هر ساله در ایالات متحده حدود 34،000 بیمار به علت آندوکاردیت عفونی در بیمارستان بستری می شوند. آندوکاردیت یا همان بیماری ای که بر روی پوشش داخلی قلب تاثیر می گذارد، بسیار رایج نیست. عوامل زیادی وجود دارد که می تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. به عنوان مثال، داشتن بیماری لثه، عفونت های باکتریایی یا ویروسی مختلف، سیستم ایمنی ضعیف شده یا اختلالات خود ایمنی، ضربان ساز یا استفاده از داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی و دیورتیک، می تواند احتمال مبتلا شدن به این وضعیت را بیشتر کند. با این مقاله از بخش قلب و عروق و بیماری های دکتر سلام همراه باشید.
آندوکاردیت یا التهاب درون شامه قلب
بسته به علت اصلی این بیماری، گاهی التهاب قلبی به آرامی رشد می کند و اغلب بدون علامت (آندوکاردیت مزمن) است، در حالی که در دیگر موارد ناگهانی اتفاق می افتد و به سرعت علائم ظاهر شده و فرد مبتلا را تهدید می کند (آندوکاردیت حاد).
آیا آندوکاردیت بهبود می یابد؟ اغلب اوقات، بله. با این حال، در برخی موارد، التهاب درون شامه قلب، به اندازه کافی شدید بوده و منجر به نارسایی قلبی یا سکته مغزی می شود.
در حالی که آنتی بیوتیک ها و گاهی عمل جراحی، اصلی ترین راه درمان آندوکاردیت می باشند، سایر راه کارهای طبیعی نیز می توانند به کاهش خطر ابتلا به عوارض و یا ابتلا مجدد به آن نیز کمک کنند مانند:
- رعایت بهداشت دهان و دندان
- داشتن یک رژیم غذایی سالم
- نوشیدن آب به میزان کافی
- محدود کردن مصرف دارو
- قرار گرفتن در معرض سم
آندوکاردیت چیست؟
آندوکاردیت نوعی از التهاب است که به طور معمول باعث عفونت می شود و درون بافت پوششی داخلی حفره های قلب و دریچه های آن ایجاد می شود. شایع ترین نوع اندوکارتیت، آندوکاردیت باکتریایی (یا آندوکاردیت عفونی) است که بوسیله باکتری ها از طریق جریان خون وارد قلب می شود.
التهاب درون شامه قلب یکی از سه نوع اصلی التهاب قلب است. دو نوع دیگر میوکاردیت (التهاب عضله قلب) و پریکاردیت (التهاب بافتی است که یک کیسه در اطراف قلب ایجاد می کند). تمامی این مشکلات قلبی، در مردان شایع تر است. مطالعات نشان می دهد که آندوکاردیت و پریکاردیت در مردان دو برابر زنان دیده می شود. ژنتیک، سن، سابقه پزشکی، عادات و شیوه زندگی نیز بر شانس ابتلا به التهاب درون شامه قلب تاثیر گذار است.
علائم و نشانه های این بیماری
آیا آندوکاردیت دردناک است و علائم این وضعیت همیشه واضح است؟ علائم به طور گسترده ای بسته به اینکه چقدر التهاب قلب شدید باشد متفاوت است. شایع ترین نشانه های التهاب درون شامه قلب عبارتند از:
- تب و لرز
- تنگی نفس
- درد ناحیه سینه
- ضربان نامنظم قلب
- وجود خون در ادرار (هماتوری)
- ورم کردن طحال که می تواند باعث اختلال گوارشی یا درد و حساسیت در سمت چپ بالای شکم شود
- تجمع مایع در دستان و پاها (ادم محیطی)
- نقاط قرمز یا بنفش بر روی پوست شما (مانند دست ها یا پاها) یا نقاطی که نشان دهندهی پاره شدن رگ های خونی در آن ناحیه می باشد
- درد ناحیه شکم، از دست دادن اشتها و کاهش وزن
- خستگی مفرط به همراه درد مفاصل و عضلات
- عرق شبانه
- بر اساس محل عفونت، خونریزی لثه می تواند اتفاق بیفتد
- اگر التهاب، ویروسی باشد؛ مواردی مثل سرفه، آبریزش بینی و مشکلات گوارشی نیز ظاهر می شوند.
عوارض آندوکاردیت
علائم آندوکاردیت باکتریایی چیست؟ آندوکاردیت عفونی / باکتریایی باعث می شود بسیاری از علائم شرح داده شده در بالا، به ویژه آنهایی که با تب همراه هستند، در فرد بیمار ظاهر شوند. اندوکاردیت باکتریایی به عنوان یک بیماری جدی محسوب می شود زیرا ممکن است به دریچه های قلب آسیب برساند و در صورتی که به درستی درمان نشود، ممکن است مرگبار باشد.
سایر عوارض ناشی از التهاب درون شامه قلب ، به خصوص اگر درمان نشده و شدید باشد، عبارتند از:
- آریتمی قلبی (یا ضربان قلب نامنظم)
- لخته شدن خون
- افزایش خطر سکته مغزی یا نارسایی قلبی
- سپسیس (یک عفونت خونی خطرناک)
گاهی اوقات آمبولی یا لخته ای از باکتری ها یا قارچ ها بر روی دریچه های قلب آسیب دیده، شکل می گیرد و سپس به مغز می رسد و می تواند منجر به سکته مغزی، مننژیت یا آبسه مغزی شود.
آمبولی همچنین می تواند به طور بالقوه به ریه ها، طحال و کلیه ها منتقل شود و سبب آسیب ریوی، آبسه ریه یا باعث مسدود شدن جریان خون به اندام ها شود. اگر آندوکاردیت باکتریایی باعث مشکلات کلیوی (کلیه) شود، این امر می تواند باعث دیده شدن خون در ادرار و هماتوری (خون در ادرار) شود.
اگر عفونت به آنتی بیوتیک پاسخ ندهد، مشکلات کلیوی ناشی از التهاب درون شامه قلب ، می تواند به طور بالقوه خطرناک باشد. آندوكاردیت عفونی همچنین می تواند منجر به آمبولی ریوی شود (انسداد در یکی از شریان ریوی ریه ها، معمولا با لخته شدن خون) و اغلب علائم تنفسی شبیه به پنومونی، مانند سرفه، خونریزی و درد قفسه سینه است.
علل و عوامل خطر
شایع ترین علت التهاب درون شامه قلب چیست؟ عفونت باکتریایی، ویروسی یا قارچی دلیل شماره 1 ایجاد التهاب در لایه درونی قلب است. این وضعیت به علت پاتوژن هایی مانند باکتری ها یا قارچ ها است که وارد جریان خون شده و به بافت ها / اندام های مختلف منتقل می شوند. علائم آندوکاردیت معمولا در حدود یک یا دو هفته پس از آنکه فرد، مبتلا به عفونت ویروسی یا باکتریایی یا بیماری دیگری می باشد، توسعه می یابد.
التهاب، ناشی از سیستم ایمنی بدن است و در واکنش به مواردی مانند عفونت ویروسی یا باکتریایی یا سایر بیماری های پزشکی که به قلب آسیب می رساند، ظاهر می شود. این راهکار بدن برای اصلاح و بهبودی خود است، هر چند که این روند می تواند مشکلاتی ایجاد کند. معمولاً در اندوکارتیت های باکتریایی، عفونت از دهان شروع شده و سپس به قلب می رود. گاهی اوقات باکتری ها نیز می توانند از پوست، سیستم تنفسی یا دستگاه ادراری عبور کنند.
هنگامی که یک فرد مبتلا به التهاب درون شامه قلب می شود باکتری ها، قارچ ها و سلول های خونی در آندوکریوم، بر روی دریچه های قلب یا گاهی نیز در حفرات قلب، انباشته می شوند. ممکن است این توده ها از بین بروند، وارد جریان خون شوند و به سایر قسمت های بدن منتقل شوند. جایی که آنها می توانند مشکلاتی مانند کاهش گردش خون و عفونت ایجاد کنند.
علل و عوامل خطر اندوکارتیت شامل موارد زیر می‌شود:
- داشتن یک عفونت یا ویروس که می تواند به قلب گسترش یابد. استافیلوکوکوس اورئوس شایع ترین نوع باکتری است که می تواند باعث ایجاد آندوکاردیت شود. عفونت های ویروسی که می توانند منجر به اندوکاردیت شوند عبارتند از: آدنوویروس کوکساکی ویروس، ویروس هرپس، ویروس آنفلوآنزا و پاروو ویروس B بزرگسالان بیشتر در معرض خطر آندوکاردیت ناشی از باکتری هستند.
- داشتن مشکلات یا نقص های مرتبط با دریچه های قلبی، مانند نقص مادرزادی قلب که می تواند موجب اختلال یا داشتن یک دریچه قلب آسیب دیده شود.
- داشتن یک دریچه قلب مصنوعی یا یک دستگاه دیگر در قلب مانند یک ضربان ساز
- داشتن بیماری خود ایمنی که می تواند به قلب آسیب برساند، مانند آرتریت روماتوئید یا لوپوس اريتماتوز
- مصرف بیش از حد مشروبات که الکلی که منجر به کاهش کارایی قلب شده و احتمال سکته قلبی را افزایش می دهد.
- مصرف مواد مخدر مانند کوکائین یا شیشه
- رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان که می‌تواند باعث تجمع باکتری در دهان شده و شانس ابتلا به اندوکارتیت را افزایش دهد
- درمان هایی مانند همودیالیز برای بیماری های کلیوی، استفاده از سوند های وریدی، پرتودرمانی به منظور درمان سرطان و درمان بیماری های ایسکمی قلبی
- داشتن سابقه بیماری هایی مانند سرطان، دیابت، سو تغذیه، ایدز، ضربه یا جراحت در ناحیه سینه و ابتلا به عفونت های مکرر
- مصرف برخی از داروها که ممکن است فعالیت سیستم ایمنی بدن را بیش از حد افزایش دهد؛ می تواند منجر به میوکاردیت یا پریکاردیت شود که این امر به قلب آسیب می رساند. نمونه هایی از این دارو ها که ممکن است مشکل ساز باشند عبارتند از: آنتی بیوتیک ها مانند پنی سیلین، داروهای ضد افسردگی، بنزودیازپین، دیورتیک ها، داروهای قلبی خاص (مانند آمیودارون، هیدرازین، متیل دوپا و پروکاریامین)، برخی داروهای روانپزشکی، داروهای تشنج، احتمالا بعضی از واکسن ها، داروهای کاهش وزن
- قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی مانند فلزات سنگین – مس و سرب – یا اشعه باعث می شود که سیستم ایمنی بدن به قلب حمله کند.
تشخیص اندوکارتیت
پزشکان به طور معمول آندوکاردیت یا مشکلات مشابه را سریعا تشخیص نمی دهد، زیرا آن ها تا حدودی نادر هستند. در بیشتر موارد دکتر شما آندوکاردیت را براساس علائم و چندین آزمایش تشخیص می دهند.
برای تشخیص التهاب درون شامه قلب، پزشک شما هرگونه نشانه ای را که شما دارید (تب، تنگی نفس، و غیره) و همچنین دسترسی به عوامل خطر و تاریخ پزشکی شما را بررسی می کند. آزمایشات تشخیصی قلبی که می تواند برای تأیید تشخیص استفاده شود عبارتند از:
- اکوکاردیوگرافی (echo) برای بررسی مشکلات دریچه قلب، مشکلات ساختار یا عملکرد قلب یا ضخیم شدن پریکارد
- الکتروکاردیوگرافی برای بررسی بی نظمی های قلبی
- مطالعات تصویربرداری ها برای جستجوی قلب بزرگ شده یا انجام بیوپسی اندوکارد، به دنبال یافتن علائم التهاب مانند ادم، افزایش لنفوسیت ها و افزایش ماکروفاژها
- توموگرافی کامپیوتری قلب (CT) یا تصویربرداری ام آر آی قلب (MRI) برای بررسی عوارض اندوکاریت
- کشت خون برای شناسایی باکتری، ویروس یا قارچ که باعث عفونت در التهاب درون شامه قلب می شود
- تست CRP یا میزان رسوب در رگ ها (ESR) برای تشخیص افزایش التهاب
- شمارش اجزای خون برای جستجوی سطوح بالاتری از گلبول های سفید خون که ممکن است عفونت را نشان دهند
با توجه به پیش آگهی التهاب درون شامه قلب ، به نظر می رسد میزان بازیابی در سال های اخیر با توجه به آزمایشات و روش های تشخیصی بهتر، بهبود یافته است. یک مطالعه نشان داد که مرگ و میر کلی به علت آندوکاردیت بین 12 تا 17 درصد است که از 25 درصد در سال 1995، حدود 10 درصد کاهش یافته است.
درمان های رایج اندوکارتیت
میوکاردیت و پریکاردیت گاهی اوقات می توانند به طور خود به خود بهبود یابند و همیشه به درمان نیاز ندارند؛ اما آندوکاردیت در بیشتر مواقع نیاز به درمان سریع دارد.
مهم این است که آندوکاردیت بلافاصله درمان شود، زیرا این امر احتمال ابتلا به عواقب جدی را کاهش می دهد. درمان بستگی به این دارد که آندوکاردیت در فرد بیمار چه قدر شدید باشد و این که کدام یک از قسمت های خاص قلب ملتهب یا آلوده شده است؛ برای مثال فقط یک پوشش از دریچه های قلب آلوده شده است یا خود عضله قلب.
درمان آندوکاردیت معمولا شامل موارد زیر است:
- استفاده از آنتی بیوتیک های با دوز بالا برای کمک به کنترل عفونت
- داروهای ضد قارچی برای درمان عفونت های قارچی و جلوگیری از بازگشت آن ها
- مصرف رقیق کننده های خون برای درمان برخی از انواع آندوکاردیت
- در بعضی موارد، جراحی برای ترمیم یک دریچه قلب آسیب دیده می تواند انجام بپذیرد. جراحی قلب ممکن است شامل برداشتن بافت آسیب دیده یا به شدت آلوده شده باشد. جراحی همچنین می تواند بخشی از قلب را بازسازی کند ؛ مانند ترمیم دریچه های آسیب دیده
پیشگیری از ابتلا و راهکار های طبیعی درمان
رعایت بهداشت دهان:
اگر شما در معرض خطر ابتلا به این بیماری قلبی هستید، توجه به سلامت دهان و دندان هایتان مهم است زیرا باکتری ها از راه عفونت های لثه ای می توانند وارد جریان خون شما شده و به قلب شما برسند. دندانپزشکان بهترین نوع “بهداشت دهان و دندان” را شامل مسواک زدن روزانه و استفاده از نخ دندان می دانند. همچنین دندان پزشکان توصیه می کنند سالی 1 الی 2 بار برای معاینه دندان ها به آن ها باید مراجعه شود.
اگر سابقه بیماری لثه، بیماری قلبی یا سایر عوامل خطر را دارید، مطمئن شوید که به طور منظم به دندانپزشکی مرجعه می کنید و با پزشک خود در مورد راه های پیشگیری از عفونت لثه صحبت کنید. بعضی از پزشکان آنتی بیوتیک ها را پیش از انجام کار دندانپزشکی و برخی از انواع جراحی جهت محدود کردن خطر عفونت، تجویز می کنند. انجمن قلب آمریکا (AHA) توصیه می کند باید آنتی بیوتیک ها را قبل از انجام بعضی از روش های دندانپزشکی مانند دستکاری بافت لثه یا قسمت پری اپیکال دندان یا پرفوراسيون مخاط دهان مصرف کرد.
مراقبت از پوست شما یکی دیگر از اقدامات پیشگیرانه است. شستشوی منظم پوست، حمام روزانه و مراقبت از ایجاد هر گونه زخم یا برش به منظور محافظت پوست حیاتی است. این اقدامات به جلوگیری از عفونت و رشد باکتری های مضر کمک می کند.
شما همچنین می توانید احتمال ابتلا به عفونت یا ویروس از دیگران را کاهش دهید. بهتر از تماس نزدیک با افرادی که دارای عفونت ویروسی یا باکتریایی هستند خودداری کرده و همیشه رابطه جنسی محافظت شده داشته باشید. دست ها را به طور مرتب بشویید، خانه خود را تمیز نگه دارید، لباس های خود را به طور مرتب شستشو دهید و مراقب باشید که میکروب های عفونی را از مکان های عمومی مانند بیمارستان ها یا مطب پزشکان، خانه های سالمندان، سالن ها، مدارس، دانشگاه ها و سالن های ورزشی با خود منتقل نکنید.
از مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی دست بکشید
شما می توانید خطر ابتلا به آندوکاردیت و سایر مشکلات مرتبط با قلب را با اجتناب از مصرف مواد مخدر غیرقانونی (IV)، آمفتامین و کوکائین، الکل و تنباکو کاهش دهید.
اگر داروهایی را مصرف کنید که خطر ابتلا به مشکلات قلبی را افزایش می دهند (مانند داروهای ضد افسردگی، دیورتیک ها، داروهای روانپزشکی و غیره)، بهتر است قبل از مصرف آن ها با پزشک خود مشورت کنید؛ زیرا ممکن است بسته به تاریخچه پزشکی و فیزیولوژی شما، راهکارهای مناسب تری وجود داشته باشد. به عنوان مثال، شما ممکن است قادر به استفاده از داروهای دیورتیک نباشید؛ در نتیجه می توانید از دیورتیک های طبیعی تر مانند غذاها، گیاهان و مکمل ها استفاده کنید که مانع از تجمع مایع و کاهش التهاب می شود.
مدیریت تب و درد
برای کمک به درمان علائم تب، به یاد داشته باشید که استراحت کلیدی است. مقدار زیادی مایعات (سعی کنید از آب نارگیل، چای نعناع یا نخود فرنگی استفاده کنید) بنوشید، غذاهای ملایم و نرم تری بخورید، مصرف پروبیوتیک ها را از یاد نبرید، روزانه به حمام بروید؛ زیرا این کار باعث گرم شدن بدنتان می شود.
ورزش ممکن است برای کاهش درد مفصلی و بهبود سطح انرژی مفید باشد، فقط مطمئن شوید که به طور منظم تمرین می کنید و این که در تمرینات زیاده روی ندارید. برای جلوگیری از بدتر شدن هرگونه مشکل قلبی، تا زمانی که پزشک به شما اجازه نداده است؛ ورزش نکنید.
هنگامی که دکتر شما می گوید که باید حتما ورزش کنید، با انجام کارهایی مانند پیاده روی سریع، دوچرخه سواری، شنا، یوگا، بلند کردن وزنه یا دوچرخه سواری می توانید فعالیت های جسمانی خود را ادامه دهید. اگر متوجه تنگی نفس، درد یا خستگی می شوید، احتمالاً دارید بیش از حد به خود فشار وارد می کنید. بهتر است قبل از این که ورزش را دوباره شروع کنید؛ تمرینات نرم و هوازی داشته باشید.
راه های دیگر مقابله با درد مفصلی عبارتند از استفاده از اسانس نعناع، استفاده از یخ و یا بسته های گرما، ماساژ، طب سوزنی، درمان های ارتوپدی. اسانس نعناع می تواند به صورت موضعی برای بهبود گردش خون و کاهش تنش عضلانی استفاده شود، در حالی که روغن اسطوخودوس برای افزایش آرامش، کاهش فشار و کمک به خواب شما مفید است.
مکمل منیزیم می تواند برای آرام کردن عضلات سفت و محکم، مفید باشد. با این حال، اگر فشار خون پایین یا بیماری کلیوی و نارسایی کلیه دارید، ابتدا باید با پزشک خود درباره مصرف منیزیم مشورت کنید.
اگر در معرض تنگی نفس و سرفه هستید، از مرطوب کننده در خانه خود استفاده کنید، به ویژه هنگامی که در خواب شبانه هستید. مرطوب کننده می تواند مخاط را کاهش داده و خس خس گلو را بهتر کند.
آب بنوشید و از مواد غذایی ضد التهاب استفاده کنید
برای محافظت از قلب و حمایت از سیستم ایمنی بدن، یک رژیم غذایی مناسب شامل غذاهای غنی از سبزیجات، میوه ها، غذاهای با فیبر بالا، پروتئین های و چربی های سالم را دنبال کنید. مصرف روغن های گیاهی تصفیه شده، دانه های فرآوری شده، قند اضافه، چربی های ترانس، غذاهای سرخ شده و غذاهای بسته بندی را محدود کنید.
سعی کنید تا نیمی از بشقابتان را با مواد تازه پر کنید. برخی از بهترین انتخاب ها عبارتند از: انواع سبزیجات ، انواع توت ها، هویج، گوجه فرنگی، اسکواش، کلم بروکلی یا گل کلم، مارچوبه، آووکادو، خربزه، زغال اخته، انگور و قارچ
دیگر انتخاب های غذایی برای سلامت قلب شامل موارد مثل دانه های کتان و چیا، بادام و دیگر خشکبار، روغن زیتون، ماهی های تازه صید شده، شکلات تلخ (اگر کافئین برایتان خوب است)، لوبیا و حبوبات، سبزیجات تازه و چای سبز می باشد.
مصرف سدیم / نمک را محدود کنید. سدیم (نمک) می تواند ادم یا تورم را بدتر کرده و علائم آندوکاردیت را تشدید کند. بهترین راه برای کاهش مصرف نمک این است که از خوردن غذاهای فرآوری شده، از جمله غذاهای فوری، وعده های یخ زده، غذاهای کنسرو شده، گوشت فرآوری شده، پنیر، ادویه جات، سوپ آماده و محصولات پخته شده پرهیز کنید.
روزانه آب قلم مصرف کنید؛ زیرا آب قلم یکی دیگر از مواد غذایی شفا بخش است که ویتامین ها و مواد معدنی ضروری را تامین می کند.
غذاهای غنی از پروبیوتیک مصرف کنید. این غذاها به دلیل کمک به عملکرد سیستم ایمنی و پرورش باکتری های فلورا نرمال در روده شما می توانند به شما کمک کنند. برخی از گزینه های عالی عبارتند از: کرفس، سبزیجات ارگانیک (مانند کلم و کیمچی)، نارگیل و ماست پروبیوتیک
اگر از آنتی بیوتیک ها استفاده می کنید، ممکن است عوارض جانبی مانند اسهال، حالت تهوع و سرگیجه را تجربه کنید. مطمئن شوید که مقدار زیادی مایعات، به ویژه آب ساده، چای گیاهی و سبزیجات تازه می خورید (اگر بتوانید آنها را تحمل کنید). مقدار کافئین و الکل را محدود کنید. نوشیدنی های کافئین دار مانند قهوه یا چای باعث می شود که قلب شما سریعتر بتپد که اگر ضربان قلب نامنظم داشته باشید این امر خطرناک می باشد.
در طول دوره درمان به طور منظم به پزشکتان مراجعه کنید
هنگامی که شما به اندوکارتیت مبتلا شدید؛ مهم است که به طور منظم به پزشکتان مرجعه کنید تا در صورت نیاز، نظارت و درمان های اضافی را صورت بپذیرد. لازم است بدانید که افراد مبتلا به اندوکارتیت تا 18 ماه پس از درمان کامل می‌توانند دوباره به این وضعیت دچار شوند.
