رژیم غذایی کبد چرب چیست؟+ برنامه غذایی

کبد چرب در نتیجه انباشته شدن چربی بیش از اندازه در کبد می باشد و یک رژیم غذایی سالم، اولین مسیر درمانی برای معالجه آن است. این بیماری کبدی یکی از بیماری هایی است که بر اثر نوع شیوه زندگی به وجود می آید مانند سوء مصرف الکل، زندگی ناسالم و یا ژنتیک. با توجه به مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری، بیماری کبد و سیروز کبدی، در عرض چند سال، تا 31٪  افزایش پیدا کرده است. در این بخش از تغذیه دکتر سلام در مورد تغذیه مناسب برای مبتلایان به این بیماری صحبت می کنیم.

بیماری کبد چرب چیست؟

علائم اولیه کبد ناسالم عبارتند از:

• نفس بدبو
• نفخ
• سوء هاضمه
• کاهش ناگهانی وزن
• سفید شدن پیش از موعد موها

اما بسیاری از بیمارانی که به کبد چرب مبتلا هستند، علائم و نشانه هایی را نشان نمی دهند تا زمانی که دیر شده و کار از کار گذشته باشد. به همین دلیل باید احتیاط بیشتری داشته باشید و رژیم غذایی و شیوه زندگی خود را بهبود ببخشید. در این مقاله غذاها و رژیم غذایی که از شما در برابر این بیماری محافظت می کند، مورد بررسی قرار می گیرد اما در ابتدا، در صورت داشتن این بیماری کبدی، باید از چگونگی عملکرد کبد و بدن و تاثیر آن بر روی این بیماری، اطلاعاتی داشته باشید.

کبد چرب چگونه بر کبد تاثیر می گذارد؟

این بیماری در عملکرد اصلی کبد، که خارج کردن سموم از بدن می باشد، می تواند وقفه ایجاد کند. کبد دومین عضو بزرگ بدن می باشد و وظیفه اش تصفیه خون و متابولیسم داروها و دیگر مواد شیمیایی است. با این حال، مصرف نوشیدنی های الکلی و بیماری های دیگر مانند دیابت نوع 2، مقاومت به انسولین، بیماری های ژنتیکی و یک زندگی بدون تحرک، مانع متابولیسم کامل گلوکز توسط بدن شده و گلوکز بیش از حد به عنوان چربی در کبد ذخیره می شود.

دو نوع کبد چرب وجود دارد:

کبد چرب الکلی

کبد چرب الکلی، ناشی از مصرف بیش از حد الکل می باشد.

کبد چرب غیر الکلی

این نوع، ناشی از ژن ها، اختلال متابولیکی و یا شیوه زندگی بی تحرک است و معمولا با عنوان NAFLD شناخته می شود (بیماری کبد چرب غیر الکلی). NASH یا استاتوهپاتیت غیر الکلی، نوعی از NAFLD می باشد که به سبب انباشته شدن بیش از حد چربی، باعث التهاب می شود و در صورتی که به موقع درمان نشود، آسیب کبدی ایجاد می شود.

اگر تغییرات فوری را در رژیم غذایی خود را آغاز نکنید و شروع به فعالیت نکنید، کبد شما ممکن است دستخوش سیروز کبدی، سرطان کبد و بیماری کبدی شود. در اینجا لیستی از غذاهایی که می توانید بخورید و غذاهایی که از خوردن آنها باید اجتناب کنید، ارائه می شود.

تغذیه مناسب و مواد غذایی مفید برای این بیماری

ماهی

ماهی های چرب مملو از اسیدهای چرب امگا 3 هستند که باعث کاهش التهاب می شوند و با نگه داشتن نسبت امگا 3 به امگا 6 در سطح نرمال، سبب کاهش وزن می شوند. دانشمندان ثابت کرده اند که مصرف ماهی که غنی از اسیدهای چرب امگا 3 می باشد، به کاهش چربی در کبد، می تواند کمک کند که یک روش عالی برای درمان NAFLD و NASH است.

ماهی قزل آلا وحشی، ماهی خال مخالی، کپور نقره ای و هیلسا را به منظور کاهش وزن و چربی اضافه در کبد و کاهش استرس مصرف کنید.

روغن زیتون

روغن زیتون چربی خون را بهبود می بخشد، متابولیسم گلوکز و حساسیت گلوکز را افزایش می دهد. روغن زیتون یک منبع عالی از اسیدهای چرب غیر اشباع است که به بیماران مبتلا به NAFLD کمک می کند تا شرایط خود را بهبود ببخشند.

4 تا 5 قاشق غذاخوری روغن زیتون را در روز مصرف کنید. از روغن زیتون  برای سس سالاد، کباب کردن، پختن، و سرخ کردن سبزیجات استفاده کنید.

آووکادو

این میوه با طعم کره ای و ملایم خود سرشار از اسیدهای چرب غیر اشباع (MUFAs) می باشد. MUFAs ، التهاب ناشی از افزایش وزن و سطح کلسترول بد (LDL) و تری گلیسیرید را در خون کاهش می دهد و کلسترول خوب (HDL) را افزایش می دهد. بنابراین آووکادو در کاهش وزن نقش دارد و هنگامی که در سرتاسر بدن کاهش وزن داشته باشید، در نتیجه چربی کبد هم کاهش پیدا می کند.

گردو و کنترل علائم کبد چرب

تحقیقات دانشمندان نشان می دهد که گردو، منبعی غنی از آنتی اکسیدان ها و چربی های سالم می باشد. گردو به کاهش سطح تری گلیسرید کبدی، کاهش التهاب و افزایش حساسیت به انسولین کمک می کند. تحقیق دیگری که توسط دانشمندان فرانسوی انجام گرفت، نشان داد که گردو، انباشتگی چربی کبد را کاهش می دهد. گردو را می توانید به طور منظم به وعده صبحانه یا کاسه سالاد خود اضافه کرده و بخورید.

توفو

توفو، منبع خوبی از پروتئین و آنتی اکسیدان ها می باشد. دانشمندان با بررسی خواص ایمنی آن برای بدن دریافتند که مصرف منظم توفو باعث کاهش سطح کلسترول بد، کاهش وزن و افزایش کل پروتئین و آلبومین می شود.

توفو را کباب کرده و یا به قطعات کوچکی برش دهید و در وعده ناهار یا شام خود، به ظرف سالاد اضافه کنید.

سبزیجات و میوه ها

مصرف روزانه سبزیجات و میوه ها، درصد چربی را در بدن شما کاهش می دهد و در نتیجه، چربی کبد نیز کاهش پیدا می کند. از سبزیجات و میوه های رنگارنگ استفاده کنید زیرا از هر کدام، مواد مغذی متفاوتی را دریافت خواهید کرد.

همچنین،  هر روز چهار وعده از پنج نوع سبزی و سه وعده از سه نوع میوه مختلف را مصرف کنید. در طول دو هفته، وزن زیادی را از دست خواهید داد و کبد شما شروع به بازسازی مجدد خود خواهد کرد.

چای سبز و درمان کبد چرب

چای سبز یکی از بهترین نوشیدنی ها برای کاهش وزن است. این چای طراوت بخش، منبعی از آنتی اکسیدان ها است که باعث کاهش التهاب کبدی، کاهش میزان چربی در کبد و کاهش سطح آنزیم های کبدی در بیماران مبتلا به کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) می شود.

روزی 3 تا 4 فنجان چای سبز بنوشید تا از شر چربی اضافی خلاص شوید.

سیر

سیر یک ماده غذایی عالی است. آليسين موجود در سير يک آنتی اکسيدان قوی است و شما را از بيماری های مختلفی، از جمله کبد چرب غير الکلی و الکل، محافظت می کند. سیر به کاهش التهاب، خارج کردن سموم بدن و کاهش حجم چربی در بدن کمک می کند.

صبح بهتر است یک حبه سیر خام  بخورید. اگر نه، سیر را به سوپ و سس سالاد اضافه کرده و یا سرخ کنید.

دانه های آفتابگردان

دانه های آفتابگردان سرشار از اسیدهای چرب غیر اشباع هستند و منبع غنی از فیبر و مس می باشد. دانشمندان پی بردند که با مصرف دانه آفتابگردان، استرس اکسیداتیو کاهش یافته و کبد چرب غیر الکی (NAFLD)درمان می شود.

دانه آفتابگردان را به اسموتی یا وعده صبحانه خود اضافه کنید و یا قبل یا بعد از فعالیت، یک مشت از این دانه ها را بخورید.

جو و درمان کبد چرب

بلغور جو دو سر، یک ماده غذایی محبوب کاهش دهنده وزن می باشد زیرا منبع خوبی از فیبر و اسیدهای چرب امگا 3 است. مصرف مرتب بلغور جو دو سر، در از دست دادن چربی بیش از حد و درمان نوع غیر الکلی (NAFLD) این بیماری، کمک می کند.

بلغور جو دوسر را با شیر آماده کنید تهیه کنید و به جای شکر، عسل یا کمی نمک به آن اضافه کنید (مزه خوبی به آن میدهد). انواع توت ها و آجیل را نیز می توانید اضافه کنید تا به مدت طولانی تری شما را سیر نگه دارد و به شما انرژی بدهد. همچنین می توانید برخی سبزیجات مانند هویج، کلم بروکلی و قارچ را به جو اضافه کنید و در وعده ناهار یا شام بخورید.

کلم بروکلی

کلم بروکلی، نوعی سبزی غنی از آنتی اکسیدان است که همه عاشق آن هستند. گذشته از شوخی، مصرف مرتب کلم بروکلی به کاهش چربی بدن و خارج شدن سموم بدن کمک می کند. دانشمندان بر این باورند که کلم بروکلی باعث کاهش تری گلیسیرید های کبدی و ماکروفاژهای کبدی می شود، بنابراین باعث سلامتی کبد می شود.

برای وعده ناهار یا شام، یک فنجان کوچک بروکلی بخارپز و یا کبابی مصرف کنید تا از  بدتر شدن این بیماری کبدی جلوگیری شود.

این لیستی از 11 غذای برتری بودند که از کبد شما محافظت می کنند. همچنین باید از مصرف مواد غذایی که باعث بروز این بیماری کبدی می شوند، آگاهی داشته باشید. در اینجا فهرستی از غذاهایی که نباید مصرف کنید را ارائه می کنیم.

تغذیه نامناسب برای کبد چرب

الکل

مصرف بیش از حد الکل باعث استئاتوز کبدی شده که می تواند به سیروز کبدی و سرطان کبد منجر شود. اولین اقدام، محدود کردن مصرف الکل می باشد. اگر در شما این بیماری کبدی تشخیص داده شده، باید اعتیاد مصرف الکل خود را بلافاصله ترک کنید و حداقل سه هفته الکل مصرف نکنید.

شکر

شکر یک نوع سم است که به تدریج بر روی بدن تاثیر می گذارد. شما به مصرف آن معتاد می شوید، وزن خود را افزایش می دهید و نسبت به انسولین مقاوم شده و دچار دیابت می شوید و اگر رژیم غذایی خود را تغییر ندهید، به کبد چرب غیر الکلی ( NAFLD ) مبتلا می شوید. مصرف شکر تصفیه شده را قطع کنید و در عوض، از عسل یا شیرین کننده های گیاهی استفاده کنید.

 نان سفید

نان سفید، غذایی با شاخص گلیسمی بالا می باشد و به سرعت قابل هضم است. به همین دلیل است که هر چه نان سفید بخورید، متوجه میزان مصرف آن نمی شوید. نتیجه نهایی چه می شود؟ نتیجه مصرف زیاد نان سفید، انباشت چربی در قسمت های مختلف بدن می باشد. اگر در مصرف آن دقت نداشته باشید، منجر به این بیماری کبدی می شود. به جای مصرف نان سفید و نان های بسته بندی شده، از نان گندم یا نان های خانگی استفاده کنید.

گوشت قرمز

مصرف بیش از اندازه گوشت قرمز سلامت قلب و عروق را در معرض خطر قرار می دهد، زیرا دارای چربی های اشباع شده زیادی است و می تواند منجر به افزایش تری گلیسیرید و کلسترول بد (LDL) شود.

چربی های ترانس

چربی های ترانس در تمام غذاهای سرخ شده، بیسکوئیت ها و کراکر ها وجود دارد. مصرف بیش از اندازه این نوع مواد غذایی، منجر به چاقی، دیابت و نوع غیر الکلی (NAFLD) این بیماری می شود.

نوشیدنی های گازدار

نوشیدنی های گازدار سرشار از شکر هستند. مصرف زیاد شکر منجر به چاقی و افزایش وزن و این بیماری کبدی می شود. از مصرف نوشیدنی های گازدار، حتی نوع رژیمی آن هم اجتناب کنید و به جای آن از دوغ، آب نارگیل، آب، چای سبز و قهوه استفاده کنید.

نمک و بروز کبد چرب

مصرف زیاد نمک باعث احتباس آب در بدن شده و مانع از متابولیسم گلوکز می شود که به اضافه وزن و چاقی، دیابت و این بیماری کبدی منجر می گردد. مقدار مصرف نمک را در غذاهای خود به حداقل برسانید تا از آسیب رسیدن به کبد پیشگیری کرده باشید.

اکنون مشخص شد که تنها راه پیشگیری از ابتلا به این بیماری کبدی، خوردن مواد غذایی سالم می باشد. اگر به دنبال یک برنامه رژیم غذایی سالم هستید، جدول رژیم غذایی زیر را پیشنهاد می دهیم.

نمونه ای از رژیم غذایی برای کبد چرب

فواید این رژیم غذایی

• کمک به کاهش وزن
• محافظت از ابتلا به دیابت
• کاهش کلسترول بد (LDL)
• در طول روز شما را فعال و پر انرژی نگه می دارد
• بهبود عملکرد کبد

رژیم کبد چرب، به غیر از جلوگیری از تجمع چربی در کبد، فواید زیاد دیگری نیز دارد. با شروع این رژیم غذایی، سالم تر غذا می خورید و برای حفاظت از کبد خود فعال تر خواهید بود و عمر طولانی تری نیز خواهید داشت. مراقب خودتان باشید!

منبع: دکتر سلام