آیا تاکنون توده ای خمیری در زیر پوستتان که به راحتی حرکت می‌کند را مشاهده کرده اید؟ اگر پاسخ شما بلی است، باید بدانید که احتمالاً به لیپوم دچار شده اید. این وضعیت بسیار شایع است و از هر 100 نفر، یک نفر در طول عمرش حداقل یک بار این وضعیت را تجربه خواهد کرد. در اکثر مواقع شما تنها به یک غده چربی زیر پوست دچار خواهید شد، اما در 20 درصد افراد مبتلا تعداد لیپوم ها بیشتر از یکی می باشد. در این مقاله از بخش پزشکی دکتر سلام به بررسی این موضوع می پردازیم. با ما همراه باشید.
لیپوم یا غده های چربی زیر پوست چیست؟
غده های چربی زیر پوست، توده ای خوش خیم است که در زیر پوست به دلیل رشد بیش از حد سلول های چربی ایجاد می شود. این وضعیت در هر نقطه ای از بدن که در آنجا سلول های چربی وجود داشته باشد، می تواند ایجاد شود. غده های چربی زیر پوست نرم و کروی یا لوبولی می باشند و به راحتی حرکت می کنند. در بسیاری از مواقع این غده های چربی زیر پوست، نسبتاً کوچک اند، اما محققان مشاهده کرده اند که غده های چربی زیر پوست بزرگتر از 2 اینچ هم می‌توان در بعضی از افراد پیدا کرد.
غده های چربی زیر پوست، بیشتر در ناحیه گردن و بدن دیده می شوند، اما در هر قسمتی از بدن که سلول های چربی حضور داشته باشند می‌توان غده های چربی زیر پوست را در آن ناحیه مشاهده کرد. آیا غده های چربی زیر پوست می تواند سرطانی شود؟ لیپوم توده ای خوش خیم و غیرسرطانی محسوب می شود. لیپوسارکوما نوعی سرطان نادر است که در عمق بافت چربی ایجاد می شود و می تواند شبیه لیپوم های عمقی باشد.
غده های چربی زیر پوست، سرطانی نیستند و به ندرت یک غده چربی زیر پوست می تواند به سرطان تبدیل شود. با این حال باز هم این خطر وجود دارد که این توده های خوش خیم، سرطانی شوند. در نتیجه اگر هر گونه تغییری در توده( مخصوصاً اگر توده به سرعت بزرگ یا دردناک شود) مشاهده کردید، با پزشک خود مشورت کنید تا در صورت نیاز نمونه برداری از بافت صورت بگیرد.
انواع یا غده های چربی زیر پوست
تمامی لیپوم ها از بافت چربی بوجود می آیند، اما بر اساس ظاهرشان زیر میکروسکوپ به زیرگروه های زیر تقسیم می‌شوند:
- لیپوم عادی (سلول های سفید بالغ معمولی)
- هیبرنوم (چربی قهوه ای به جای چربی سفید)
- فیبرولیپوم (چربی بعلاوه بافت رشته ای)
- آنژیولیپوم (چربی به اضافه مقدار زیادی از عروق خونی)
- میلولیپوم (چربی در کنار سلول های خون ساز)
- لیپوم سلول های دوکی (چربی بعلاوه سلول های میله ای)
- لیپوم سلول های مختلف (چربی با انواع مختلف سلول ها)
- لیپوم غیرعادی (چربی های عمقی با سلول های بیشتر)
علائم و نشانه های این عارضه
غده های چربی زیر پوست در هر نقطه ای از بدن می تواند ایجاد شود. در بیشتر موارد غده های چربی زیر پوست، در نواحی ای مانند گردن، شانه ها، پشت، شکم، دستان و کشاله های ران پدیدار می شوند. تشکیل غده های چربی زیر پوست در عضلات، استخوان ها و اندام های داخلی کمتر رایج است، اما می تواند اتفاق بیفتد.
علائم غده های چربی زیر پوست شامل توده ای است که:
- در زیر پوست قرار دارد
- نرم و خمیری است
- با کمی فشار انگشتان جا به جا می شود
- کوچک (بیشتر غده های چربی زیر پوست، قطری کمتر از 5 سانتی متر دارند) بوده اما قابلیت رشد دارند
- بعضی اوقات دردناک (اگر توده در کنار اعصاب رشد کند یا حاوی عروق خونی فراوان باشد) می شود
علل و عوامل خطر لیپوم
اول از همه جالب است بدانید که غده های چربی زیر پوست در زنان شایع تر از مردان می باشد، اما چرا این توده ها شکل می گیرند؟
تاکنون محققین نتوانسته اند دلیل ایجاد لیپوم را بطور کامل پیدا کنند. لیپوم ها معمولاً پس از جراحات ایجاد می شوند، اما پزشکان مطمئن نیستند که جراحت می تواند دلیلی برای تشکیل این توده ها باشد یا خیر.
ریسک فاکتور های ابتلا به غده های چربی زیر پوست شامل موارد زیر می باشد:
- سن بین 40 تا 60 سال
- ژنتیک، زیرا تجربه نشان داده است که غده های چربی زیر پوست، در برخی خانواده ها رایج تر است
غده های چربی زیر پوست، در هر سنی می تواند ایجاد شود، اما احتمال تشکیل این توده های چربی در سنین 40 الی 60 سال بیشتر است. برخی مطالعات علمی نشان داده است که در زنان بیشتر غده های چربی زیر پوست، بصورت تکی و در مردان اکثراً بصورت دسته ای ظاهر می شود.
تشخیص و درمان های این عارضه
در بسیاری از موارد تشخیص غده های چربی زیر پوست برای پزشکان کار دشواری نیست. آنها با بررسی و فشردن توده می توانند به نتیجه مورد نظر برسند. اگر غده های چربی زیر پوست بزرگ یا دردناک باشد، پزشکان دستور آزمایش می دهند تا مواردی مانند لیپوسارکوما، نوع نادری از سرطان، را رد کنند. آزمایش های معمول درخواست شده در این موارد شامل نمونه برداری، عکس برداری فراصوت، سی تی یا ام آرآی می باشد.
غده های چربی زیر پوست توده های رایجی هستند که در سطح بدن ظاهر می شوند و نیاز به برداشتن آن ها نیست. پزشکان به جای برداشتن توده به بیمار توصیه می کنند تا با دقت هر روز توده را بررسی کرده و در صورت مشاهده تغییرات، دوباره به پزشک مراجعه کند.
در برخی از موارد غده های چربی زیر پوست با توجه به تصمیم فرد بیمار با عمل جراحی برداشته می شود. بیمار شاید نگران محل تشکیل توده بوده یا غده های چربی زیر پوست، زیبایی ظاهری فرد مبتلا را برهم زده باشد. با این حال در بعضی از مواقع اگر غده های چربی زیر پوست، مانع رشد عضلات یا عامل درد باشد، پزشکان دستور به حذف توده می دهند.
عمل جراحی حذف غده های چربی زیر پوست، معمولاً با بی حسی موضعی انجام می شود و فرد مبتلا پس از عمل می تواند از بیمارستان مرخص شود. از آن جایی که غده های چربی زیر پوست معمولاً به بافت اطراف حمله ور نمی شوند، به آسانی با یک برش کوچک می‌توان آن ها را بیرون آورد. پس از ایجاد برش، توده را می‌توان با فشار فیزیکی یا لیپوساکشن خارج کرد.
درمان های طبیعی و خانگی لیپوم یا غده های چربی زیر پوست
متاسفانه تاکنون مطالعات زیادی در ارتباط با این دسته درمان های غده های چربی زیر پوست انجام نشده است. با این حال یک سری روش ها برای بهبود وضع یا پیشگیری از ابتلا به غده های چربی زیر پوست وجود دارد.
1- دوری و کاهش اضافه وزن
مطالعات نشان می دهند که ارتباط آماری مستقیمی بین چاقی و خطر ابتلا به غده های چربی زیر پوست وجود دارد. همچنین مشاهده شده است که افراد میان سال و چاق بیشتر دچار غده های چربی زیر پوست می شوند.
اگر از ابتدای جوانی به نبرد با چاقی بروید، راه های طبیعی فراوانی هستند که به شما در مبارزه کمک خواهند کرد مانند:
- غذاهای خانگی و سالم بیشتری مصرف کنید و یک رژیم سالم و مغذی داشته باشید.
- مصرف شکرتان را کاهش دهید، زیرا شکر عامل بسیاری از بیماری های مزمن مانند چاقی، مشکلات قلبی و دیابت می باشد.
- مدت زیادی را یک جا ننشینید.
- ورزش کنید! سازمان جهانی سلامت حداقل روزی 1 ساعت فعالیت فیزیکی برای کودکان و 150 دقیقه ورزش ملایم هوازی را در هفته برای بزرگسالان پیشنهاد می کند. اگر در هفته نمی توانید 150 دقیقه ورزش کنید، می توانید 75 دقیقه ورزش هوازی شدید انجام دهید.
2- سرکه سیب
سرکه سیب حاوی اسید استیک می باشد. آزمایشات انجام شده بر روی موش های چاق نشان داد که استیک اسید می تواند از ذخیره شدن چربی ها جلوگیری کرده و سوخت و ساز بدن را افزایش دهد. شما می توانید با مصرف روزانه ی ترکیب سرکه سیب، عسل و زنجبیل از تشکیل شدن غده های چربی زیر پوست جلوگیری کنید.
3- از مصرف چربی های ناسالم خودداری کنید
با توجه به این که غده های چربی زیر پوست در نتیجه انباشته شدن چربی ایجاد می شوند، شدیداً توصیه می شود که از مصرف هر گونه روغن ناسالم مخصوصاً چربی ترانس در رژیم روزانه تان خودداری کنید. بسیاری از مردم روزانه بدون آن که متوجه باشند، مقدار زیادی چربی ترانس مصرف می کنند. این چربی های مضر را در غذاهای فست فودی به فراوانی می‌توان یافت.
بیشتر چربی های ترانس مصرفی ما، مصنوعی هستند. با اضافه کردن هیدروژن به روغن گیاهی مایع می‌توان این دسته روغن ها را ساخت. این روغن ها به هیچ وجه سالم نیستند و برای سلامتی بسیار مضرند.
4- غذا های حاوی امگا 3 مصرف کنید
اسید های چرب امگا 3 باعث تقویت سیستم ایمنی شده و فعالیت ضدالتهابی دارد، در نتیجه جایگزین خوبی برای چربی های ناسالم می باشد. تحقیقات نشان می دهد که مصرف میزان کافی اسید های چرب امگا 3 مانند روغن ماهی می تواند سطح تولید ایکوزانوئید های التهابی، سایتوکاین ها و گونه های فعال اکسیژن را کاهش دهد.
برخی از منابع سرشار امگا 3 عبارتند از:
- سالمون تازه صید شده
- ساردین
- گردو
- روغن کتان
سوالات رایج
آیا غده های چربی زیر پوست می تواند سرطانی شود؟
معمولاً این اتفاق نمی افتد اما نظارت بر رشد و تغییرات توده چربی بسیار مهم است.
آیا غده های چربی زیر پوست دردناک است؟
غده های چربی زیر پوست می تواند دردناک باشد. در اکثر موارد غده های چربی زیر پوست دردناک نیست، اما اگر به اعصاب نزدیکش فشار وارد کند یا عروق خونی از درونش عبور کنند می‌تواند دردناک باشد.
آیا لزومی دارد که غده های چربی زیر پوست را برداریم؟
در بیشتر موارد نیازی به برداشت توده نیست و با درمان های طبیعی خانگی می‌توان این وضعیت را معالجه کرد.
هشدار
اگر توده یا ورم غیرعادی مشاهده کردید، توصیه می شود که به پزشکتان مراجعه کنید. اگر غده های چربی زیر پوست دردناک یا بزرگ دارید، لازم است به پزشک مراجعه کنید. باید بدانید که غده های چربی زیر پوست می توانند با لیپوسارکوما اشتباه شوند. لیپوسارکوما نوعی سرطان بسیار نادر است که بیشتر در عضلات اندام های متصل به تنه یا ناحیه شکم ایچاد می شود. همواره می‌توان با انجام نمونه برداری از نوع توده مطمئن شد.
