به غدد گردنی توده گردن نیز می گویند، این توده ها می توانند بزرگ و قابل مشاهده یا بسیار کوچک باشند. بیشتر توده های گردن خطرناک نیستند. بسیاری از آن ها خوش خیم و غیر سرطانی هستند. امّا یک غده یا توده گردن می تواند نشانه ای از بیماری جدی چون عفونت یا رشد غدد سرطانی باشد. اگر شما دارای غده گردنی هستید، پزشک شما باید سریعاً آن را مورد ارزیابی قرار دهد. اگر حجم یا توده ناشناخته ای در گردن شما دیده می شود در مراجعه به پزشک معالج درنگ نکنید. در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام با ما همراه باشید.
شرایطی که باعث ایجاد توده گردن می شوند
عوامل بسیاری می تواند باعث ایجاد توده های گردنی شوند. در ادامه لیست 19 مورد از علل این توده ها را می بینید.
توده گردن مونونوکلئوز عفونی
- مونونوکلئوز عفونی معمولاً در اثر ویروس اپستین بار (EBV) ایجاد می شود.
- این غده عموماً در میان دانش آموزان دبیرستانی و دانشجویان رایج تر است.
- علائم آن شامل تب، تورم غدد لنفاوی، گلو درد، سردرد، خستگی، تعریق در شب و بدن درد است.
- این علائم ممکن است تا دو ماه باقی بمانند.
گرهک تیروئید
- این توده ها به شکل جامد یا پر شده از مایع هستند و در غده تیروئید رشد می یابند.
- این نوع از غدد بر اساس شرایطی که هورمون های تیروئید را تولید می کنند (مثلاً در سرما، گرما یا داغی) دسته بندی می شوند.
- گرهک های تیروئید معمولاً بی خطر هستند اما ممکن است نشانه ای از سرطان یا اختلال در سیستم ایمنی بدن باشند.
- غدد تیروئید در حالت ناصاف یا متورم، باعث سرفه و درشت شدن صدا شده و در گردن ایجاد درد می کنند و از دیگر نشانه های آن دشواری در بلعیدن غذا و تنفس می باشد.
- علائم این بیماری می تواند نشان از پر کاری یا کم کاری تیروئید باشد.
توده گردن کیست شاخه‌ای (Branchial Cleft)
- این نوع از کیست نوعی نقص مادر زادی است که در آن یک توده در یک یا هر دو طرف گردن و یا در پایین ترقوه شکل می گیرد.
- این توده در زمان رشد جنینی ایجاد شده و در بافت گردن جای می گیرد و در حالت عادی دیگر رشد نمی کند.
- در اکثر موارد این نوع از کیست گردنی خطرناک نیست امّا ممکن است باعث تحریک یا عفونت پوست شده و در موارد بسیار کمیاب منجر به سرطان شود.
- از علائم آن مشاهده گودی یا توده بر روی گردن کودک یا علامتی بر روی گردن یا بالای شانه است و می تواند کمی پایین تر از ترقوه نیز این علائم دیده شود.
- دیگر علائم شامل تخلیه مایعات از گردن کودک و تورم یا حساسیت هایی است که معمولاً با عفونت در ناحیه تنفسی فوقانی همراه است.
گواتر
- به رشد غیرطبیعی غده تیروئید گواتر گفته می شود.
- این بیماری ممکن است خوش خیم بوده یا با افزایش یا کاهش هورمون تیروئید همراه باشد.
- گواتر ممکن است به صورت پخش یا متمرکز باشد.
- بزرگی گواتر ممکن است باعث دشواری در بلعیدن غذا یا تنفس شود، به علاوه سرفه، خشونت، سرگیجه در زمان قرار دادن بازو بالای سر، از دیگر علائم آن است.
ورم لوزه
- این بیماری نوعی عفونت ویروسی یا باکتریایی است که باعث تورم غدد لنفاوی لوزه می شود.
- علائم شامل گلو درد، دشواری در زمان بلعیدن غذا، تب، لرز، سردرد و سختی تنفس است.
- تورم و حساسیت لوزه ها و نقاط سفید یا زرد بر روی آن ها می توانند از دیگر نشانه های ورم لوزه باشد.
بیماری هاجکین یکی از انواع توده گردن
- رایج ترین علامت آن تورم بدون درد غدد لنفاوی است.
- این بیماری می تواند عامل ایجاد تعریق های شبانه، خارش پوست یا تب بدون دلیل باشد.
- خستگی، کاهش وزن ناخواسته یا سرفه های اجباری از دیگر علائم این بیماری هستند.
لنفوم غیر هاجکین
- لنفوم غیر هاجکین نوعی از گروه سرطان های مرتبط با گلبول های سفید خون است.
- علائم در نوع کلاسیک B آن شامل تب، تعریق شبانه و لاغری ناخواسته است.
- دیگر علائم ممکن شامل تورم بدون درد غدد لنفاوی، بزرگ شدن کبد، بزرگی طحال، خارش و جوش در پوست، خستگی و ورم شکمی است.
سرطان تیروئید
- این سرطان زمانی رخ می دهد که سلول های نرمال درون تیروئید، غیر نرمال شده و شروع به رشد غیر قابل کنترل نمایند.
- این بیماری شایع ترین نوع سرطان غدد درون ریز است و چندین نوع دارد.
- علائم این بیماری شامل ورم در گردن، سرفه، کلفتی صدا، درد در گردن یا گلو، دشواری در بلعیدن غذا، تورم غدد لنفاوی در گردن و تورم یا موج دار شدن غده تیروئید می باشند.
تورم غدد لنفاوی
- در این بیماری غدد لنفاوی در اثر بیماری ها و عفونت، داروها و استرس یا در موارد کمیاب سرطان یا بیماری اختلال خود ایمنی، متورم می شوند.
- غدد متورم ممکن است بدون درد یا حساسیت باشند و در یک یا چند نقطه از بدن دیده شوند.
- مشاهده غدد کوچک، محکم و لوبیا شکل در زیر بغل، زیر فک، اطراف گردن، کشاله ران و یا بالای استخوان ترقوه می تواند از این نوع باشد.
- زمانی که اندازه غدد لنفاوی بیشتر از 1 یا 2 سانت شود، به آنها متورم گفته می شود.
لیپوم (تجمع بافت چربی) نوعی از توده گردن
- این نوع غدد به راحتی لمس شده و با فشار سر انگشت جابجا می شوند.
- اندازه آن ها کوچک است و در زیر پوست ظاهر شده و کمرنگ یا بیرنگ هستند.
- این نوع غدد معمولاً در گردن، پشت یا بر روی شانه ها مشاهده می شوند.
- در صورتی که به علت رشد به اعصاب بدن برسند دردناک می شوند.
اوریون
- اوریون یک بیماری به شدت مسری است که از طریق ویروس اوریون ایجاد شده و با بزاق دهان، ترشحات بینی و ارتباط نزدیک با فرد بیمار به راحتی سرایت می کند.
- تب، خستگی، دردهای بدنی، سردرد و بد خلقی علائم رایج این بیماری هستند.
- التهاب غدد بزاقی باعث تورم، فشار و درد بر روی گونه ها می شود.
- عوارض مبتلا شدن به این بیماری می تواند التهاب بیضه ها در مردان، یا در زنان التهاب تخمدان ها، مننژیت، آماس مخ، پانکراتیت و از دست دادن شنوایی به صورت دائمی باشد.
- واکسیناسیون جلوی این بیماری و عفونت ویروسی را گرفته و از عوارض مبتلا شدن به این بیماری جلوگیری می کند.
التهاب گلوی باکتریایی
- التهاب گلوی باکتریایی به متورم شدن پشت گردن به علت عفونت باکتریایی یا ویروسی گفته می شود.
- این بیماری باعث درد، خشکی یا احساس خراش در گلو شده و دیگر علائم آن تب، لرز، دردهای بدنی، گرفتگی بینی، تورم غدد لنفاوی، سر درد، سرفه، خستگی و یا حالت تهوع است.
- طول مشاهده علائم بسته به میزان عفونت می باشد.
سرطان حنجره و توده گردن
- این بیماری شامل سرطان تارهای صوتی، حنجره یا دیگر بخش های گلو مانند حلق و لوزه ها می شود.
- این بیماری می تواند به صورت سرطان سلولی یا آدنوکارسینوما ظاهر شود.
- علائم بیماری شامل تغییر صدا، سختی در بلعیدن، کاهش وزن، درد گلو، سرفه، تورم غدد لنفاوی و خس خس کردن سینه باشد.
- این بیماری بیشتر در افرادی که سابقه مصرف دخانیات، استفاده بیش از حد الکل، کمبود شدید ویتامین آ، قرار گرفتن در معرض سنگ آزبست یا بیماری تبخال دهانی و بهداشت ضعیف دندان ها داشتند، بسیار شایع تر است.
کراتوز آکتینیک
- این عارضه معمولاً کوچکتر از 2 سانتیمتر و به اندازه پاک کن مداد است.
- سختی، زبری و پوسته پوسته شدن در بخش های پوست نشانه هایی از این بیماری است.
- این عارضه پوستی در بخش هایی از بدن که بیشتر در معرض آفتاب قرار گرفته اند (دست ها، بازوها، صورت، کف سر یا گردن) دیده می شود.
- این عارضه معمولاً به رنگ صورتی است اما می تواند قهوه ای، قهوه ای مایل به زرد یا خاکستری نیز باشد.
سرطان سلول های پایه ای (بازال)
- مناطقی از پوست دچار تورم و سفتی شده و کم رنگ هستند. این عارضه ممکن است شبیه زخم باشد.
- این عارضه پوستی، گنبدی شکل و به رنگ صورتی یا قرمز روشن بوده و در مرکز آن تمرکز رنگ بیشتر است (شبیه دهانه آتشفشان)
- در زمان رشد آن، رگ های خون قابل مشاهده هستند.
- به راحتی خونریزی کرده و از زخم مایع خارج می شود و با گذشت زمان بهبود نمی یابند یا برای مدت کوتاهی از بین رفته و دوباره ظاهر می شوند.
کارسیوم سلول سنگ فرشی و توده گردن
- معمولاً در محل هایی که در معرض اشعه UV قرار دارند مانند صورت، گوش ها و پشت دست ها دیده می شود.
- سفتی و قرمزی در بخشی از پوست توسعه یافته سپس متورم شده و به رشد ادامه می دهد.
- در این بیماری رشد ادامه پیدا می کند، امکان خونریزی وجود دارد و با گذشت زمان بهبود نمی یابد. یا اینکه پس از بهبود موقت مجدداً ظاهر می گردد.
ملانوا (تومر سیاه رنگ قشر پوست)
- این بیماری جدی ترین نوع سرطان پوست است و بیشتر در افراد دارای پوست عادی رخ می دهد.
- خال خال های سیاه آن در همه جای بدن دیده شده و به طور غیر طبیعی لبه دار و دارای شکل های نامتقارن و رنگ های متفاوت هستند.
- این عوارض در مدت زمان رنگ عوض کرده یا بزرگ تر می شوند.
- معمولاً اندازه این عوارض بزرگ تر از یک پاک کن هستند.
سرخجه و ایجاد توده گردن
- این بیماری ویروسی با نام سرخک آلمانی نیز شناخته می شود.
- دانه های صورتی یا قرمز رنگ این بیماری ابتدا در صورت دیده شده سپس به تمام بدن سرایت می کنند.
- تب خفیف، تورم یا حسیاست غدد لنفاوی، آب ریزش یا گرفتگی بینی، سر درد، درد عضلانی، چشم های ملتهب یا قرمز برخی از علائم رایج این بیماری هستند.
- این بیماری برای زنان حامله بسیار خطرناک است و می تواند باعث سندروم سرخجه مادرزادی در جنین شود.
- این بیماری به راحتی در واکسیناسیون رایج کودکی متوقف می شود.
بیماری تب خراش گربه
- این بیماری از گاز یا خراش های گربه مبتلا به باکتری بارتونلا هنسلا ایجاد می شود.
- در اثر این بیماری تاول یا برآمدگی در جای خراشیدن یا گاز گربه ایجاد می شود.
- تورم غدد لنفاوی نزدیک محل گاز گرفتگی یا خراش، تب خفیف، خستگی، سردرد، دردهای بدنی از علائم دیگر این بیماری هستند.
توده گردن از کجا می آیند؟
غده های گردن می توانند سخت، نرم، حساسیت‌زا یا بدون حساسیت باشند. این غدد می توانند در زیر یا درون پوست ایجاد شوند و انواع آن عبارتند از کیست سبابه، جوش کیستی یا غدد چربی. یک غده چربی در نتیجه رشد خوش خیم چربی ایجاد می شود. به علاوه غدد گردنی می توانند منشاء در بافت ها یا اندام های گردن داشته باشند.
محل قرار گرفتن توده نقش مهمی در تشخیص عامل آن ایفا می کند. از آنجا که عضلات، بافت ها و اندام های فراوانی در اطراف گردن قرار دارند، محل های متفاوتی می تواند وجود داشته باشد که غدد گردن از آن ها نشات می گیرد. به عنوان مثال:
- غدد لنفاوی
- غده تیروئید
- غدد پاراتیروئید که شامل 4 غده کوچک در پشت غده تیروئید می شوند
- اعصاب حنجره ای، که عامل تحرک تارهای صوتی هستند
- عضلات گردن
- نای
- محل تارهای صوتی (حلقوم، حنجره)
- مهره های گردنی
- غدد سمپاتیک یا پاراسمپاتیک در سیستم عصبی
- شبکه بازویی که شامل سری عصب هایی می شود که اندام های فوقانی شما را تامین کرده و علاوه بر آن ماهیچه ذوزنقه‌ای
- غدد بزاقی
- شریان ها و رگ های مختلف گردن
دلایل اصلی رایج برای ایجاد توده های گردن
بزرگ شدن غدد لنفاوی رایج ترین دلیل احساس توده در گردن است. غدد لنفاوی شامل سلول هایی می شوند که به بدن شما کمک می کند در برابر عفونت ها مبارزه کرده و سلول های بدخیم و سرطانی را نابود کند. زمانی که بیمار می شوید، غدد لنفاوی شما می توانند متورم شده و به جنگیدن با عفونت و بیماری کمک کنند. دلایل رایج دیگر برای بزرگی غدد لنفاوی عبارتند از:
- عفونت های مربوط به گوش
- عفونت های سینوس
- ورم لوزه
- گلو درد
- عفونت های دندانی
- عفونت های باکتریایی کف سر
بیماری های دیگری که می توانند باعث ایجاد توده گردنی شوند:
- بیماری های مربوط به خود ایمنی، سرطان و دیگر اختلالات غده تیروئید، مانند گواتر در اثر کمبود ید، می توانند عامل بزرگی بخش یا تمام غده تیروئید شما باشند.
- ویروس ها، از جمله اوریون می توانند باعث تحریک و تورم غدد بزاقی شوند.
- آسیب یا کجی مادرزادی گردن می تواند یکی دیگر از عوامل توده گردن باشد.
سرطان
بیشتر توده های گردنی خوش خیم هستند، اما احتمال سرطان نیز وجود دارد. برای بزرگ سالان، احتمال سرطانی بودن توده پس از سن 50 سالگی بیشتر می شود. انتخاب سبک زندگی مانند مصرف دخانیات و الکل بیش از حد نیز می تواند عامل این سرطان باشد.
استفاده طولانی مدت از توتون و الکل دو عامل بسیار جدی در سرطان دهان و گلو هستند. این امر به تائید جامعه سرطان آمریکا رسیده است. یکی دیگر از عوامل اصلی ابتلا به سرطان های گردن یا گلو و دهان، می تواند تبخال (ویروس HPV) در دهان باشد. این بیماری معمولاً از طریق روابط جنسی دهانی منتقل می شود و بسیار شایع است. به گفته جامعه سرطان آمریکا، ریشه HPV (تبخال) در دو سوم سرطان های گلو دیده می شود.
سرطان هایی که به شکل غدد بر روی گردن ظاهر می شوند می توانند شامل موارد زیر باشند:
- سرطان تیروئید
- سرطان در بافت های سر و گردن
- لنفوم هاجکین
- لنفوم غیر هاجکین
- سرطان خون
- دیگر انواع سرطان از جمله ریه، گلو و سینه
- انواع سرطان پوست، مانند کراتوزیس آکتینیک، سرطان سلول های بازال و…
ویروس ها
وقتی که به ویروس ها فکر می کنیم، معمولاً به یاد سرماخوردگی عادی یا آنفولانزا می افتیم. در صورتیکه ویرس های فراوان دیگری وجود دارند که به بدن انسان سرایت می کنند. بسیاری از آن ها می توانند عامل ایجاد توده در گردن باشند. از جمله:
- HIV
- تبخال
- مونونوکلئوز عفونی
- سرخجه
- فارنژیت ویروسی
باکتری ها
یک عفونت باکتریایی می تواند عامل مشکلات گلو و گردن شود. این مشکلات می توانند به تورم یا ایجاد توده در گردن بیانجامند. این نوع باکتری ها عبارتند از:
- عفونت از مایکوباکتریوم آتیپیکال، نوعی از باکتری است که بیشتر در افرادی که مشکلات مربوط به ایمنی و بیماری ریه دارند شایع است.
- تب خراش گربه
- آبسه پریتونسلیال، که نوعی آبسه است که بر روی لوزه یا نزدیک آن ایجاد می شود.
- گلو درد
- لوزه متورم
- بیماری سل
- فارنژیت باکتریایی
بسیاری از این عفونت ها ممکن است با تجویز آنتی بیوتیک رفع شوند.
دیگر عوامل ممکن
توده های گردنی می توانند ناشی از غدد چربی (لیپوم) باشند. این نوع غدد معمولاً در زیر پوست ایجاد می شوند. لیپوم ها ممکن است به علت کیست زیر پوستی یا غدد مرتبط با تیروئید ایجاد شوند.
دیگر مواردی که البته کمتر باعث توده های گردن می شوند عبارتند از: واکنش های آلرژیک به داروها و غذاهای خاص، وجود سنگ در مجاری بزاق که می تواند باعث بسته شدن مسیر بزاق و یا غدد گردنی شود.
علائم مرتبط با توده گردن
با توجه به اینکه یک توده گردن می تواند به علت بسیاری از شرایط و بیماری ها ایجاد شود، بنابراین علائم بسیار دیگری نیز برای این بیماری وجود دارد. برخی از افراد نیز ممکن است علائمی مشاهده نکنند. دیگر علائم می تواند ناشی از بیماری های عامل ایجاد توده باشد نه صرفاً خود توده.
اگر در گردن خود توده مشاهده کردید یا غدد لنفاوی ناحیه گردن شما متورم شده، ممکن است علائمی چون گلو درد، دشواری در بلعیدن غذا یا گوش درد داشته باشید. اگر غدد گردنی شما مانع از عبور هوا می شود، ممکن است در تنفس نیز دچار مشکل شده و یا صدای شما درشت‌تر شود.
در برخی از موارد افراد دارای توده های گردن که عامل توده هایشان سرطانی است، ممکن است تغییر در پوست ناحیه توده را مشاهده نمایند. در بزاق این افراد امکان مشاهده خون نیز وجود دارد.
در زمان مراجعه به پزشک چه چیزی در انتظار شما است؟
پزشک احتمالاً بخواهد درباره تاریخچه و پرونده پزشکی شما اطلاعات کسب نماید. مثلاً در خصوص عادت ها، سبک زندگی و علائم بیماری در شما. پزشک از شما خواهد پرسید که چند وقت است سیگار می کشید و الکل می نوشید و مصرف روزانه شما چقدر است. از شما احتمالاً زمان مشاهده علائم و شدت آن ها پرسیده شود. و البته پس از آن معانیه بدنی نیز برای شما در نظر گرفته خواهد شد.
در زمان معاینه، پزشک احتمالاً موارد زیر را به دقت بررسی نماید:
- پوست سر
- گوش ها
- چشم ها
- بینی
- دهان
- گلو
- گردن
پزشک پس از آن به دنبال هر تغییر پوستی غیر عادی خواهد گشت و دیگر علائم را بررسی خواهد نمود.
تشخیص توده یا غدد گردنی
تشخیص عامل توده گردن شما بر اساس علائم، سابقه و نتایج معاینه خواهد بود. در برخی از موارد، پزشک شما را به متخصص گوش، حلق و بینی معرفی خواهد کرد تا ارزیابی دقیق تری از این بخش ها صورت گیرد.
متخصصان گوش، حلق و بینی احتمالاً لارینوسکوپی (حنجره بینی) را برای شما انجام خواهند داد. در این آزمایش متخصص از ابزار دارای نور برای بازدید گوش، حلق و بینی استفاده خواهد کرد. در زمان انجام این آزمایش شما نیازی به بیهوشی نخواهید داشت.
متخصص شما احتمالاً آزمایش های متعددی برای تشخیص عامل توده گردن شما انجام دهد. این آزمایش‌ها عبارتند از:
- عکس برداری اشعه ایکس از سینوس ها
- عکس برداری اشعه ایکس از قفسه سینه
- سونوگرافی گردن
- ام آر آی سر و گردن
روش درمان توده گردن
نوع درمان توده گردن بسته به عامل اصلی آن است. توده های ناشی از عفونت های باکتریایی با آنتی بیوتیک درمان می شوند. گزینه های درمان برای حالت سرطانی شامل عمل جراحی، تابش اشعه و شیمی درمانی هستند.
تشخیص زود هنگام، کلید درمان موفق است. به گفته انجمن سرطان آمریکا، اکثر سرطان های مرتبط با گردن و سر با تشخیص زودهنگام درمان می شوند.
جمع بندی
بروز توده گردن ممکن است برای هر کسی اتفاق بیافتد و لزوماً نشانه ای از بیماری خطرناک نیستند. بنابراین، اگر شما دارای توده گردن هستید، بسیار اهمیت دارد که سریعاٌ به پزشک مراجعه کنید. مانند همه بیماری ها، مهم است که این بیماری نیز سریعاً مورد آزمایش و درمان قرار گیرد. خصوصاً در مواردی که احساس می کنید توده گردن شما ممکن است ناشی از عاملی جدی باشد.
سلام من ۵ سالی میشه که در عضله خلفی گردنم یه توده به وجود اومده که بیشتر مواقعی که دراز میکشم یا مثلا موقع رانندگی برآمده میشه درد نداره و فقط وقتی که برآمده میشه کمی دردناک میشه و گردنم خشک میشه ام ار ای و عکس و نمونه هم گرفتم گفتن مشکلی نیست اما نگفتن علت به وجود اوندتش چیه و تا کی این توده رو دارم خواستم شما هم راهنمایی بفرمایید و اینکه چطور میتونم این و درمان کنم