انقباض عضلانی شامل کوتاه شدن و سخت شدن عضلات، تاندون ها یا دیگر بافت های همبند است که اغلب منجر به تغییر شکل، سفتی مفاصل و گاهی درد یا سفتی می شود. در مورد بیماری کف دست یا دوپویترن ، تغییر شکل بر روی بافت دست تاثیر می گذارد، که منجر به علائمی مانند خمیدگی دائمی انگشتان و ضخیم شدن پوست کف دست می شود. ما در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام، به بررسی علل بروز این بیماری پرداخته و راه های تشخیص و درمان آن را مورد بررسی قرار می دهیم.
بیماری کف دست یا دوپویترن چیست؟
بیماری کف دست یا دوپویترن (اختصار DC)، که بیماری فیبروماتوز کف دست نیز نامیده می شود، باعث تغییر شکل یافتن دست بر اثر سفت شدن و ضخیم شدن بافت کف دست می باشد. هنگامی که فردی دچار DC است، بافت زیر سطح پوست، گره گره شده و به شکل طناب ضخیمی در می آید که ممکن است یک یا چند انگشت را خم کرده و باعث از بین رفتن انعطاف پذیری و توانایی راست شدن انگشت ها شود.
DC اغلب در مردان مسن، به ویژه نژاد اروپای شمالی، مانند مردان انگلیسی، ایرلندی، اسکاتلندی، فرانسوی، هلندی و اسکاندیناوی (سوئدی، نروژی و فنلاندی) رخ می دهد. به طور معمول، علائم به تدریج شروع شده و با گذشت زمان بدتر می شود و ممکن است چند سال طول بکشد تا علائم آنقدر برجسته شوند که به پزشک مراجعه کرد.
آیا می توانید انقباض عضلانی را از بین ببرید؟ در بیشتر موارد، پاسخ مثبت است. بعضی روش های درمانی برای کاهش سرعت انقباض و تسکین علائمی مانند خم شدن و سفتی وجود دارد. پزشکان معمولا از درمان هایی نظیر تزریق استروئید یا آنزیم، تزریق بوسیله سوزن یا گاهی عمل جراحی استفاده می کنند. اما با ورزش دادن دست یا فیزیوتراپی، روغن های اصلی، ماساژ ملایم، رژیم های غذایی ضد التهابی و مکمل ها، می توانید به درمان و تسکین این عارضه کمک کنید.
علائم و نشانه های بیماری کف دست یا دوپویترن
- DC معمولا بر روی یک دست تاثیر می گذارد، اگر چه بعضی از افراد این علائم را در هر دو دست خود دارند. شايع ترين علايم DC عبارتند از:
- ضخیم شدن پوست کف دست. این معمولا اولین نشانه ای است که مورد توجه قرار می گیرد.
- تشکیل طنابهای ضخیم در کف دست که حرکت انگشتان را محدود می کنند.
- ظاهر چروکیده پوست کف دست. بعضی افراد متوجه توده یا برآمدگی هایی در بافت کف دست خود نیز می شوند.
- خم نشدن انگشتان (معمولا انگشت حلقه و انگشت کوچک و گاهی اوقات انگشت میانی دست) و ناتوانی در راست نگه داشتن انگشتان آسیب دیده به طور کامل.ب ه ندرت این عارضه در کل دست، انگشت شست و سبابه، دیده می شود.
- عدم توانایی در قرار دادن کامل دست آسیب دیده بر روی سطح صاف.
- دشواری در انجام کارهای روزمره که نیاز به فعالیت های حرکتی و استفاده از دست آسیب دیده دارند. تا زمانی که انگشت شست و انگشت سبابه، خم نشده اند یا آسیب ندیده اند، معمولا با انجام وظایفی مانند پخت و پز، نوشتن و غیره مشکلی وجود ندارد؛ با این حال، انقباضات شدید می توانند توانایی شما را در باز کردن کامل دست، گرفتن اشیاء بزرگ، حرکت دادن دست در مکان های باریک و تنگ و انجام سایر فعالیت ها محدود کنند.
آیا این بیماری می تواند دردناک باشد؟
به طور معمول، DC باعث افزایش حساسیت می شود، مانند احساس ناراحتی در هنگام ضربه زدن به توده های کف دست یا ضربه بر روی کف دست یا کشیدن انگشتان آسیب دیده که معمولا خیلی دردناک نیستند. اگر علائم و التهاب شدید باشد درد نیز ممکن است بیشتر شود.
علل بیماری کف دست یا دوپویترن و عوامل خطر
چه چیزی باعث بیماری کف دست یا دوپویترن می شود؟ زمانی که بافت زیر پوست کف دست، ضخیم و طنابی شده و تا انگشتان نیز گسترش پیدا کند، گاهی اوقات باعث کشیدگی انگشتان به سمت پائین می شود.
دقیقا علت DC معلوم نیست. اگرچه شواهد زیادی وجود ندارند که صحت این ادعا را نشان دهند، برخی بر این باورند که صدماتی که به دست وارد می شود یا حرکات تکراری با دست ممکن است خطر را افزایش دهند. اساسا هر چیزی که باعث افزایش التهاب می شود (ریشه اکثر بیماری ها) می تواند به بروز این آسیب در دست کمک کند.
بعضی از عوامل خطر که شانس ابتلا به DC را افزایش می دهند، عبارتند از:
عوامل ژنتیکی و داشتن سابقه خانوادگی، مانند این که یکی از والدین با این وضعیت روبرو بوده است. به گفته آکادمی آمریکایی جراحان ارتوپدی، این عاملی پیشرو در ابتلا به DC است.
- سن بیشتر از 50 سال
- مرد بودن، به ویژه از نژاد اروپایی شمالی. مردان بیشتر از زنان دچار DC می شوند و دارای انقباضات شدیدتری نیز هستند.
- سیگار کشیدن، استفاده از دخانیات و مصرف زیاد الکل.
- دیابت
- داشتن شرایط خاص پزشکی، از جمله صرع یا تشنج
آیا ارتباطی بین DC و انقباض انگشت سبابه وجود دارد؟
DC ، می تواند باعث بروز علائم و شرایط دیگری بر روی دست ها شود مانند انقباض انگشت سبابه، سندرم تونل کارپال و کیست غدد لنفاوی.
DC با انقباض انگشت سبابه، تفاوت دارد، زیرا معمولا باعث درد نمی شود، هر چند که هر دو می توانند باعث سفتی، “قفل شدن” انگشتان و کاهش توانایی در کشش انگشتان دست شوند. بعضی افراد می توانند هر دو این شرایط را داشته باشند و افرادی که سابقه دیابت دارند، به طور همزمان به سندرم تونل کارپال نیز مبتلا می شوند.
تشخیص DC
تشخیص بیماری کف دست یا دوپویترن معمولا ساده است و نیازی به انجام آزمایشات زیادی ندارد. اغلب اوقات پزشک می تواند با نگاه کردن به دست، کف دست و انگشتان، در مورد هر گونه علائم یا محدودیت های فیزیکی با بیمار صحبت کند.
اگر به خاطر نگرانی از تغییر شکل دستان خود، به دکتر مراجعه کردید، پزشک احتمالا یک معاینه فیزیکی از دستان شما انجام می دهد تا ببیند که هر یک از انگشتان در چه وضعیتی هستند و همچنین نشانه هایی از قبیل چروکیدگی پوست، توده ها، حساسیت، درد، سختی و سفتی بافت در کف دست ها و غیره را مورد بررسی قرار می دهد. بخشی دیگر از آزمایشات فیزیکی برای بررسی DC به این گونه است که از بیمار خواسته می شود تا دست خود را بر روی یک سطح صاف قرار دهد، در این حالت هر انگشتی که خم نشود، به راحتی قابل مشاهده می باشد.
بیماری کف دست یا دوپویترن معمولا در دست ها دیده می شود و به ندرت بر روی پاها تاثیر می گذارد. هنگامی که این حالت بر روی پاها تاثیر می گذارد، آن را به عنوان فیبروماتوز کف پا یا بیماری لدرهوس شناخته می شود. نشانه های DC در کف پا عبارتند از:
- سفت کردن پوست پا
- خارش
- احساس گزیدگی
- درد مفاصل
- رشد توده ها وگره ها
دلایل بروز بیماری کف دست یا دوپویترن در پاها چیست؟
این بیماری زمانی ایجاد می شود که توده ها در قسمت میانی فاسیای پا به آرامی رشد می کنند،گرچه هنوز مشخص نیست که چرا این اتفاق می افتد. گزینه های درمان معمولا شامل تزریق استروئید، پرتودرمانی و جراحی می باشد.
درمان مرسوم DC
اگر انقباض، شدید یا دردناک نیست، احتمالا به هیچ گونه درمان پزشکی نیاز ندارید و شرایط خطرناک نیستند. در بسیاری از افراد، این بیماری هرگز فراتر از تشکیل توده ها در کف دست پیشرفت نمی کند. دکتر احتمالا به شما می گوید که مراقب علائم باشید و اگر بدتر شدند و انجام کارهای روزمره را با سختی مواجه کرد، به وی مراجعه کنید. برای تشخیص پیشرفت وضعیت، می توانید به طور مرتب وجود توده ها در دست، خم شدن انگشتان و چگونگی قرار گرفتن دست بر روی یک سطح صاف، را مورد بررسی قرار دهید.
سوزن زدن
سوزن زدن (که به نام aponeurotomy needle نیز نامیده می شود)، تکنیکی است برای جدا کردن بافت طنابی شکل در دست. سوزن ها را به داخل ناحیه بی حس شده آسیب دیده، وارد می کنند تا بافت طنابی که باعث انقباض انگشتان شده را جدا کنند. به نظر دردناک است، اما معمولا روشی سریع است که بعدا به زمان کمتری برای بهبودی یا فیزیوتراپی نیاز دارد. ممکن است لازم باشد که این روش را بیش از یک بار انجام دهید، زیرا انقباض ممکن است بهبود یابد اما دوباره بدتر می شود. یک نکته منفی برای این روش این است که بروز برخی خطرات وجود دارد، مانند آسیب به اعصاب دست.
درمان بیماری کف دست یا دوپویترن با تزریق آنزیم
تزریق آنزیم نیز ممکن است به نرم و ضعیف شدن بافت طنابی دست کمک کند. سازمان غذا و داروی آمریکا، تزریق آنزیمی به نام کلاژناز کلستریدیوم هیستولیتیکوم (Xiaflex) را برای درمان سندرم دوپویترن تایید کرده است. همانند روش سوزن زدن، تزریق آنزیم نیز نیاز به تکرار دارد.
تزریق استروئید
تزریق استروئید (کورتیکواستروئیدها) که اثرات ضد التهابی دارد و به کاهش پیشرفت انقباض کمک می کند.
درمان بیماری کف دست یا دوپویترن عمل جراحی
عمل جراحی در صورت شدید بودن انقباض و محدود کردن فعالیتهای فیزیکی، توصیه می شود. با عمل جراحی، بافت های غیرطبیعی در کف دست برداشته می شوند و اثرات طولانی مدتی نسبت به سوزن زدن یا تزریق آنزیم دارد.جراحی های بیماری کف دست یا دوپویترن به نام فاسیوتومی یا فاسیوتومی زیر جلدی نیز شناخته می شوند.
پس از جراحی، معمولا برای بازگشت عملکرد دست، فیزیوتراپی لازم است. جراحی با بروز برخی خطرات همراه است. این خطرات عبارتند از درد، زخم، آسیب به اعصاب و یا رگ های خونی، عفونت زخم، سفتی و از دست دادن احساس است. اگر بیمار برای پوشاندن بخشی از بافت دست که از بین رفته، مجبور به پیوند پوست باشد، بهبودی و ترمیم به طول خواهد کشید و احتمالا بیشتر ناراحت کننده خواهد بود.
استفاده از باند محافظ ممکن است پس از جراحی توصیه شود اما نباید بدون راهنمایی پزشک استفاده شود. این روش خطر ابتلا به انقباضات مکرر را کاهش نمی دهد و نباید به شدت انجام شود (مانند با اعمال فشار، انگشتان دست را صاف کردن)
4 درمان طبیعی برای بهبود علائم بیماری کف دست یا دوپویترن
محافظت از دست ها
برای جلوگیری از پیشرفت وضعیت، سعی نکنید فشار زیادی به دست یا انگشتان دست خود وارد کنید. اگر به کاری مشغول هستید، از لوازمی که دسته های سفت و محکمی دارند استفاده نکنید و در صورت امکان بر روی دسته ها یک لایه نوار ببندید. سعی کنید در حین انجام کارهای سنگین، از دستکش هایی که لایه ابری دارند استفاده کنید.
اگر متوجه شدید که پس از انجام انواع خاصی از تمرینات ورزشی، مانند بلند کردن وزنه، اوضاع بدتر می شود، ورزش را متوقف کرده و درباره اینکه چه نوع تمریناتی بهتر است، با پزشک خود مشورت کنید. همچنین می توانید از فشار وارد شده به کف دست، با پوشیدن دستکش های وزنه برداری در هنگام بلند کردن وزنه های سنگین، تمرینات وزنه برداری یا انجام یوگا، کم کنید.
اگر بعد از اینکه این کارها را بارها و بارها انجام دادید، اما باز هم حساسیت یا ناراحتی را در دستان خود حس کردید، از کمپرس گرم برای دستان خود استفاده کنید مانند کمپرس با یک حوله گرم تا تورم کاهش پیدا کند، سپس از روغن اصلی نعناع به منظور تحت کنترل گرفتن التهاب استفاده کنید.
انجام تمرینات ورزشی مخصوص DC
اگر به تازگی روشی را برای کمک به درمان بیماری کف دست یا دوپویترن انجام داده اید، می توانید با بلند کردن دست ها بالاتر از قلب و حرکت دادن آرام انگشتان خود، به کاهش تورم و فشار در دستان خود کمک کنید. حتی اگر شما هنوز بیماری کف دست یا دوپویترن را درمان نکرده اید، می توانید از تمرینات کششی برای دستهایتان استفاده کنید تا از قفل شدن یا خم شدن آنها جلوگیری شود.
تمرینات ورزشی مخصوص بیماری کف دست یا دوپویترن و فیزیوتراپی برای کاهش تورم و سفتی و همچنین بهبود عملکرد و قدرت دست آسیب دیده توصیه میشود. برای شروع تمرینات مناسب، از یک فیزیوتراپ برای اطمینان از انجام صحیح تمرینات، کمک بگیرید. فیزیو تراپ ممکن است از شما بخواهد که از یک باند محافظ استفاده کنید تا بتوانید دستانتان را ثابت نگه دارید.
در خانه می توانید این تمرینات را انجام دهید تا انعطاف پذیری دستها بهتر شده و تورم و درد نیز از بین برود:
به آرامی و نه با فشار، انگشتان آسیب دیده را با استفاده از دست مخالف خود، 10 مرتبه صاف کنید و 5 تا 10 ثانیه نگه دارید. این تمرین را چهار بار در روز تکرار کنید.
دست آسیب دیده را روی یک سطح صاف قرار دهید. هر انگشت را یک بار بلند کنید و 5 ثانیه نگه دارید، سپس 10 بار تکرار کنید. این تمرین را سه تا چهار بار در روز انجام دهید. همانطور که یک انگشت را بلند می کنید، آن را به مدت 10 ثانیه به اطراف حرکت دهید.
دست ها را بر روی یکدیگر قرار دهید و انگشتانتان را بکشید و نوک انگشتانتان را لمس کنید، سعی کنید کف دست ها را به هم فشار دهید و هر انگشت خود را به مدت 10 ثانیه به عقب بکشید.
دست خود را روی یک میز صاف قرار دهید، سپس کف دست خود را از روی میز جدا کنید در حالی که انگشتانتان را بر روی میز نگه داشته اید. این تمرین را 5 تا 10 بار تکرار کنید.
دست خود را روی یک میز قرار دهید و سعی کنید انگشتان خود را تا جایی که می توانید، از یکدیگر باز کنید. هر انگشت را به سمت انگشت شست و سپس به سمت انگشت کوچک، حرکت دهید.
دست خود را بالا نگه دارید. با انگشت شست، نوک هر انگشت خود را لمس کنید ویک دایره با انگشت و انگشت شست خود ایجاد کنید.
روزانه حدود پنج دقیقه یا بیشتر، خیلی آرام، کف دست و ساعد خود را ماساژ دهید. همچنین می توانید با فیزیوتراپ یا پزشک خود درباره اینکه آیا طب سوزنی، درمان موم گرم و ماساژ رفلکسولوژی می تواند پیشرفت بیماری شما را معکوس کند یا خیر، مشورت کنید.
کاهش التهاب بیماری کف دست یا دوپویترن با رژیم غذایی و مکمل های سالم
یک رژیم ضد التهابی ممکن است به شما کمک کند که با بالا رفتن سن، بافت سالمی داشته باشید. داشتن یک رژیم غذایی حاوی مواد مغذی مهم است مخصوصا اگر دیابت، آرتروز یا بیماری های خود ایمنی داشته باشید زیرا این بیماری ها به انقباض و درد، کمک می کنند. یک رژیم ضد التهابی یا دیابتی، شامل موارد زیر می باشد:
- منابع پروتئینی مانند ماهی سالمون، گوشت گوساله، مرغ، گوشت بوقلمون و تخم مرغ
- چربی های سالم مانند روغن نارگیل، روغن زیتون، سرشیر، کره، آجیل، دانه ها و آووکادو
- غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان مانند مرکبات، انواع توت، سبزیجات برگ سبز، ادویه جات، سبزیجات دریایی، چای سبز و استخوان آبگوشتی
- پودر کلاژن یا پودر پروتئین ساخته شده از استخوان که در درمان آسیب بافت های همبند موثر است.
- غذاهای غنی از فیبر مانند آرتیشو، سبزیجات برگ سبز، سبزیجات از خانواده کلم، انواع توت، آجیل و دانه ها مانند دانه های چیا، کتان، دانه های کدو حلوایی، بادام و گردو
- غذاهای سرشار از منیزیم مانند لبنیات، انواع خاصی از آجیل ها و دانه ها، کاکائو، آووکادو، موز و سبزیجاتی مانند اسفناج و چغندر
- از مصرف مواد غذایی خیلی شیرین و فرآوری شده با کربوهیدرات پرهیز کنید. به جای شکر از استویا استفاده کنید که یک نوع شیرین کننده طبیعی و بدون کالری می باشد.
- از مصرف دانه ها، به خصوص دانه های حاوی گلوتن، محصولات آرد سفید، نان گندم، حتی نان های تهیه شده از دانه کامل و بلغور جو دوسر اجتناب کنید.
- به جای شیرگاو، از شیر گوسفند یا بز، یا شیری که از گاوهای A2 به دست می آید، استفاده کنید
- از غذاهایی که حاوی ترکیبات مصنوعی، سدیم، مواد نگهدارنده، افزودنی ها و شیرین کننده های مصنوعی هستند اجتناب کنید. مقادیر زیاد سدیم می تواند احتباس مایع را افزایش داده و تورم را افزایش دهد بنابراین مصرف سدیم را از غذاهای فرآوری شده، کنسرو شده، یخ زده یا بسته بندی شده محدود کنید.
- مکمل هایی که می توانند به کاهش التهاب کمک کنند عبارتند از: اسیدهای چرب امگا 3، زردچوبه، ویتامین B6 و برملائین، به علاوه روغن های ضروری مانند روغن زمستانه و روغن سرو.
ترک سیگار و نوشیدنی های الکل
کارشناسان معتقدند سیگار کشیدن و استفاده از دخانیات خطر ابتلا به بیماری کف دست یا دوپویترن را افزایش می دهد زیرا باعث افزایش التهاب شده و منجر به تغییرات میکروسکوپی در رگ های خونی و بافت ها می شود. برای کمک به ترک سیگار، فعالیت هایی مانند ورزش، یوگا، مراقبه ذهنی، تای چی، تصویر سازی، هیپنوتیزم یا درمان زیست شناسی را امتحان کنید. ممکن است بخواهید در یک برنامه ترک سیگار ثبت نام کنید یا درباره گزینه هایی که ممکن است میل شما به مصرف دخانیات را کاهش دهند با پزشک خود صحبت کنید.
اقدامات احتیاطی
در صورت مشاهده علائمی مانند سفتی در یک یا هر دو دست، ضعف دست ها در گرفتن اشیاء، خم شدن انگشتان دست و یا وجود توده، به یک متخصص ارتوپدی یا پزشک مراجعه کنید. بادرمان به موقع، از عوارض و آسیب بافتی که باعث محدودیت در انجام کارها می شود، میتوان جلوگیری کرد. سعی کنید بفهمید که چه چیزی باعث بروز مشکل می شود. سپس، مراحل کاهش فشار بر روی دست خود را انجام دهید.
منبع: دکتر سلام
