سوختگی ها می توانند در اثر مواجهه با حرارت، بخار، مایعات داغ، مواد شیمیایی یا خورشید ایجاد شوند. درمان سوختگی می توانند بر اساس شدت و محل سوختگی متغیر باشند. سوختگی های شدید می توانند تمامی لایه های پوست را از بین برده و حتی به عضلات و چربی های زیرپوستی آسیب بزنند. این دسته از سوختگی ها نیاز به اقدامات فوری پزشکی دارند. درمان های خانگی می توانند به بهبود زخم و کاهش درد کمک کنند. در این مقاله از بخش زیبایی، پوست و موی دکتر سلام، به بررسی درمان های خانگی سوختگی می پردازیم. این درمان ها می تواند احتمال ایجاد عفونت و بافت اسکار را کاهش دهند. شما می توانید برای بهبود سوختگی ها از برخی روغن های ضروری، آنتی اکسیدان ها و ترکیبات گیاهی مختلف استفاده کنید. همچنین فرد مبتلا به سوختگی می تواند با مصرف مواد غذایی ضد التهاب، سرعت بهبود زخم را افزایش دهد.
انواع و درمان سوختگی
علائم سوختگی می تواند شامل سرخی پوست، ورم، درد و تاول باشد. در برخی از سوختگی های شدید، علائم می توانند تا 1 الی 2 روز پس از سوختگی به طور کامل ظاهر شوند. افراد مبتلا از کجا باید شدت سوختگی را تشخیص بدهند؟ شدت علائم می تواند به شما در تشخیص درجه سوختگی کمک کند. همچنین این علائم به شما می گویند که آیا در حال حاضر نیاز به مراقبت های پزشکی دارید یا خیر.
اساس شدت آسیب پوستی، سوختگی ها در 3 دسته اصلی طبقه بندی می شوند:
- سوختگی درجه یک: این دسته از سوختگی ها تنها منجر به آسیب دیدن خارجی ترین لایه پوست یعنی اپیدرم شده و خطرناک نمی باشد. از علائم این دسته سوختگی ها می‌توان به سرخی و درد در ناحیه آسیب دیده اشاره کرد.
- سوختگی درجه دو: این نوع از سوختگی منجر به آسیب دیدن اپیدرم و درمیس (دومین لایه‌ی پوست) می شود. تورم، لکه های سرخ و سفید پوستی، تاول و درد شدید برخی از علائم سوختگی های درجه دو می باشند. اگر سوختگی های این گروه عمیق باشند؛ می توانند ایجاد اسکار در محل آسیب کنند.
- سوختگی درجه سه: این سوختگی ها شدیدند و تا لایه چربی زیر پوست را از بین می برند. نقاط سوختگی می توانند سیاه، قهوه ای یا سفید شوند. سوختگی های درجه سه می توانند منجر به نابودی اعصاب و ایجاد بی حسی موضعی شوند.
بهترین شیوه های درمانی می تواند بر اساس نوع سوختگی متفاوت باشند. سوختگی های درجه یک بسیار شایع اند و در فعالیت های روزانه به خصوص در آشپزخانه می توانند اتفاق بیفتند.
برخلاف سوختگی های شدید که نیاز به مراقب های فوری پزشکی دارند؛ سوختگی های درجه یک را به راحتی می‌توان با روش های خانگی درمان کرد.
روش های خانگی درمان سوختگی
خنک کردن محل سوختگی
نخستین کاری که در مواجهه با سوختگی باید انجام داد؛ خنک کردن محل آسیب می باشد. برای این کار می‌توان ناحیه سوختگی را به مدت 5 دقیقه با آب جاری خنک شست و شو داد یا از کمپرس های سرد مرطوب استفاده کرد. آب جاری می تواند به کاهش درد کمک کند. هر چند به نظر ایده خوبی می رسد؛ اما به هیچ عنوان نباید از آب سرد یا یخ استفاده کرد.
مصرف خوراکی های مفید
اگر می خواهید علائم سوختگی سریع تر از بین بروند؛ نباید رژیم غذایی را فراموش کنید. برخی از مواد غذایی می توانند سرعت بهبود را چندین برابر کنند.
آب و نوشیدنی های الکترولیتی مانند شیر نارگیل می توانند آب از دست رفته بدن را جبران کنند؛ در نتیجه تا حد ممکن آب بنوشید.
مرکبات سرشار از ویتامین C می باشند که مصرف آن ها سطح تولید کلاژن و سرعت بهبودی را افزایش می دهد.
ماهی تازه منبعی غنی از اسید های چرب امگا 3 می باشد. این دسته از اسید های چرب سطح التهاب را کاهش داده و باعث ترمیم سریع تر بافت آسیب دیده می شوند.
روی نقش مهمی را در تنظیم تمامی مراحل بهبودی زخم ایفا می کند. مصرف گوشت، تخم کدو و اسفناج می تواند سطح روی دریافتی شما را افزایش دهد.
پروتئین نیز یکی از لازمه های ترمیم بافتی توسط بدن می باشد. سعی داشته باشید که روزانه حداقل 4 الی 5 اونس از غذا های سرشار از پروتئین مصرف کنید.
دوری از خوراکی های مضر
دوری از مصرف خوراکی های التهابی به اندازه مصرف غذاهای التهابی مهم و ضروری است.
شکر یکی از مواردی است که منجر به افزایش سطح التهاب و کاهش میزان بهبودی می شود.
روغن های ترانس و هیدروژنه نیز مانند شکر سرعت ترمیم بافتی را کم کرده و دوره آسیب را طولانی می کنند. لازم است بدانید که مواد غذایی فرآوری شده، حاوی این دسته از روغن ها در کنار رنگ های خوراکی و مواد شیمیایی می باشند که مصرف آن ها نیز می تواند سرعت بهبودی را کاهش دهد.
درمان سوختگی با آلوئه ورا
استفاده از ژل های آلوئه ورا، یکی از شایع ترین روش های درمان خانگی انواع سوختگی ها می باشد. آلوئه ورا به خاطر داشتن مواد خنک کننده، سابقه طولانی ای در امر درمان سوختگی دارد. در سال 1959 سازمان دارو و غذای آمریکا استفاده از پماد های آلوئه ورا را به عنوان درمان خانگی انواع سوختگی های سطحی تائید کرد.
اگر دچار سوختگی شده اید؛ می توانید با تهیه پمادهای آلوئه ورا خالص و استفاده از آن (2 بار در روز) سرعت بهبودی را افزایش دهید.
ویتامین E
در هنگام سوختگی، بدن در وضعیت استرس اکسیداتیو قرار گرفته و سطح ویتامین E به شدت افت می کند. با وجود این مطالعات زیادی در ارتباط با تاثیر ویتامین E بر درمان سوختگی ها صورت نگرفته است؛ باور عمومی بر این است که این ویتامین می تواند زخم ها و سوختگی ها را التیام بخشد.
درمان سوختگی با روی
روی یکی از موادی می باشد که وجودش در واکنش های آنزیمی بدن ضروری است. اگر احساس می کنید که در رژیم غذایی تان به مقدار کافی روی دریافت نمی کنید؛ می توانید با تهیه مکمل های روی، سطح این فلز معدنی را در بدنتان افزایش دهید.
ال-گلوتامین
ال-گلوتامین یکی از اسید های آمینه ضروری و مورد نیاز بدن برای ترمیم بافت ها می باشد. همچنین این ماده می تواند از ابتلا به عفونت های پس از سوختگی نیز جلوگیری کند. بر اساس مقاله ای با نام “تغذیه و زخم های مزمن”، شواهد نشان می دهد که در شرایطی مانند آسیب های بافتی، سوختگی و انواع عفونت ها، استفاده از مکمل‌های گلوتامین می تواند کارایی دستگاه گوارشی و حساسیت به انسولین را افزایش دهد. علاوه بر این‌ها، استفاده از این آمینواسید در شرایط عفونی می تواند منجر به کاهش عوارض عفونت شود.
درمان سوختگی با مکمل های آنتی اکسیدان
سوختگی ها می توانند منجر به التهاب و آزاد سازی رادیکال های آزاد در بدن شوند. آنتی اکسیدان هایی مثل ویتامین C، ویتامین E، سلنوئید و فلاونوئید ها می توانند سطح رادیکال های آزاد حاصل از سوختگی ها را کاهش دهند.
روغن اسطوخودوس
روغن اسطوخودوس یکی از بهترین درمان های خانگی برای سوختگی های سطحی می باشد. تمامی مطالعات نشان می دهند که استفاده از روغن یا عصاره اسطوخودوس به صورت پماد یا به شکل استنشاقی می تواند درد و اضطراب را در افراد آسیب دیده کاهش دهد.
برای بهبود زخم های حاصل از سوختگی می توانید 3 الی 5 قطره از روغن اسطوخودوس را با نصف قاشق چای خوری روغن نارگیل مخلوط کرده و بصورت پماد از محلول حاصل بر روی محل زخم استفاده کنید.
درمان های متداول سوختگی
براساس نوع سوختگی، نوع درمان نیز می تواند متفاوت باشد. سوختگی های شدید نیاز به مراقبت های ویژه پزشکی دارند؛ این در حالی است که سوختگی های سطحی را می تواند در خانه نیز درمان کرد.
فراموش نکنید که سوختگی های شدید، عمیق اند و می توانند بثورات سفید، قهوه ای یا سیاه بزرگی در نواحی ای مثل دستان، پاها و صورت ایجاد کنند. سوختگی های سطحی برخلاف سوختگی های شدید در بدترین حالت می‌تواند منجر به ظهور تاول و ایجاد درد در ناحیه آسیب شوند.
درمان سوختگی های درجه یک
به طور معمول برای درمان سوختگی های درجه یک می‌توان از پمادهای آنتی بیوتیک و کرم های آلوئه ورا استفاده کرد. مصرف داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن نیز برای درمان این دسته از سوختگی ها توصیه می شود.
درمان سوختگی های درجه دو
بر اساس شدت سوختگی درجه دو، درمان ها می توانند شامل پمادهای آنتی بیوتیکی، مسکن یا آنتی بیوتیک های خوراکی یا تزریقی باشد. در این نوع از سوختگی ها لازم است که زخم همواره تمیز باشد و فرد آسیب دیده لباس هایش را زود به زود عوض کند.
درمان سوختگی های درجه سه
اگر که سوختگی درجه سه وسیع باشد؛ پزشکان به منظور جلوگیری از عفونت، آنتی بیوتیک های درون وریدی را تجویز می کنند. در برخی از موارد به منظور جبران مایعات از دست رفته در اثر سوختگی می‌توان از مایعات درون وریدی نیز استفاده کرد. در موارد بسیار شدید، افراد مبتلا به این دسته از سوختگی به پیوند پوست نیاز پیدا خواهند کرد.
سوختگی های شیمیایی
توصیه های معمول به منظور درمان سوختگی های شیمیایی، استفاده از آب جاری و شست و شوی فوری محل آسیب می باشد. لازم است که تمامی زیور آلاتی که به ماده شیمیایی آلوده شده اند را در آورده و ناحیه سوختگی را با گاز استریل به آرامی بپوشانید تا به محل آسیب فشاری وارد نشود.
هشدار
- اگر پس از سوختگی، علائم غیر قابل توجیهی ظاهر شدند یا علائم عفونت پس از 2 هفته از بین نرفتند؛ لازم است که با پزشکتان تماس بگیرید.
- در طول درمان سوختگی ، به هیچ عنوان تاول های پوستی ایجاد شده را دست نزنید. این تاول پر از مایع بوده و از ابتلا به عفونت جلوگیری می‌کنند. اگر یکی از تاول ها از بین رفت؛ ناحیه تاول را با صابون و آب بشوئید و تمیز کنید.
- اگر مواد خورنده شیمیایی به داخل چشمانتان نفوذ کرد؛ لازم است که به پزشک مراجعه کنید.
- قبل از انجام هر گونه درمانی در خانه، لازم است که با پزشکتان مشورت کنید.
