خواب روشن چیست؟ بررسی علل، عوارض و نحوه درمان

در مورد خواب های روشن چه می دانید؟ خواب روشن چیست؟ آیا در مورد، خواب روشن چیزی شنیده اید؟ چه عواملی باعث می شوند که شما خواب های روشن و واضحی ببینید؟ این خواب ها نشانه چیست و چه چیزی را به شما نشان می دهد؟ با این مقاله از بخش روانشناسی دکتر سلام همراه باشید تا در این مورد اطلاعات بیشتری بدست بیاورید.

خواب روشن چیست؟

زمانی که به خواب فرو می رویم تا بتوانیم بدن خود را دوباره شارژ کنیم، در واقع مغز ما در طول خواب و رویا دیدن، کاملا فعال است. رویاهای ما می توانند آرامش بخش یا ترسناک، مبهم یا مفید، واقعی یا خارق العاده باشند. گاهی اوقات از خواب بیدار می شویم و هیچ تصوری از خوابی که دیده ایم، نداریم در صورتی که در زمان های دیگر، می توانیم بطور خیلی واضح و روشن، خوابی که دیده ایم را به یاد بیاوریم زیرا آنها اثر بسیار قوی بر ذهن ما گذاشته اند. اینگونه خواب ها به عنوان، رویاهای زنده شناخته می شوند.

چه چیزی باعث دیدن خواب روشن می شود؟

دانشمندان مغز مطمئن نیستند که چرا انسان ها رویا می بینند، اما فکر می کنند که این رویاها در حافظه آنها با حافظه در ارتباط می باشند. خوابیدن ممکن است به مغز کمک کند تا اطلاعات و خاطرات غیر ضروری را از بین ببرد در حالی که پردازش و ذخیره سازی این اطلاعات مهم است. بعضی از مردم بعد از داشتن یک خواب و رویا دیدن، احساس تازه تری دارند، حتی اگر  خوابی که دیده اند را به یاد نیاورند.

به احتمال زیاد افراد درچرخه خواب خود، بیشتر به رویایی که در گذشته دیده اند، می پردازند. اما ممکن است با به حقیقت پیوستن آن رویای زنده ای که دیده اند، آن را به یاد آورند مخصوصا اگر تصویر روشن و قوی بر ذهن آنها گذاشته باشد.

خواب روشن می توانند مثبت یا منفی، واقعی یا خارق العاده باشند. دانشمندان می دانند که بیشتر خواب های سنگین در طی حرکات سریع چشم (REM) رخ می دهند. حرکات سریع چشم (REM) معمولا هر 90 دقيقه در طول خواب شب رخ می دهد و ممکن است 20 تا 25 دقيقه طول بکشد.

تقریبا 25 درصد از خواب شبانه بزرگسالان در چرخه REM صرف می شود. به طور متوسط بزرگسالان باید بین 7 تا 9 ساعت خواب شبانه داشته باشند تا از سلامت مطلوبی بهره مند شوند. این زمان خیلی زیادی برای خوابید دیدن است!

بنابراین، چه چیزی سبب دیدن خواب روشن می شوند؟ دانشمندان تصور می کنند که عوامل زیر ممکن است بخشی از این عوامل باشد.

استرس یا اضطراب

مشکلات واقعی و ذهنی می توانند موجب شود که فرد، استرس و اضطراب را در زندگی روزانه خود تجربه کند. مشکلات با دوستان، خانواده، مدرسه یا کار می تواند خواب و خیال های شدیدی را ایجاد کنند، مانند رخ دادن رویدادهای بزرگی همچون ازدواج یا خرید یک خانه.

استرس های ناشی از حوادث آسیب زا، مانند مرگ یک فرد دوست داشتنی، سوء استفاده جنسی و یا تصادف ماشین، می تواند باعث ایجاد خواب های زنده و روشن شود. اضطراب، به ویژه با افزایش خطر اختلال د رخواب و دیدن کابوس های شبانه شدید، در ارتباط است.

اختلال و بی نظمی در خواب

مشکلاتی مانند بی خوابی و نارکولپسی (به خواب رفتن ناگهانی و غیر منتظره)، می توانند ریسک تجربه خواب روشن و واضح را افزایش دهند.

تغییر در برنامه خواب، مانند پرواز به خارج از کشور (و خوابیدن در یک زمان متفاوت) یا خواب کمتر از حد معمول، می تواند این خطر را افزایش دهد.

داروها و خواب روشن

برخی از داروها هستند که به داشتن خواب روشن ، کمک می کنند. این داروها شامل بسیاری از داروهای ضد افسردگی، مسدود کننده های بتا (این دارو برای کنترل ریتم قلب، درمان آنژین و کاهش فشار خون بالا استفاده می شود)، داروهای فشار خون، داروهای بیماری پارکینسون و داروهای ترک سیگار هستند.

سوء مصرف مواد

 استفاده بیش از حد از الکل، استفاده از مواد مخدر تفریحی و یا تجربه ترک مواد مخدر، می تواند باعث دیدن خواب روشن و واضح شود، و غالبا منجر به دیدن کابوس نیز می شود.

اختلال و بی نظمی در وضعیت سلامت

علاوه بر استرس و اضطراب، دیگر شرایط روحی و روانی، مانند افسردگی و اسکیزوفرنی و همچنین بیماری های فیزیکی، مانند بیماری های قلبی و سرطان نیز با خواب روشن در ارتباط هستند.

دوران اولیه بارداری

بارداری می تواند باعث تغییراتی در سطح هورمون بدن، الگوهای خواب و احساسات شود. بسیاری از زنان باردار می گویند که خواب های واضح و روشنی به خصوص در دوران اولیه بارداری خود، تجربه کرده اند.

عوارض جانبی دیدن خواب های واضح و روشن چیست؟

به طور معمول، درباره خواب های واضح و روشن، جای هیچ گونه نگرانی وجود ندارد. گاهی اوقات ممکن است تنها بر یک قسمت خاص از زندگی شما تاثیر بگذارد.

اما رویاهای واضح و منفی، به ویژه اگر هفته ها یا ماه ها ادامه پیدا کنند، می توانند از نظر احساسی، خواب شما را مختل کنند و باعث مشکلات سلامتی شوند. برخی عوارض جانبی رایج خواب های واضح و روشن عبارتند از:

خواب آلودگی در طول روز

 خواب آلودگی در طول روز باعث مشکلاتی بر روی تمرکز و حافظه شما می شود که می تواند بر بهره وری شما در مدرسه یا کار تاثیر بگذارد. حتی می تواند بر توانایی شما در انجام کارهای روزمره، مانند رانندگی یا دوش گرفتن موثر باشد. حتی انجام کوچکترین کارها نیز در صورتی که شما خواب آلود باشید، می تواند خطرناک باشد.

مشکلات روحی

خواب های واضح و روشن می توانند باعث تخریب عاطفی و ایجاد افسردگی یا علائم اضطراب شوند. اگر اینگونه خواب ها زیاد ادامه داشته باشند، سبب بروز مشکلاتی برای شما می شود.

مقاومت در برابر خوابیدن

 ممکن است متوجه این نکته شوید که به طور خودآگاه یا ناخودآگاه از رفتن به رختخواب یا خوابیدن اجتناب می کنید زیرا از اینکه خواب بد دیگری ببینید، می ترسید.

فکر کردن به خودکشی یا قصد انجام این کار

بعضی از افراد، به خاطر اینکه از شر این گونه خواب ها خلاص شوند، به خودکشی فکر می کنند. این موضوعی بسیار جدی است. اگر شما اقدام به خودکشی کرده اید یا به فکر انجام این کار هستید، حتما با یک مرکز پیشگیری از بحران یا خودکشی تماس بگیرید. مهم است که به موقع به کمک شما بیایند.

خواب روشن چگونه درمان می شوند؟

همیشه امکان اینکه علت دقیقی برای خواب های واضح و روشن بیان شود، وجود ندارد. در بسیاری از موارد، اینگونه خواب ها با گذشت زمان از بین می روند. اما اگر خواب های روشن و واضح، موجب مشکلات احساسی و یا جسمی شما می شوند، باید از درمان های دارویی استفاده کنید و یا شیوه زندگی خود را تغییر دهید.

 با یک پزشک یا متخصص خواب قرار ملاقات بگذارید، تا او برای شما نوع درمان یا تغییر شیوه زندگی مناسب را مشخص کند. در اینجا برخی از درمان های معمول برای خواب های روشن و واضح را بیان می کنیم:

اقدام پزشکی

اگر خواب های روشن و واضح شما، ناشی از وضعیت سلامت ذهنی یا جسمی شما می باشد، می توانید با درمان این وضعیت، خطر اینگونه خواب ها را کاهش دهید.

سالم بودن

تغذیه خوب، حفظ وزن سالم، داشتن خواب کافی، حفظ برنامه منظم خواب، مصرف آب به اندازه کافی و مراقبت از سلامت روان، می تواند به پیشگیری از دیدن این گونه خواب ها کمک کند.

مقابله با استرس و اضطراب

هر کسی، استرس و اضطراب را تجربه می کند، اما برخی از افراد در مقابله با آن بهتر از دیگران عمل می کنند. اگر احساس می کنید که میزان استرس و اضطراب شما از کنترلتان خارج شده، موارد زیر را می توانید در نظر بگیرید:

• مراقبه
• تنفس عمیق
• تکنیک های آرامش بخش
• هنر درمانی
• ورزش
• فعالیت های دیگری که می تواند باعث کاهش استرس شما شود

یکی دیگر ازکارهایی که می توانید انجام دهید این است که زمانی را به داشتن آرامش در طول روز اختصاص دهید تا احساس خستگی نکنید.  ذهن درگیر و خسته به دیدن خواب های روشن و واضح و گاهی اوقات به کابوس دیدن، منجر میشود.

تمرین تصویر تراپی

این درمان اغلب برای افرادی که به سبب صدمات روحی و روانی، تجربه خواب های روشن و واضح، به ویژه دیدن کابوس، را دارند مورد استفاده قرار می گیرد. این درمان توسط یک متخصص بهداشت روان انجام می شود و نتیجه این درمان، پایان دادن به کابوس هایی است که پس از بیدار شدن به یاد می آورید و تا زمانی که دیگر یادآوری آنها برایتان ترس برانگیز نباشد، این درمان ادامه پیدا می کند.

 متخصص بهداشت روان، از شما می خواهد تا با بازی کردن با تصویر خوابی که در ذهن دارید، به این مشکل شما خاتمه دهد. این درمان برای کاهش شدت خواب های واضح شخص – به ویژه کابوس ها طراحی شده اند.

دارو

اکثر پزشکان برای درمان این گونه خواب ها، دارو توصیه  نمی کنند. با این حال، در مورد کابوس های ناشی از صدمات روحی و روانی (تروما)، مانند اختلال استرس پس از صدمه روحی، پزشک ممکن است داروهای خواب آور یا داروهای ضد اضطراب را برای وادار کردن شما به خوابیدن، تجویز کند.