روزه داري اسلامي با انگيزه اطاعت امر خدا در کمال نشاط و آمادگي روحي صورت ميگيرد. اما Fasting غالباً در شرايط دشوار رواني اتفاق ميافتد لذا شرايط اين دو کاملاً متفاوت است و نميتوان به يافتههاي مربوط به کم غذايي يا بي غذايي براي بررسي تغييرات، در روزه داري اسلامي استناد کرد.
تقريباً در دو دهه اخير انبوهي از مطالعات علمي در مورد روزه داري اسلامي با انگيزههاي مختلف (علمي- اعتقادي و يا ضد ديني) صورت گرفته است. در اين تحقيقات به دلايلي چند، از جمله زمان مطالعه، افراد مورد مطالعه، عادات غذايي آنها در ايام ماه مبارک رمضان و ديگر ايام سال و مسائل ديگر، تغييرات بيوشيميايي خون و بافتها متفاوت گزارش شده است.
شايد احساس سردردي که در روزهاي اول روزه داري در برخي افراد ديده مي شود، با کاهش گلوکز خون مرتبط باشد
تأسيس مرکز تحقيقات روزه داري در دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي و بررسيهاي جديد و در عين حال جمع آوري مجموعه اطلاعات ارائه شده تا اين زمان در سطح جهان، اين فرصت را فراهم کرده است که در آينده با رعايت شرايط لازم براي تحقيق علمي، و با اطمينان خاطر بيشتر بتوان تأثير روزه را روي ترکيبات بدن مورد استناد قرار داد.
به هر حال آنچه را که از مجموعه گستردهاي از تحقيقات انجام شده در داخل و خارج کشور به دست آوردهايم، ميتوانيم به صورت زير بيان کنيم:
1- گلوکز (قند) خون در ساعات اوليه روز کاهش مييابد. سپس با افزايش تبديل گليکوژن (ذخيره قندهاي) کبد و عضلات به گلوکز، به سطح طبيعي باز ميگردد.
2- در چند روز اول روزه داري در طول روز کاهش گلوکز ديده ميشود، ولي به سرعت مکانيسم تطابق بدن، اين تغيير اندک را اصلاح ميکند. شايد احساس سردردي که در روزهاي اول روزه داري در برخي افراد ديده مي شود، با کاهش گلوکز خون مرتبط باشد.
3- کاهش سنتز گليکوژن در کبد و افزايش ميزان AMP حلقوي در کبد
4- کاهش ترشح انسولين و افزايش ترشح گلوکاگون و هورمون رشد
5- افزايش بعضي اسيدهاي آمينه آزاد در خون به خصوص آلانين، گلوتامين و گليسين
6- افزايش اسيدهاي چرب آزاد در خون: اين تغييرات نشانه برداشت بدن از چربي هاي ذخيره اي و استفاده از آن ها در سوخت و ساز است. بدن به هنگام کاهش گلوکز خود در روزه داري ضمن آن که سعي مي کنيد مغز و باعث عصبي را در اولويت مصرف گلوکز موجود قرار دهد، ترکيبات حاصل از سوخت نا کامل چربي را نيز به عنوان يک غذاي انتخابي در اختيار مغز قرار مي دهد.
7- کاهش ملايم کلسيم و فسفر در خون طي روزهاي اول و سپس بازگشت آن به حالت طبيعي
8- کاهش تصفيه کليوي و در نتيجه افزايش اندک اسيد اوريک و بيلي روبين خون که البته اين تغييرات اندک، با آشاميدن مقدار کافي آب در فاصله افطار و سحر، برطرف خواهد شد.
9- افزايش اکسيداسيون چربي و کاهش اکسيداسيون کربوهيدراتها
10- افزايش اندک در کراتينين، پتاسيم، منيزيم و حجم پلاکتها
11- افزايش HDL (کلسترول خوب) ، عدم تغيير مقدار کلسترول کل و LDL (کلسترول بد).