پروتئین در ادرار زنان باردار؛ علت، تشخیص و درمان دفع پروتئین در ادرار

تست ادرار معمولاً برای تشخیص عفونت یا چک کردن میزان گلوکز، خون، یا ذرات دیگر در ادرار تجویز می شود. در دوران بارداری در درجه اول پزشک تست ادرار را برای نظارت بر میزان پروتئین و میزان لکوسیت ها در ادرار تجویز خواهد کرد. در پزشکی به این مشکل پروتئینوری گفته می شود، میزان بالای پروتئین در ادرار، اختلال در عملکرد کلیه را نشان می دهد. برای درک کردن این مسئله و وجود پروتئین در ادرار در دوران بارداری این مقاله از بخش زنان و زایمان و بیماری های دکتر سلام را بخوانید.

میزان استاندارد پروتئین در ادرار در دوران بارداری چه مقدار است؟

معمولاً، ادرار ما شامل میزان مشخصی از پروتئین است.  میزان دفع استاندارد پروتئین در بارداری نرمال حدود 300 میلی گرم در روز  است (که معمولاً نسبت به میزان پروتئین دفعی در زنانی که باردار نیستند، حدود 150 میلی گرم در روز  بیشتر است) در دوران بارداری فشار بر روی کلیه دو برابر می شود، حجم خون افزایش می یابد و همچنین استرس بر روی کلیه ها اثر می گذارد. به همین دلایل مشکل دفع پروتئین در زنان باردار ایجاد می شود. اما، اگر سطح پروتئین دفع شده از این مقدار بالاتر باشد نشان دهنده یک اختلال جدی خواهد بود.

چطور تست ادرار برای تشخیص میزان پروتئین در ادرار انجام می شود؟

در طول یک بارداری منظم، پزشک از شما می خواهد که تست ادرار انجام دهید. دو نوع آزمایش روی نمونه ادرار، می تواند به تشخیص پروتئینوری کمک کند.

1- تست دیپ استیک

در این روش یک نوار شیمیایی به نمونه ادرار وارد می کنند. سپس تغیر رنگ ظاهر شده بر روی نوار نشانگر حضور پروتئین در ادرار است. میزان پروتئین موجود در ادرار از1+ تا 4+ متغیر است. 1+ نشانگر میزان کم پروتئین و 4+ میزان پروتئین بالا را نشان می دهد. میزان بالای آن پره اکلامپسی را نشان داده در حالی که میزان کم نشان دهنده عفونت مجاری ادرار (UTI) است.

2- تست پروتئین ادرار 24 ساعته

این آزمایش میزان پروتئین دفعی در ادرار را نشان داده و به تشخیص شرایط خاص کمک می کند. نمونه های ادرار در ظرف های جداگانه طی یک دوره 24 ساعته جمع آوری می شود و برای آنالیز به آزمایشگاه تحویل داده خواهد شد. اولین نمونه که در اول صبح جمع آوری شده در نظر گرفته نمی شود. اگر میزان پروتئین از 300 میلی گرم در روز در طول 24 ساعت بیشتر باشد پره اکلامپسی خواهد بود .

انواع پروتئینوری چه هستند؟

دو نوع پروتئینوری وجود دارند:

• مزمن
• ابتدایی

-پروتئینوری مزمن قبل از بارداری وجود داشته است و روی کلیه اثراتی به جا گذاشته است که در دوران بارداری تشدید خواهد شد.

-پروتئینوری ابتدایی در دوران بارداری شروع و به عنوان پره اکلامپسی شناخته شده است.

علت دفع پروتئین در ادرار زمانی که باردار هستید چیست؟

میزان کم پروتئین در ادرار یا نرمال هستند یا نشان دهنده یک عفونت جزئی خواهد بود، اما میزان بالایی از آن نشانگر مشکلات جدی است که جزییات آن را در زیر بررسی کرده ایم.

1- پره اکلامپسی

این مشکل به وسیله فشار خون بالا، پروتئین موجود در ادرار مشخص شده است که از هفته بیستم بارداری اتفاق می افتد. از دیگر علائم آن میتوان به سردرد، استفراغ، تاری دید و درد شکم اشاره کرد.

اگر درمان نشود، می تواند منجر به اکلامپسی، اختلال در عملکرد کلیه، تولد نوزاد با وزن کم شود. با تشخیص به موقع و درمان فرصت تولد فرزند سالم به شما داده خواهد شد. رژیم غذایی کم نمک و ورزش مداوم از روش های درمان این مشکل است.

2- نشانگان یا سندروم هلپ (همولیز، افزایش آنزیم های کبدی و کمبود پلاکت)

این مسئله زمانی رخ می دهد که مادر مبتلا به اکلامپسی یا پره اکلامپسی باشد اما بعضی وقت ها بدون وجود این شرایط نیز توسعه پیدا می کند. علائم این بیماری مشابه با علائم پروتئین در ادرار است. اگر به موقع درمان نشود ممکن است عوارض جدی چون تولد نوزاد کم وزن یا زایمان زودرس به دنبال داشته باشد.

3- عفونت مجاری ادراری (UTI) یا عفونت کلیه

اگر دائماً احساس ادرار داشته باشید یا موقع دفع با ناراحتی و سوزش همراه باشد، شما ممکن است به  UTI مبتلا باشید. این بیماری ممکن است منجر به دفع پروتئین شود. اگر این شرایط به موقع درمان نشود، به عفونت کلیه منجر خواهد شد که با تب، حالت تهوع، استفراغ و درد در ناحیه کمر همراه خواهد بود. اگر چه عفونت مجاری ادرار روی جنین اثر نخواهد داشت اما عفونت کلیه می تواند سبب تولد نوزاد با وزن کم و همچنین زایمان زودرس شود.

4- عوامل دیگر

بعضی شرایط از قبیل استرس عاطفی، کمبود آب، آرتروز، در معرض فشار قرار گرفتن، دیابت، ورزش های سنگین و بعضی از داروها همچنین احتمال دفع پروتئین را افزایش می دهد. عارضه های پزشکی مشخص شامل دیابت، بیماری های قلبی، کم خونی سلول های داسی شکل، آرتروز روماتوئید، لوپوس و بیماری های کلیوی مزمن می توانند خطر را افزایش دهند. البته تحقیقات بیشتری برای حمایت از این فرضیه نیاز است.

علائم دفع پروتئین در ادرار در دوران بارداری چیست؟

به طور کلی، پروتئینوری با آزمایشات ادرار روزانه در طول بارداری تشخیص داده می شوند. علائم و نشانه هایی که ممکن است با دفع زیاد پروتئین همراه باشند عبارتند از:

• ورم دست و مچ پا
• ورم صورت
• ادرار کف آلود

مهم تر از همه شما باید در رابطه با پروتئینوری هوشیار باشید زیرا ممکن است به سمت پره اکلامپسی پیشرفت کند. عواملی که با این همراه است عبارتند از:

• تاری دید یادید رزق و برق دار
• ورم دست، مچ پا و صورت
• درد در زیر دنده ها
• سردرد شدید و استفراغ
• احساس نا امیدی
• سوزش سر دل

در صورت وجود علائم بالا باید سریعاً با پزشک در میان گذاشته شود.

روش درمان پروتئینوری در طول بارداری

پروتئینوری یک بیماری نیست اما علامت یک چیز غیر عادی در بدن است. هر چند مراقبت های خاصی باید انجام دهید و نباید در رابطه با این مشکل سهل انگاری کنید. رژیم غذایی ساده و تغییر عادات غذایی به کنترل مقدار ناچیز پروتئین دفعی کمک خواهد کرد، اما برای کنترل میزان بالای آن، درمان علت اصلی، حیاتی است.

اگر علت اصلی آن دیابت باشد، شما به دارو، تغییر رژیم غذایی و ورزش مداوم نیاز دارید.

اگر عامل آن فشار خون باشد، درمان فشار خون برای کنترل شرایط حیاتی است.

اگر علت پره اکلامپسی باشد، روش درمان به مرحله بارداری بستگی دارد.

اگر علت عفونت مجاری ادرار یا عفونت کلیه باشد مصرف آنتی بیوتیک مؤثر است.

اگر جنین به اندازه کافی رشد کرده باشد، پزشک، به منظور حفظ سلامتی مادر و کودک، زایمان زودرس را انتخاب می کند.

چطور از شر پروتئینوری در دوران بارداری خلاص شویم؟

معیارها و روش های ساده ای برای کنترل پروتئینوری (چه خفیف و چه شدید) وجود دارد، از جمله:

کاهش مصرف نمک

در دوران بارداری میل به غذاهای شور و ترش افزایش می یابد. اما مصرف زیاد نمک منجر به دفع میزان بالای پروتئین می شود. بنابراین از غذاهای نمکی فاصله بگیرید و از اضافه کردن نمک به غذا بکاهید، همچنین از مصرف فست فود و غذاهای بیرون جلوگیری کنید.

کاهش مصرف شکر

کیک، دسر، شیرینی و بستنی باید از رژیم غذایی حذف شود. این امر می تواند به طور قابل ملاحظه ای فشار روی کلیه را کاهش دهد و از آنها در برابر عفونت محافظت کند.

کنترل کردن وزن

اضافه وزن زیاد خطر دیابت بارداری یا پره اکلامپسی را افزایش می دهد که باعث افزایش پروتئین در ادرار می گردد. روزانه وزن خود و مواد غذایی مصرفی تان را کنترل کنید و برای نرمال نگه داشتن وزن خود تلاش کنید.

خوب استراحت کنید

زمانی را به خود اختصاص دهید و از کارهای روزانه دور بمانید، به خود استرس راه ندهید. این مسئله به شارژ شدن بدن شما و کنترل بهتر مشکلات سلامتی کمک می کند.

رعایت بهداشت

خودتان را با یک حوله تمیز پس از استحمام خشک کنید، همچنین پس از هر بار که به دستشویی می روید، دستگاه تناسلی خود را خوب خشک کنید. این کار باعث حفظ سلامت مثانه شده و شما را از مبتلا شدن به عفونت حفظ می کند.

مصرف آب کافی

هیدراتاسیون برای دور ماندن از عفونت ضروری است. نوشیدن آب کافی، میزان ادرار را افزایش داده و از عفونت مجاری ادرار و کلیه جلوگیری می کند.

سوالات متداول و رایج در این مورد

آیا آلبومینوری و پروتئینوری مشابه هستند؟

آلبومینوری به شرایطی گفته می شود که مقدار زیادی پروتئین آلبومین در ادرار وجود داشته باشد.

اندازه میانگین آلبومین معمولاً کمتر از 20m  در روز است. آلبومین پروتئین در خون یافت می شود و کلیه سالم از دفع آن جلوگیری می کند. اما یک کلیه آسیب دیده اجازه خواهد داد مقداری از آن با ادرار دفع شود. میزان بالای گلوکز و فشار خون بالا ممکن است علت اصلی آلبومینوری باشد.

علت وجود لوکوسیت ها در ادرار طی دوران بارداری چیست؟

لوکوسیت ها همان سلول های سفید خون هستند که در واکنش با ذارات خارجی از قبیل باکتری ها آزاد می شود. حضور آنها در ادرار علامت وجود عفونت است. میزان بالای این سلول در ادرار، عفونت کلیه یا مثانه را نشان می دهد.

چرا در طول بارداری کتون ها در ادرار یافت می شوند؟

بدن برای تولید انرژی در مواقع اضطراری، چربی را به کتون تبدیل می کند که در ادرار یافت می شوند. این موارد اضطراری شامل کمبود گلوکز یا گرسنگی می شود. وجود کتون در ادرار به تنهایی بیماری محسوب نمی شود ولی احتمال وجود دیابت بارداری را نشان می دهد و جنین را تهدید می کند.

پروتئین در ادرار می تواند روی تست بارداری اثر بگذارد؟

بله، پروتئین در ادرار ممکن است نتیجه مثبت کاذب به همراه داشته باشد زیرا نتیجه تست را تغییر می دهد. به این خاطر مثبت نشان داده می شود چون تست بارداری hCG در ادرار را نمایان می کند که یک هورمونی بر پایه پروتئین است. اگر در رابطه با پره اکلامپسی سابقه خانوادگی دارید یا در خطر ابتلا هستید با پزشک خود در مورد آن صحبت کنید. اگر چه پروتئینوری یک شاخص برای پره اکلامپسی است اما بعضی وقت ها ممکن است بی علامت باشد.