رژیم غذایی کم باقیمانده چیست؟ التهاب جداره دیواره روده باعث بیماری های التهابی روده (IBD) مانند دیورتیکولیت، کولیت اولسروز و بیماری کرون می شود. این بیماری ها دردآور هستند و می توانند موجب اسهال شدید، تب، خستگی، کاهش اشتها، کاهش وزن و خون در مدفوع شوند. برای تسکین بخشیدن به روده‌ها، پزشکان اغلب توصیه می کنند که رژیم غذایی کم باقیمانده یا رژیم غذایی کم فیبر را دنبال کنید. در این مقاله از بخش تغذیه دکتر سلام، شرح مفصلی درباره رژیم غذایی کم باقیمانده، برنامه رژیم غذایی کم باقیمانده و لیست غذاهایی که باید بخورید و آن ها که نباید بخورید را ارائه می دهد.
رژیم غذایی کم باقیمانده چیست؟
یک رژیم غذایی کم باقیمانده مصرف فیبر و مواد غذایی دیگر که هضم آن ها دشوار است را محدود می کند. فیبر از مواد گیاهی ای تشکیل شده است که بدن نمی تواند آن ها را به طور کامل هضم کند. باقیمانده، مواد غذایی هضم نشده است که عمدتا فیبر است و مدفوع را تشکیل می دهد. یک رژیم کم فیبر به کاهش میزان غذا های هضم نشده، کاهش حجم روده و کاهش مقدار مدفوع کمک خواهد کرد.
متخصصان بهداشت، رژیم غذایی کم باقیمانده یا رژیم کم فیبر را بعد از جراحی های روده ای مانند ایلئوستومی یا کلوستومی توصیه می کنند. یک رژیم غذایی کم باقیمانده معمولا برای مدت کوتاهی دنبال می شود. شما همیشه باید برای برنامه ریزی یک رژیم غذایی کم باقیمانده با یک متخصص تغذیه مشورت کنید. با توجه به جذب ناقص مواد مغذی، ممکن است لازم باشد تا در رژیم غذایی خود ویتامین های مکمل را نیز بگنجانید.
منوی نمونه رژیم غذایی کم باقیمانده
| وعده غذایی | آن چه که باید بخورید |
| صبح زود | انتخاب ها:
1 لیوان آب گرم همراه با عسل و آب لیمو چای یا قهوه بدون کافئین |
| صبحانه | انتخاب ها:
تخم مرغ نیمرو با یک تکه نان برشته سفید پن کیک عصاره سبزیجات یا آب میوه |
| نهار | انتخاب ها:
مرغ پخته یا گریل شده سالاد سبزیجات ماهی پخته شده (بدون استخوان) به همراه مارچوبه و لوبیا سبز |
| بعد از نهار | انتخاب ها:
1 فنجان طالبی 1 فنجان ماست کم چرب آب میوه تازه |
| میان وعده عصرانه | گزینه ها:
کلوچه های طعم دار کراکر و ژله بیسکوئیت نمکی |
| شام | انتخاب ها:
برنج سفید با مرغ سرخ شده و سبزیجات گوشت گوساله گریل شده پاستا |
لیست غذاهای مجاز در این رژیم
رژیم غذایی کم باقیمانده، مصرف فیبر و چندین ماده مغذی مهم دیگر را محدود می‌کند. در نتیجه شما نباید به این رژیم به عنوان یک راه حل بلند مدت برای علائم خود نگاه کنید. به طور کلی، شما باید از دانه های کامل، آجیل و دانه هایی که پر از فیبر هستند دوری کنید. با این حال، غذا های دیگری وجود دارند که شما می توانید به عنوان بخشی از رژیم غذایی خود از آن ها لذت ببرید.
1- دانه ها
- برنج سفید، ماکارونی و نودل
- غلات پخته شده
- غلات سرد، مثل دانه های ذرت
- نان و کراکر های تهیه شده از آرد سفید تصفیه شده
میوه ها و سبزیجات
معمولا پوست و دانه های میوه ها فیبری هستند. در نتیجه، شما باید پوست میوه ها را بکنید و از دانه ها برای لذت بردن از یک رژیم غذایی کم باقیمانده اجتناب کنید. در زیر لیستی از میوه ها و سبزیجاتی که می توانید در رژیم غذایی کم باقیمانده خود داشته باشید آورده شده است:
- انواع مارچوبه
- لوبیا سبز
- قارچ ها
- اسفناج
- کدو بدون تخم
- کدو تنبل
- سیب زمینی بدون پوست
- موز رسیده
- گرمک
- آواکادو
- گلابی کنسروی بدون پوست و دانه
3- محصولات لبنی
شما می توانید شیر و دیگر محصولات لبنی را در حد تعادل مصرف کنید. اما اگر به لاکتوز حساسیت دارید، باید از شیر و دیگر محصولات لبنی دوری کنید.
گوشت
خبر خوب در مورد رژیم غذایی کم باقیمانده این است که هیچ ممنوعیتی برای مصرف گوشت و ماکیان وجود ندارد. شما می توانید گوشت گاو، مرغ، گوشت بره را در رژیم غذایی خود داشته باشید، مشروط بر اینکه نرم و بدون چربی باشند.
5- چربی ها، چاشنی ها و سس ها
شما می توانید مواد غذایی زیر را به عنوان بخشی از رژیم غذایی کم باقیمانده خود بخورید:
- مارگارین
- کره
- روغن ها
- سس گوجه فرنگی
- سس مایونز
- خامه ترش
- ژله
- عسل
- سس سویا
- چاشنی های سالاد
شما همچنین می توانید کیک های ساده، شیرینی ها، پودینگ، کاستارد، چوب‌شور، آب نبات سفت و بستنی را میل کنید. در جایی که نوشیدنی ها به میان می آیند، باید به قهوه و نوشابه بدون کافئین توجه کنید. کافئین می تواند معده شما را تحریک کند. شما همچنین می توانید عصاره سبزیجات تازه را نیز بنوشید.
غذاهای غیرمجاز در رژیم غذایی کم باقیمانده
اگر رژیم غذایی کم باقیمانده را دنبال می کنید، باید از غذاهای خاصی دوری کنید. این غذاها شامل موارد زیر هستند:
- آجیل ها
- بذرها
- میوه های خام و میوه های خشک
- غلات سبوس دار و کلیه محصول درست شده از غلات
- لوبیا ها و عدس ها
- سبزیجات حاوی فیبر، از جمله بروکلی، نخود فرنگی و کلم بروکسل
- توفو
- ترشیجات
- پنیر به همراه میوه ها، آجیل ها و دانه ها
- ذرت بو داده
- آب میوه های دارای پالپ
- زیتون ها
- کلم ترش
- کره بادام زمینی
- مرباها
طرز تهیه غذا در رژیم کم فیبر
ماهی پخته شده با مارچوبه و لوبیا سبز
مواد لازم:
- ماهی سالمون
- پنج عدد مارچوبه
- ۶ عدد لوبیا سبز
- ۲ قاشق سوپ خوری روغن زیتون
- ۱ قاشق سوپ خوری آب لیمو
- یک ساقه آویشن
- 1 قاشق چای خوری کره
- نمک و فلفل
طرز تهیه:
- ماهی را با نمک، فلفل و عصاره لیمو برای مدت ۱۰ دقیقه مخلوط کنید.
- سبزیجات را بشویید و قسمت های غیر قابل خوردن را کنار بگذارید و بقیه را در یک کاسه بریزید.
- روغن زیتون، کره، نمک و فلفل را در کاسه بریزید و به خوبی مخلوط کنید.
- در یک سینی پخت، ماهی را بخوابانید، کمی روغن بریزید و در دمای ۱۸۰ درجه سانتی گراد به مدت ۵ دقیقه بپزید.
- سینی پخت را در بیاورید و سبزیجات را اضافه کنید و برای 5 دقیقه دیگر بپزید.
جایگزین های گیاهی:
اگر نمی خواهید گوشت بخورید، می توانید از سیب‌زمینی خرد شده استفاده کنید.
همراه با رژیم غذایی کم باقیمانده، شما باید ورزش های سبکی را نیز انجام دهید تا خود را فعال نگه دارید.
نقش ورزش
ورزش منظم، شما را فعال نگه می دارد، ماهیچه ها را می سازد و استخوان‌ها را تقویت می کند. سعی کنید حداقل ۲۰ دقیقه ورزش روزانه را در برنامه خود جای دهید. راه رفتن، پرش، تمرینات پله ای، طناب زنی، دوچرخه سواری و یوگا توصیه می شود.
در نتیجه، فوایدی را که شما با رعایت رژیم غذایی کم باقیمانده تجربه خواهید کرد چیست؟ در ادامه متوجه خواهید شد.
فواید یک رژیم غذایی کم باقیمانده
- مفید برای افرادی که از بیماری های التهابی روده مانند کولیت اولسروز و بیماری کرون رنج می برند.
- معده را روان می کند و از نفخ شکم، اسهال و گرفتگی عضلات شکم جلوگیری می کند.
- مواد غذایی بیشتری جذب می شوند چون زمان انتقال مواد غذایی در روده بیشتر می شود.
از سویی دیگر، رژیم غذایی کم باقیمانده ممکن است اثرات جانبی زیر را نیز به همراه داشته باشد
عوارض جانبی یک رژیم کم باقیمانده
- ممکن است باعث کمبود مواد مغذی در بدن شود که ممکن است منجر به مشکلات سلامتی متعددی شود.
- از آنجا که فیبر به حرکت چربی کمک می کند، یک رژیم غذایی با فیبر پایین می تواند باعث افزایش وزن شود.
در نهایت، در اینجا باید ها و نباید هایی که باید در ذهن داشته باشید آورده شده است.
باید ها و نباید ها:
| بایدها | نبایدها |
| این رژیم غذایی را تنها در صورتی دنبال کنید که از هر گونه بیماری التهابی روده رنج می برید. | این رژیم غذایی را بدون مشورت پزشک دنبال نکنید. |
| مطمئن شوید که هر روز آب میوه تازه می نوشید. | پالپ میوه را به آب میوه اضافه نکنید. |
| پروتئین بخورید تا به شما در تقویت ماهیچه هایتان کمک کند. | غذاهایی را که در لیست ممنوعه ها آورده شده است نخورید. |
یک رژیم غذایی کم باقیمانده می تواند به تسکین دیواره روده شما کمک کند و به شما کمک کند تا احساس بهتری داشته باشید. قبل از خرید سبزیجات، میوه ها و دانه های حاوی فیبر، محتوای فیبر آن ها را بررسی کنید. تنها در صورتی که پزشک تان به شما توصیه کرد، رژیم کم فیبر را دنبال کنید.
اگر حتی بعد از داشتن رژیم غذایی کم فیبر، هم شکم درد داشتید، سریعا به پزشک خود مراجعه کنید. هم چنین قرار گرفتن در رژیم غذایی کم فیبر می تواند موجب کمبود مواد مغذی در بدن شود. در نتیجه شما باید آب میوه و عصاره سبزیجات را همراه با مکمل های مولتی ویتامین مصرف کنید.
سوالات متداول
در رژیم غذایی کم فیبر چه میزان فیبر وجود دارد؟
برای افرادی که از بیماری های التهابی روده مانند کولیت اولسروز و بیماری کرون رنج می برند، حدود ۱ گرم فیبر در هر وعده، مجاز است.
هنگامی که در رژیم غذایی کم باقیمانده به سر می برم آیا می توانم شکلات بخورم ؟
بله، در حالی که رژیم غذایی کم باقیمانده را دنبال می‌کنید، می توانید شکلات بخورید، با این حال، شما نمی توانید شکلاتی را که حاوی گردو است، میل کنید.
آیا باید رژیم غذایی کم باقیمانده را قبل از کولونوسکپی دنبال کنم؟
کولونوسکپی روشی است که می تواند برای بررسی هر نوع التهاب، خونریزی، زخم، سرطان و پولیپ در دیواره روده بزرگ استفاده شود. از آنجا که هضم مواد غذایی با فیبر بالا دشوار است و ممکن است باعث التهاب در روده بزرگ شود، توصیه می شود که رژیم غذایی کم باقیمانده را قبل از کولونوسکپی، دنبال کنید.
در صورتی که دیورتیکولیت داشته باشم، باید یک رژیم غذایی کم باقیمانده را دنبال کنم؟
بسته های کوچک که در دیواره روده ایجاد می شوند، گاهی اوقات می توانند عفونی و ملتهب شوند. این حالت به نام دیورتیکولیت شناخته می شود. پزشک شما ممکن است توصیه کند که برای مدتی رژیم غذایی کم باقیمانده را دنبال کنید تا حجم روده کاهش یابد (رژیم با فیبر بالا باعث افزایش حجم روده می شود) و عفونت درمان شود. قبل از این که رژیم غذایی کم باقیمانده را دنبال کنید، نظر پزشک خود را جویا شوید.
در صورتی که کولیت اولسروز داشته باشم، باید یک رژیم غذایی کم باقیمانده را دنبال کنم؟
وقتی که دیواره روده، بزرگ می شود، باعث اسهال و درد شدید می شود. برای تسکین درد دیواره روده، ممکن است یک رژیم غذایی با فیبر پایین توسط پزشک توصیه شود. لطفا قبل از شروع رژیم غذایی کم باقیمانده، با پزشک خود مشورت کنید تا دلیل درد شکم و اسهال مشخص شود.
آیا یک رژیم غذایی کم باقیمانده عامل یبوست است؟
در طول مدتی که شما در یک رژیم غذایی کم باقیمانده و یا رژیم غذایی کم فیبر به سر می برید، حجم کمتری از روده را دارید و دیواره های روده شما به حرکت و انرژی اضافی برای حرکت روده نیاز دارند. این ممکن است منجر به یبوست شود. اگر بیماری التهاب روده داشته باشید، تنها راه جلوگیری از یبوست، نوشیدن آب کافی در طول روز است.
آیا می توانم در رژیم غذایی کم باقیمانده، الکل مصرف کنم؟
خیر؛ الکل حرکت لوله گوارش روده را افزایش می دهد و باعث التهاب بیشتر می شود. مصرف الکل تنها باعث اختلال بیشتر در دیواره روده می شود. امیدواریم این مقاله مفید واقع شود.
