در مورد عفونت کامپیلوباکتر چه می دانید؟ آیا این بیماری عفونی همان مسمومیت غذایی است؟ این بیماری توسط ویروس ها ایجاد می شود یا توسط باکتری ها؟ نحوه درمان این نوع عفونت چگونه است و آیا با روش های خانگی هم قابل درمان است؟ در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام، می خواهیم به بررسی عفونت کامپیلوباکتر بپردازیم. با ما همراه باشید تا اقدامات پیشگیری از آن را فرا بگیرید.
حقایق کلیدی در مورد عفونت کامپیلوباکتر
- کامپیلوباکتر یکی از 4 علت اصلی بیماری های اسهالی است. این به عنوان شایعترین علت باکتریایی دستگاه گوارش انسان در جهان محسوب می شود.
- عفونت کامپیلوباکتر به طور کلی خفیف است، اما ممکن است در میان کودکان کم سن، سالمندان و افرادی که تحت درمان با سیستم ایمنی قرار دارند، کشنده باشد.
- گونه های کامپیلوباکتر می توانند به وسیله گرما و پخت کامل غذا به طور کامل از بین بروند.
- برای جلوگیری از عفونت کامپیلوباکتر اطمینان حاصل کنید که در هنگام تهیه غذا از شیوه های بهداشتی طبخ استفاده می کنید.
اثرات ناشی از بیماری های مواد غذایی، از جمله کمپیلوباکتریوز، قابل توجه است: هر سال تقریبا 1 نفر از هر 10 نفر بیمار می شود. بیماری های خوراکی می تواند شدید باشد، مخصوصا برای کودکان کم سن و سال. بیماری های اسهالی شایع ترین بیماری های ناشی از غذاهای ناامن است که 550 میلیون نفر را سالانه در معرض بیماری قرار می دهد (از جمله 220 میلیون کودک زیر 5 سال). کامپیلوباکتر یکی از 4 علت جهانی بیماری اسهال است.
شیوع بالای کامپیلوباکتر، مدت زمان آن و عوارض احتمالی اش، از دیدگاه اجتماعی و اقتصادی بسیار مهم است. در کشورهای در حال توسعه، عفونت کامپیلوباکتر به ویژه در کودکان زیر 2 سال مکرر است و گاهی اوقات به مرگ می انجامد.
کامپیلوباکترها عمدتا مارپیچی شکل، باکتری S شکل یا منحنی شکل هستند. در حال حاضر 17 گونه و 6 زیر گونه اختصاص یافته شده از جنس کامپیلوباکتر، وجود دارد که اغلب در بیماری های انسانی گزارش شده اند.
بیماری در اثر عفونت کامپیلوباکتر
کامپیلوباکتریوز بیماری ای است که به علت عفونت کامپیلوباکتر ایجاد می شود:
- شروع علائم بیماری معمولا 2 تا 5 روز پس از عفونت با باکتری رخ می دهد، اما این زمان می تواند بین 1 تا 10 نیز روز باشد.
- شایع ترین علائم بالینی عفونت های کامپیلوباکتر عبارتند از اسهال (اغلب همراه با خونریزی)، شکم درد ، تب، سردرد، تهوع و یا استفراغ. علائم معمولا 3 تا 6 روز طول می کشد.
- تعداد مرگ ناشی از کامپیلوباکتريوز ناچيز است و معمولا محدود به کودکان بسيار کم سن يا سالمندان می شود و يا به افرادي كه مبتلا به يك بيماري جدي مانند ايدز هستند صدمه می رساند.
- عوارضی مانند باکترمی (وجود باکتری در خون)، هپاتیت، پانکراتیت (عفونت های کبد و پانکراس) و سقط جنین با فرکانس های مختلف گزارش شده است. عوارض پس از عفونت ممکن است شامل آرتریت واکنشی (التهاب دردناک مفاصل که ممکن است چند ماه طول بکشد) و اختلالات عصبی مانند سندرم Guillain-Barree یا نشانگان گیلن باره، به شکل فلج اطفال، باشد که در موارد محدودی می تواند منجر به اختلال عملکرد تنفسی و عصبی شدید شود.
منابع و انتقال
گونه های کامپیلوباکتر در اکثر حیوانات خونگرم به طور گسترده ای وجود دارد. آنها در حیواناتی مانند مرغ، گاو، خوک، گوسفند و شترمرغ شایع هستند و در حیوانات خانگی، از جمله گربه ها و سگ ها نیز دیده شده اند. این باکتری ها در ماهی های دریایی نیز یافت می شوند.
مسیر اصلی انتقال معمولا از طریق غذای خوراکی، از طریق گوشت و محصولات گوشتی و همچنین شیر خام و آلوده به باکتری است. آب آلوده یا یخ نیز منبع عفونت است.
کامپیلوباکتریوز یک بیماری زونوز است یعنی بیماری ای که از حیوانات و محصولات حیوانی به انسان منتقل می شود. اغلب لاشه ها یا گوشت ها توسط کامپیلوباکتر از کشت مدفوع در طی کشتار آلوده می شوند. کامپیلوباکتر در حیوانات به ندرت بیماری ایجاد می کند.
سهم نسبی هر یک از منابع فوق به کل بیماری، مشخص نیست، اما مصرف گوشت آلوده کم پخته شده به عنوان یک عامل اصلی مهم است. از آنجایی که شیوع بیماری های مشترک، سهم کمی از پرونده ها را تشکیل می دهد، اکثریت گزارشات به موارد پراکنده مربوط می شوند و بدون الگوی ساده ای قابل تشخیص هستند.
در نتیجه اهمیت همه منابع شناخته شده بسیار دشوار است. علاوه بر این، وقوع گسترده کامپیلوباکتر مانع توسعه استراتژی های کنترل در سراسر زنجیره غذایی می شود. با این حال، در کشورهایی که راهکارهای خاصی برای کاهش شیوع کامپیلوباکتر در مرغ های زنده وجود دارد، کاهش مشابهی در موارد انسانی نیز دیده می شود.
درمان عفونت کامپیلوباکتر
به طور کلی درمان خاصی به جز جایگزینی الکترولیت و ری هیدریشن مورد نیاز نیست. درمان ضد میکروبی در موارد تهاجمی (زمانی که باکتری ها در سلول های مخاطی روده نفوذ کرده و به بافت ها آسیب می رسانند) یا برای از بین بردن حالت حامل (وضعیت افرادی که کامپیلوباکتر را در بدن خود نگهداری می کنند و باکتری ها بدون هیچ علامتی باقی می مانند) توصیه می شود.
عفونت تقریبا همیشه خود به خود درمان می شود و اغلب به آنتی بیوتیک ها نیازی نیست. علائم شدید با آنتی بیوتیک ها بهبود می یابند.
این موارد ممکن است به شما در بهبود اسهال کمک کنند:
- هر روز 8 تا 10 لیوان از مایعات رقیق بنوشید. برای افرادی که دیابت ندارند، مایعات باید حاوی نمک و قندهای ساده باشد. برای کسانی که مبتلا به دیابت هستند باید از مایعات بدون قند استفاده شود.
- هر بار که یک برون روی اسهالی دارید، حداقل یک فنجان (240 میلی لیتر) مایع بنوشید.
- خوردن وعده های غذایی کوچک در طول روز به جای 3 وعده غذایی بزرگ.
- خوردن برخی غذاهای شور مانند برنج، سوپ و نوشیدنی های نمکی.
- خوردن برخی از مواد غذایی با پتاسیم بالا مانند موز، سیب زمینی بدون پوست و آب میوه.
روش های پیشگیری
تعدادی استراتژی وجود دارد که می تواند برای جلوگیری از بیماری عفونت کامپیلوباکتر استفاده شود:
- پیشگیری بر اساس اقدامات کنترلی در تمام مراحل زنجیره غذایی، از تولید محصولات کشاورزی در یک مزرعه، تا پردازش، تولید و تهیه غذاهای تجاری و داخلی انجام شود.
- در کشورهایی که سیستم های دفع فاضلاب مناسب ندارند، قبل از مصرف، باید موادی را که در معرض مدفوع قرار دارند، ضد عفونی کنند.
- اقداماتی برای کاهش شیوع کامپیلوباکتر در طیور شامل ارتقای بیولوژیکی برای جلوگیری از انتقال کامپیلوباکتر از محیط زیست به گله پرندگان در مزرعه انجام شود. این گزینه کنترلی تنها در صورتی امکان پذیر است که پرندگان در شرایط محیطی بسته نگهداری شوند.
- شیوه های کشتار بهداشتی مناسب باعث کاهش آلودگی لاشه توسط مدفوع می شود، اما عدم وجود کامپیلوباکتر در گوشت و محصولات گوشتی را تضمین نمی کند. آموزش نگهداری بهداشتی مواد غذایی به کارکنان کشتارگاه و تولید کنندگان گوشت خام ضروری است تا آلودگی را به حداقل برسانند.
- روش های پیشگیری از عفونت در آشپزخانه های خانگی مشابه کارهایی است که در برابر سایر بیماری های باکتریایی غذایی استفاده می شود.
- درمان باکتریال، مانند گرمایش (به عنوان مثال، پخت و پز یا پاستوریزاسیون) و یا اشعه، تنها روش موثر برای از بین بردن کامپیلوباکتر در مواد غذایی آلوده است.
WHO در مورد عفونت کامپیلوباکتر پاسخ می دهد
سازمان بهداشت جهانی در همکاری با سایر ذینفعان، اهمیت ایمنی مواد غذایی را به عنوان یک عنصر ضروری برای اطمینان از دسترسی به رژیم های سالم و مغذی مورد حمایت قرار می دهد.WHO ارائه سیاست ها و توصیه هایی است که کل زنجیره غذایی را از تولید تا مصرف پوشش می دهد و از انواع مختلف تخصص در بخش های مختلف استفاده می کند.
WHO که در حال تلاش برای تقویت سیستم های ایمنی مواد غذایی در جهان است به طور فزاینده، جهانی شده است. تنظیم استانداردهای ایمنی بین المللی غذا، افزایش نظارت بر بیماری، آموزش مصرف کنندگان و آموزش کارکنان مواد غذایی در زمینه مدیریت ایمنی غذا، از مهم ترین مداخلات در پیشگیری از بیماری های غذایی است.
در همکاری با سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل (FAO)، سازمان جهانی بهداشت حیوانات (OIE) و مرکز همکاری های WHO در دانشگاه اوترخت، گزارشی را منتشر کرد که دید جهانی به کامپیلوباکتریوز در سال 2012 را گزارش می داد.
دیدگاه جهانی به کامپیلوباکتریوز
WHO ظرفیت آزمایشگاه های ملی و منطقه ای در نظارت بر پاتوژن های مواد غذایی مانند کامپیلوباکتر و سالمونلا را تقویت می کند.
شبکه جهانی عفونت های غذایی (GFN)
WHO همچنین ترویج نظارت یکپارچه بر مقاومت ضد میکروبی پاتوژن ها در زنجیره غذایی، جمع آوری نمونه از انسان، غذا و حیوانات و تجزیه و تحلیل داده ها در سراسر بخش ها را برعهده دارد.
گروه مشاوره WHO بر مقاومت ضد میکروبی نظارت می کند (AGISAR)
WHO، همراه با FAO، با هماهنگ کردن تلاش های بین المللی برای تشخیص زودهنگام و پاسخ به شیوع بیماری های مواد غذایی از طریق شبکه ای از مقامات ملی در کشورهای عضو، به کشورهای عضو کمک می کند.
شبکه بین المللی مقامات ایمنی مواد غذایی (INFOSAN)
WHO همچنین ارزیابی های علمی را به عنوان پایه ای برای استانداردهای بین المللی غذا، دستورالعمل ها و توصیه هایی که توسط کمیته FAO / WHO Codex Alimentarius ایجاد شده است را برای جلوگیری از بیماری های مواد غذایی به ارمغان می آورد.
توصیه هایی برای مردم و مسافران
راهنمایی های زیر به مردم کمک می کند تا در هنگام مسافرت ایمن بمانند:
- اطمینان حاصل کنید که غذا به درستی پخته شده و در هنگام تحویل هنوز گرم است.
- از شیر خام و محصولاتی که از شیر خام ساخته شده است اجتناب کنید. فقط شیر پاستوریزه یا جوشیده شده بنوشید.
- از خوردن یخ اجتناب کنید ، مگر اینکه از آب بی خطر تهیه شده باشد.
- هنگامی که ایمنی آب آشامیدنی مشکوک است، آن را جوشانده و یا اگر این کار امکان پذیر نباشد، آن را با یک ماده ضدعفونی کننده قابل اعتماد، ضد عفونی کنید.
- دست ها را به طور کامل و اغلب با استفاده از صابون بشویید، مخصوصا پس از تماس با حیوانات خانگی یا حیوانات مزرعه ای، یا بعد از اینکه به توالت مراجعه کرده اید.
- میوه ها و سبزیجات را خیس کنید. در صورت امکان، سبزیجات و میوه ها باید پوست شوند.
توصیه هایی در مورد عفونت کامپیلوباکتر برای دست اندرکاران مواد غذایی
WHO دستورالعمل زیر را برای افرادی که غذا آماده می کنند ارائه می دهد:
آشپزان حرفه ای و خانگی، هنگام تهیه غذا، باید هوشیار باشند و باید قوانین بهداشتی تهیه غذا را رعایت کنند.
کمک آشپزهای حرفه ای غذایی که از تب، اسهال، استفراغ یا ضایعات پوستی آلوده رنج می برند، باید بلافاصله به کارفرما گزارش دهند.
WHO پنج کلید برای حفظ سلامت غذا به عنوان پایه ای برای برنامه های آموزشی برای آموزش کارکنان مراکز غذایی و آموزش مصرف کنندگان به کار می برد. آنها در جلوگیری از مسمومیت غذایی بسیار مهم هستند. پنج کلید عبارتند از:
- تمیز نگه دارید
- خام و پخته شده را جدای از هم نگه دارید
- کاملا بپزید
- غذا را در دماهای امن نگه دارید
- از آب و مواد اولیه سالم استفاده کنید
تشخیص و آزمایش ها
ارائه دهندگان خدمات بهداشتی برای تشخیص عفونت بر روی شما یک آزمایش فیزیکی را انجام خواهند داد. این آزمایش ها ممکن است انجام شود:
- شمارش کامل خون (CBC) با دیفرانسیل
- آزمون نمونه مدفوع برای سلول های سفید خون
- کشت مدفوع برای ججونی کامپیلوباکتر
چه زمانی باید برای عفونت کامپیلوباکتر با یک متخصص پزشکی تماس بگیرید؟
با ارائه دهنده خود تماس بگیرید، اگر:
- اسهال دارید و بیش از یک هفته طول کشیده است و یا دوباره شروع می شود.
- خون در مدفوع شما وجود دارد.
- اسهال دارید و به دلیل تهوع یا استفراغ نمی توانید مایعات را بنوشید.
- تب بیش از 101 درجه فارنهایت (38.3 درجه سانتیگراد) و اسهال دارید.
- نشانه های کم آبی (تشنگی، سرگیجه، سرگیجه) در بدن وجود دارد.
- اخیرا به یک کشور خارجی سفر کرده اید و اسهال ایجاد شده است.
- اسهال شما طی 5 روز بهتر نمیشود یا بدتر می شود.
- درد شدید شکم دارید.
اگر فرزند شما دارای موارد زیر است با ارائه دهنده خدمات سلامتی تماس بگیرید.
- تب بالاي 100.4 درجه فارنهایت (37.7 درجه سانتی گراد) و اسهال
- اسهالی که طی 2 روز بهبود نیافته یا بدتر می شود
- استفراغ بیش از 12 ساعت (در نوزادان زیر 3 ماه باید به محض شروع استفراغ یا اسهال با پزشک تماس بگیرید)
- کاهش خروجی ادرار، چشمان کم سو، دهان چسبنده یا خشک
نام های جایگزین این بیماری
- مسمومیت غذایی – کمپیلوباکتر انتوریت
- اسهال عفونی – کمپیلوباکتر انتوریت
- اسهال باکتریایی
- کمپی
- گاستروانتریت – کمپیلوباکتر
- کولیت – کمپیلوباکتر