تپش قلب، ضرب آهنگی ریتمیک و ریتمی شبیه به لوب- دوب دارد. معمولا، بین ضربات قلب، صدایی شنیده نمی شود اما گاهی اوقات صداهایی اضافی وجود دارد که به عنوان اصوات مبهم قلب نیز شناخته می شوند. منبع این اصوات مبهم و غیر معمولی چیست؟ آیا نشان دهنده مشکلی هستند؟ نحوه تشخیص و درمان این عارضه به چه صورت می باشد؟ ادامه این مقاله از بخش سلامت کودک و بیماری های دکتر سلام را بخوانید تا به علل صدای اضافه در قلب نوزادان و اینکه چرا باید در مورد آن نگران باشید، پی ببرید.
صدای اضافه در قلب نوزادان چیست؟
صداهایی غیر طبیعی در قلب است که در بین ریتم لوب-دوب قلب، شنیده می شود. قلب دارای دو بخش است: دهلیز بالایی و دهلیز پائینی. هر بخش به دو بطن تقسیم می شود به نام های بطن چپ و بطن راست. خون از طریق دهلیزها وارد قلب شده و از طریق بطن ها، پمپاژ می شود.
زمانی که جریان خون از طریق دهلیز به بطن وارد می شود، صدای “لوب” (S1) شنیده می شود و زمانی که قلب، خون را به بیرون از بطن ها پمپاژ می کند صدای “دوب” (S2) شنیده می شود. وقفه ای که بین مرحله S1 و S2 ( لوب-دوب) بوجود می آید سیستول یا انقباض قلب نامیده می شود و وقفه ای که بین S2 و S1 ( دوب-لوب) به وجود می آید دیاستول یا انبساط قلب نامیده می شود. معمولا این وقفه، بدون صداست اما گاهی، صدایی مبهم و غیر معمولی را می توانید بشنوید. این صدای مبهم، می تواند به دلیل انقباض (سیستولیک) و انبساط (دیاستولیک) عضلات قلب باشد.
صدای اضافه در قلب نوزادان ، چگونه است؟
صداهای مبهمی که شنیده می شوند شبیه صدای برخورد جسمی با هوا یا دمیدن در چیزی و یا صدایی شبیه سوهان کشیدن می باشد که در بین ضربات قلب، شنیده می شود. بر خلاف صدای ریتمیک “لوب-دوب”، این صداهای مبهم با فرکانس های بالاتر یا پائین تری شنیده می شوند. صدای غیر عادی، بر خلاف غیر قابل تشخیص بودن صدای لوب-دوب، در قلب به اندازه کافی قابل تشخیص می باشد زیرا تعیین اینکه چه هنگام صدای لوب تمام می شود و چه هنگام صدای دوب شروع می شود و برعکس، دشوار است.
آیا شنیدن صدای مبهم و اضافی در قلب عجیب است؟
بر طبق نظریه آکادمی طب اطفال آمریکا، وجود این گونه اصوات در قلب، کاملا عادی و طبیعی است، یعنی نشان دهنده مشکلی خاص نیست.
این صدای اضافه در قلب نوزادان و کودکان نوپا که معمولا در دوران کودکی رخ می دهد، مقصر نیستند. این حالت چون بر اثر انقباض منظم ماهیچه های قلب، دریچه ها و جریان خون در قلب سرچشمه می گیرد، تهدیدی محسوب نمی شود. نوزادان و کودکان نوپایی که این وضعیت را دارند، سالم هستند و به مراقبت پزشکی نیاز ندارند. این وضعیت، در حدود 85 درصد از نوزادان، با بالا رفتن سن، از بین می رود.
اما گاهی این وضعیت آنقدرها هم که نشان می دهد، بی ضرر نیست و حاکی از بروز شرایطی غیر عادی می باشد.
علل وجود صدای اضافه در قلب نوزادان چیست؟
موارد زیر از شایع ترین دلایل اصوات مبهم قلب در نوزادان و کودکان نوپا می باشد:
Stenosis (باریک بودن رگ های خونی)
Stenosis یعنی تنگی رگ ، لوله یا مجرای خون در قلب. نوع و نام تنگی مجرا، بستگی به مکانی دارد که این تنگی، به وجود آمده است. به عنوان مثال، انسداد ریوی زمانی اتفاق می افتد که شریان ها و رگ های ریوی، باریک می شوند. انواع دیگر تنگی مجرا عبارتند از تنگی آئورت و تنگی ساب آئورت.
صدای اضافه در قلب نوزادان و نقص مادرزادی قلب
طبق نظر متخصصان اطفال، از هر 100 نوزاد، حدود 1 نوزاد، با وجود یک نقص در قلب، متولد می شود. شایع ترین نقص قلب در کودکان، نقص سپتال بطنی یا وجود یک حفره در دیواره بطن است که یک قشر بافتی می باشد و بطن راست را از بطن چپ جدا می کند. نقص دیگری که میتوان نام برد، نقص دیواره بین دهلیزی است.
برگشت خون از دریچه
در این حالت، دریچه های قلب کاملا بسته نمی شوند و باعث به عقب برگشتن خون می شود که می تواند باعث بروز عوارضی مانند ایجاد صداهای مبهم از قلب شود. مثال هایی از مشکلات مربوط به برگشت خون از دریچه عبارتند از برگشت خون از دریچه سه لختی و برگشت خون از دریچه میترال.
قلب یک عضو پیچیده است و دلائل مختلفی می تواند باعث بروز اصواتی مبهم در قلب شود اما سرانجام، نوع این اصوات مبهم، به تشخیص مشکل کمک می کند. تا زمانی که مانند یک پزشک، قادر به تشخیص این وضعیت نباشید، می توانید مراقب علائم و نشانه های این حالت در کودک خود باشید.
نشانه های گیج کننده صداهای مبهم در قلب چیست؟
علائم زیر می توانند نشان دهنده مشکلاتی در قلب باشند که باعث بروز این ناراحتی در قلب نوزاد می شوند:
- تنفس سریع و سخت
- سرفه های بی دلیل و بدون ابتلا به سرماخوردگی و آنفولانزا
- کاهش اشتها و کم خوردن غذا یا افزایش وزن
- خستگی مزمن و بی حالی. درکودکان بزرگتر و کودکان نوپا، عدم تمرکز در بازی تشخیص داده شده است
- سرگیجه مزمن و غش کردن. این حالت معمولا زمانی اتفاق می افتد که کودک نوپا، فعالیت های فیزیکی زیادی دارد و یا در هوای آزاد، بازی می کند.
- کودکان بزرگتر اغلب از درد قفسه سینه شکایت می کنند
- تورم در قسمت های پائین پاها، شکم یا رگ های گردن
- پوست آبی رنگ، که اصطلاح پزشکی آن سیانوز (تغییر رنگ پوست به آبی ناشی از گردش خون ضعیف یا کم بودن مقدار اکسیژن خون) است.
علائم این بیماری، ممکن است شرایط دیگری را تحت پوشش خود قرار دهند. به همین دلیل برای تشخیص دقیق، نوزاد خود را نزد پزشک ببرید.
تشخیص بیماری بروز دهنده صدای اضافه در قلب نوزادان
روش های تشخیص و ابزار مورد نیاز برای تشخیص مشکل اساسی این وضعیت، به شرح زیر می باشد:
میزان درجه صداهای غیر عادی
میزان شدت این وضعیت، می تواند خوش خیم بودن یا سخت بودن شرایط را تعیین کند. سر و صدای غیر عادی قلب، از سطوح یک تا شش، درجه بندی می شوند. درجه اول که کمترین شدت را دارد، خفیف است و فقط در شرایطی خاص قابل شنیدن می باشد، در حالی که در درجه ششم، شرایط به گونه ای است که حتی بدون گوشی طبی، صداها شنیده می شوند. پس از آن پزشک تشخیص می دهد که آیا این حالت بدون خطر است یا به دلیل دیگر شرایط قلبی می باشد.
محل بروز صداهای غیر عادی قلب و صدای اضافه در قلب نوزادان
پزشک در چهار نقطه از قفسه سینه، که نقاط مهمی در بالای قلب هستند، به صداها گوش می دهد. هرگونه نقصی در عملکرد این نواحی، باعث شنیدن صداهای مبهمی در قلب می شود. تعیین دقیق مکان، به تشخیص علت آن کمک می کند.
عکسبرداری با اشعه ایکس از قفسه سینه
عکسبرداری با اشعه ایکس به تشخیص هر گونه اختلالی در قفسه سینه که سبب به وجود آمدن صداهایی غیر عادی در قلب می شود، کمک می کند. این آزمایش، طرحی اجمالی از قلب ارائه می کند که اولین مرحله برای تشخیص بیشتر این مشکل می باشد.
اکوکاردیوگرام و صدای اضافه در قلب نوزادان
این روش یک نوع تست تصویربرداری است که شبیه سونوگرافی می باشد . در این روش، پروب را بر روی قفسه سینه قرار می دهند. اکوکاردیوگرافی انواع مختلفی دارد و پزشک بهترین نوع آن را برای کودک شما پیشنهاد می کند.
الکتروکاردیوگرام (EKG یا ECG)
در این روش، ضربان قلب را با استفاده از الکترود های کوچکی که به صفحاتی پلاستیکی متصل هستند و به دست ها و پاهای کودک می بندند، اندازه می گیرند. هر الکترود با یک تکه سیم به دستگاهی وصل است که فعالیت الکتریکی قلب را می خواند که به شکل نوار قلب ضبط می شود. پزشکان برای تشخیص علت بیماری، نمودار را مورد ارزیابی قرار می دهند.
MRI قلب
MRI به پزشکان این امکان را می دهد تا تمام دریچه های قلب و رگ های خونی را برای تشخیص این مشکل، مشاهده کنند.
کاردیاک یا کاتتریزاسیون قلب
این روش، یک روش تهاجمی است که لوله ای نازک به نام کاتتر را به داخل یک سیاهرگ بزرگ یا سرخرگ، مانند سرخرگ و سیاهرگ فمورال وارد می کنند که در اطراف کشاله ران قرار دارند. کاتترهای مختلفی وجود دارند که هر کدام هدف متفاوتی را دنبال می کنند مانند تعیین فشار خون داخل قلب و یا مشاهده فعالیت الکتریکی قلب. برای هر تست، کاتتری مناسب انتخاب می شود. از آنجایی که این روش، یک روش تهاجمی است، اغلب زمانی انجام می گیرد که بقیه آزمایشات بی نتیجه بوده اند.
درمان اصوات مبهم و غیر عادی قلب بستگی به این دارد که چه چیزی سبب به وجود آمدن آنها شده است. برای فهمیدن جزئیات آن، ادامه مطلب را بخوانید.
اصوات مبهم قلب، چگونه درمان می شود؟
درمان این بیماری به عواملی مانند شدت بیماری و سن کودک بستگی دارد. بعضی از شرایط بیماری با بزرگ شدن کودک، از بین می رود. دیگر شرایط ممکن است مزمن شود، اما خطری برای کودک ندارد. به هر حال، پزشک باید علائم را بررسی کند تا از سلامتی کودک مطمئن شود.
اگر این بیماری در نتیجه یک سری علائم شدید باشد، در این صورت به عمل جراحی نیاز پیدا می کنید. معمولا نقایص مادرزادی قلبی به درمان های تهاجمی و مصرف دارو، نیاز دارند.
آیا راهی برای جلوگیری از بروز صدای اضافه در قلب نوزادان وجود دارد؟
این وضعیت ناشی از نقص مادرزادی قلب است که یکی از دلایل شایع برای بروز این مشکل می باشد که نمیتوان از آن پیشگیری کرد. در صورت مشاهده علائم احتمالی نقص قلبی، بهترین روش برای به حداقل رساندن خطر، معاینه نوزاد یا کودک نوپا توسط پزشک می باشد.
شنیدن اصوات مبهم و غیر عادی از قلب، آنگونه که گفته می شود، ترسناک نیست و این وضعیت به ندرت ممکن است که تا ابد باقی بماند. شما قادر به تشخیص این شرایط در خانه نیستید، مگر اینکه گوش خود را به قفسه سینه کودک بچسبانید و از آنچه که می شنوید، آگاهی داشته باشید! با این حال، این وضعیت قلبی، احتمالا با انجام یک معاینه معمولی، در کودک تشخیص داده می شود. تشخیص زودهنگام، این اطمینان را در شما به وجود می آورد که کودک، مشکلات کمتری را در این وضعیت، دارا می باشد.
