وزن نوزادتان نیز تاثیر می گذارد و چون دوقلوها اغلب زودتر از تاریخ مقرر، به دنیا می آیند، وزن سالم به هنگام تولد، برای سلامتی آنها مهم است. اگر دوقلو باردارید، شما ممکن است بین 3000 تا 3500 کالری در روز به انرژی نیاز داشته باشید.
عوارض ابتلا به اضافه وزن در بارداری یا چاقی بارداری چیست؟
شاخص توده بدنی بیشتر از 25 ، خطرناک است و بارداری شما را با مشکلاتی روبرو می کند. برای مثال یک زن با شاخص توده بدنی 25، با خطر کمتری نسبت به زنی که شاخص توده بدنی بیشتر از 40 دارد، مواجه است.
اگر شاخص توده بدنی ( BMI ) شما 30 یا بالاتر باشد، این خطرات شما را تهدید می کنند:
- فشار خون بالا و پره اکلامپسی
- دیابت دوران بارداری
- ترومبوز عمیق وريدی – لخته شدن خون در پاها يا ريه ها
- تولد نوزاد مرده، اما این خطر به نسبت 1 در 100 می باشد
- سقط جنین، این خطر از یک نفر در چهار تا یک نفر در پنج افزایش می یابد.
- ماکروزومیا (داشتن کودکی که خیلی بزرگ است)
- درد زایمان طولانی، زایمان زودرس، سزارین اورژانسی و یا مشکلات پس از زایمان، مانند عفونت یا خونریزی شدید
اگر شما اضافه وزن در بارداری داشته باشید، کودک شما نیز ممکن است دچار اضافه وزن شده و در آینده مبتلا به دیابت شود.
به دلیل خطرات فوق العاده زیادی که وجود دارد، مراقبت های زیادی در دوران بارداری نیاز خواهید داشت. پزشک یا ماما ممکن است از شما بخواهند تا در طول دوران بارداری آزمایش های مختلفی، برای جلوگیری از بروز اینگونه خطرات، انجام دهید. نمونه هایی از آزمایشاتی که انجام می گیرد شامل تست خون برای بررسی دیابت دوران بارداری، بررسی فشار خون شما در هر بار معاینه، نمونه های ادرار و داشتن اسکن برای بررسی رشد کودکتان می باشد. ممکن است از شما بخواهند تا تزریقاتی برای کمک به پیشگیری از DVT انجام دهید و یا با یک متخصص بیهوشی در صورتی که نیاز به زایمان اپیدورال یا سزارین داشته باشید، ملاقات کنید.
احتمالا به شما توصیه می شود که به دلیل افزایش خطرات زایمان، کودک را به جای نگهداری در خانه یا واحد مامایی، در بیمارستان بستری کنید.
اضافه وزن در بارداری و دیابت بارداری
نوعی دیابت است که در زنان و در طول دوران بارداری، به وجود می آید. دیابت، بیماری است که مقدار قند خون شما بیش از حد بالا می رود زیرا بدن قادر به پردازش و استفاده مناسب از آن نمی باشد.
دیابت بارداری باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری ماکروزومی، می شود که در آن، نوزاد شما بزرگتر از حد نرمال رشد می کند و باعث بروز مشکلات دوران بارداری و زایمان می شود. همچنین ممکن است مشکلات بهداشتی برای کودک شما در طول دوران زندگی اش به وجود بیاورد از جمله خطر ابتلا به دیابت و چاقی.
اگر شاخص توده بدنی شما (BMI) قبل از بارداری بیشتر از 30 باشد، باید بین هفته 24 تا 28، آزمایش دیابت بدهید که توسط NICE توصیه می شود. اگر این آزمایش به شما معرفی نشد، از تیم مرکز مراقبت های بهداشتی خود بخواهید تا آن را برای شما انجام دهند. اگر شاخص توده بدنی شما بیشتر از 40 باشد، این آزمایش ممکن است زودتر انجام بگیرد.
پره اکلامپسی در بارداری چیست؟
پره اکلامپسی، فقط در دوران بارداری به وجود می آید و زمانی اتفاق می افتد که در رابطه با جفت و ارگان هایی که با خون نوزاد شما و خود شما در ارتباط هستند، مشکلاتی پدید می آید مانند فشار خون بالا، وجود پروتئین در ادرار و احتباس مایعات.
در اکثر موارد پره اکلامپسی خفیف است، اما موارد جدی تر، می تواند زندگی شما را تهدید کند. بنابراین، اگر به علائم زیر مبتلا هستید، بهتر است مامای خود را در جریان بگذارید:
- سردرد های زیاد
- تاری دید که به هیچ وجه تغییر نکرده است
- درد در قسمت فوقانی شکم
- ورم دست ها، صورت یا پاها (ادم) که از بین نمی رود
ماما یا پزشک، تمام علائم پره اکلامپسی را قبل از زایمان و با انجام آزمایش ادرار بررسی می کند. اگر در معرض پره اکلامپسی بالایی باشید، به عنوان مثال، بیش از 40 سال سن داشته باشید و یا مبتلا به فشار خون بالا بوده و یا قبلا این بیماری را داشته اید، ممكن است نیاز به یک سری معاینات قبل از زایمان و در بیمارستان داشته باشید و ممكن است مجبور شوید مقدار کمی آسپیرین مصرف کنید.
در صورتی که چاق و باردار باشید، آیا برای کاهش این نوع خطرات، دیر شده است؟
اگر چه بعید است که قادر به کاهش تمامی این خطرات باشید، اما اقدامات دیگری برای اینکه مطمئن شوید بارداری سالمی دارید، می توانید انجام دهید. اگر شاخص توده بدنی بیشتر از 30 دارید، از دستور العمل های پزشک خود برای پیشگیری از دیابت دوران بارداری، داشتن یک رژیم غذایی سالم و فعالیت های فیزیکی که ارائه می کند، استفاده کنید. متخصص تغذیه می تواند به شما کمک کند تا مواد غذایی سالمی بخورید و با خوردن مواد مغذی در طول رژیم غذایی، وزن از دست بدهید. داشتن رژیم غذایی در دوران بارداری، اگر باعث کمبود مواد مغذی مورد نیاز نوزاد شما شود، توصیه نمی گردد.
نکات تغذیه ای برای پیشگیری از اضافه وزن در بارداری
- وعده های غذایی خود را بر مبنای غذاهای نشاسته ای مانند سیب زمینی، نان، برنج، ماکارونی و غلات کامل قرار دهید.
- میزان پروتئین مواد غذایی و میان وعده های خود و اینکه چه مقدار مصرف می کنید را در نظر داشته باشید.
- به اندازه دو نفر، غذا نخورید.
- یک رژیم کم چرب داشته باشید. خوردن غذاهای سرخ شده، نوشیدنی ها، شیرینی و بیسکویت هایی خیلی شیرین و سایر غذاهایی که چربی و قند زیادی دارند را به حداقل برسانید.
- خوردن غذاهای غنی شده از فیبر مانند جو دوسر، لوبیا، عدس، حبوبات، دانه ها، میوه و سبزیجات و همچنین نان گندم، برنج قهوه ای و ماکارونی.
- به جای خوردن غذاهای پرچرب و پر کالری، حداقل 5 وعده انواع میوه ها و سبزیجات را بطور روزانه بخورید.
- همیشه صبحانه بخورید
مصرف مکمل ها
مصرف زیاد اسید فولیک
اگر شاخص توده بدنی (BMI) شما، 30 یا بالاتر باشد، باید بطور روزانه، 5 میلی گرم اسید فولیک مصرف کنید. این مقدار، بیش از حد طبیعی است و باید توسط پزشک تجویز شود. در صورت امکان، مصرف این مکمل را یک ماه قبل از اقدام به بارداری شروع کنید و تا رسیدن به هفته 13 بارداری خود، ادامه دهید. اما اگر مصرف آن را زودتر شروع نکردید، باید از زمانی که متوجه بارداری خود می شوید تا هفته 13 بارداری، از این مکمل استفاده کنید.
مکمل ویتامین D
به تمام زنان باردار توصیه می شود که مقدار 10 میکروگرم از مکمل ویتامین D را بطور روزانه مصرف کنند. مخصوصا اگر شاخص توده بدنی بیشتر از 30 داشته باشند، با خطر ابتلا به کمبود ویتامین D مواجه می شوند.
فعالیت های مفید برای پیشگیری از اضافه وزن در بارداری
ممکن است اطلاعات بیشتری در باره داشتن فعالیت در دوران بارداری نیاز داشته باشید که می تواند به شما و کودکتان کمک کند که در اینجا مطالبی را عنوان می کنیم:
- فعالیت هایی مانند پیاده روی، دوچرخه سواری، شنا کردن، ایروبیک را در زندگی روزمره خود بگنجانید.
- به جای آسانسور از پله ها استفاده کنید و یا در هنگام ظهر پیاده روی کنید.
- نشستن های طولانی مدت، تماشای تلویزیون و یا کار با کامپیوتر را به حداقل برسانید.
- انجام فعالیت های ورزشی، به شما یا نوزادتان آسیبی نمی رساند، اما اگر ورزش جدیدی را شروع کرده اید، باید ابتدا به مدت 15 دقیقه و سه بار در هفته، انجام دهید و کم کم به 30 دقیقه در روز افزایش دهید. داشتن مربی برای اینکه بیش از حد خود را خسته نکنید و در طول انجام فعالیت های ورزشی، یک هم صحبت داشته باشید، خوب است.
فواید مدیریت وزن در دوران بارداری
- داشتن یک دوران بارداری راحت و لذت بخش
- احتمالا تحرک بیشتری خواهید داشت و کمتر از درد ناحیه لگن، رنج می برید.
- مشکلات پوستی کمتری را تحمل می کنید.
- شانس کمی برای ابتلا به درد های مربوط به لگن دارید.
- پس از تولد نوزاد، وزن کمتری خواهید داشت.
آیا از دست دادن وزن در هنگام بارداری خطرناک است؟
اگر زنی در هنگام بارداری، بیش از حد وزن داشته باشد، پزشک از او می خواهد تا وزنش را کاهش دهد و فقط باید تحت نظر پزشک، این کار را انجام دهد. اما در بیشتر موارد، زنان نباید در دوران بارداری، رژیم غذایی داشته باشند و یا سعی در از دست دادن وزن خود داشته باشند.
نکاتی برای داشتن اضافه وزن در بارداری
اگر در بارداری وزنتان کم شده است و پزشکتان توصیه می کند، تا وزن خود را در طول دوران بارداری افزایش دهید، نکات زیر را رعایت کنید:
- هر روز پنج تا شش وعده غذایی بخورید.
- مصرف میان وعده هایی که سریع و آسان تهیه می شوند، مانند آجیل، کشمش، پنیر و کلوچه، میوه خشک، بستنی یا ماست را مصرف کنید.
- کره بادام زمینی به همراه نان تست، کلوچه، سیب، موز یا کرفس مصرف کنید. یک قاشق غذاخوری کره بادام زمینی حدود 100 کالری انرژی و 7 گرم پروتئین دارد.
- مقداری شیر بدون چربی به پوره سیب زمینی، املت و حبوبات اضافه کنید.
- بعضی مواد مانند کره یا مارگارین، پنیر خامه ای، آب گوشت، خامه ترش و پنیر را به وعده های غذایی خود، اضافه کنید.
نکاتی برای کاهش وزن در بارداری و پس از زایمان
اگر از آنچه که پزشک دستور اضافه وزن داده، وزن بیشتری پیدا کردید، با پزشک خود در مورد آن صحبت کنید. در بیشتر موارد، پس از زایمان، این مقدار اضافه وزن از بین می رود.
در اینجا چند نکته برای کاهش وزن تدریجی را ذکر می کنیم:
1- در صورت خوردن فست فود، از مواد غذایی که چربی کمتری دارند استفاده کنید از جمله ساندویچ سینه مرغ کبابی با گوجه فرنگی و کاهو (بدون سس یا سس خانگی)، سالاد همراه با سس کم چرب، شیرینی های ساده و یا سیب زمینی پخته. از خوردن غذاهایی مانند سیب زمینی سرخ کرده، چوب شورهای پنیری یا مرغ سرخ شده پرهیز کنید.
2- پرهیز از مصرف محصولاتی که دارای چربی هستند. شما حداقل به چهار وعده از محصولات شیر به طور روزانه نیاز دارید. با این حال، استفاده از شیری که 1٪ یا 2٪ چربی دارد، مقدار کالری و چربی مصرفی شما را کاهش می دهد. همچنین، از پنیر یا ماست کم چرب یا بدون چربی استفاده کنید.
3- محدود کردن مصرف شیرینی یا نوشیدنی های شیرین. نوشابه های شیرین مانند نوشیدنی غیر الکلی، میوه، آب میوه، چای سرد، لیموناد و یا نوشیدنی انرژی زا که کالری زیادی دارند را مصرف نکنید. در عوض می توانید از آب، آب گازدار یا آب معدنی که کالری کمتری دارند، استفاده کنید.
4- هنگام پخت غذا نمک کمی به آن اضافه کنید. نمک باعث می شود آب زیادی مصرف کنید.
5- محدود کردن مصرف شیرینی جات و تنقلاتی که کالری زیادی دارند. بیسکوئیت ها، آب نبات، دونات، کیک، شربت، عسل و چیپس سیب زمینی، کالری زیاد و مواد مغذی کمی دارند. سعی کنید هر روز از اینگونه غذاها نخورید. در عوض، میوه های تازه، ماست کم چرب، کیک فرشته با توت فرنگی، یا میان وعده ها و دسرهای کم چرب بخورید.
6- چربی ها را به اندازه مصرف کنید. چربی ها شامل روغن پخت و پز، مارگارین، کره، آبگوشت، انواع سس، سس مایونز، سس سالاد، خامه ترش و پنیر خامه ای. از گزینه های کم چرب، بیشتر استفاده کنید.
7- مواد غذایی را به روش سالمی بپزید. سرخ کردن غذاها در روغن یا کره، مقدار کالری و چربی شما را افزایش می دهد. پختن، گریل کردن و بخار پز کردن مواد غذایی از سالم ترین روش های پخت غذا می باشد.
8- انجام فعالیت های ملایم ورزشی، باعث سوختن کالری اضافه می شود. پیاده روی و شنا برای زنان باردار و پس از زایمان بسیار مناسب و بدون خطر می باشد. از پرستار خود قبل از اینکه هرگونه فعالیت ورزشی را شروع کنید، بپرسید که چه نوع ورزشی برایتان مناسب می باشد.
دکتر سلام به آموزش دوره بارداری هفته به هفته + راهنمای کامل دوران بارداری پرداخته است که پیشنهاد می کنیم، در این دوران از این مقالات و آموزش ها بهره مند شوید.
منبع: دکتر سلام
