فاسیای کف پا چیست؟ شرایطی است که به منجر به درد شدید در انتهای پاشنه پا می شود. این عارضه به دلیل التهاب در قسمت ضخیم بافتی ایجاد می شود که با نام نیام کف پایی شناخته می شود. این قسمت محل اتصال پاشنه پا به ساق است. فاسیای کف پا یکی از آسیب های متداول در افرادی از قبیل دونده ها، اشخاص دارای اضافه وزن و کسانی که از کفش های نامناسب استفاده می کنند، می باشد. در این مقاله از بخش ارتوپدی دکتر سلام به بررسی فاسیای کف پا که منجر به التهاب کف پا می شود، می پردازیم.
فاسیای کف پا
فاسیای کف پا می تواند منجر به ایجاد قوس پا شود. گاهی اوقات فشار بیش از حد بر روی پاها به رباط ها آسیب می رساند و منجر به التهاب خواهد شد. فاسیای کف پا باعث ایجاد درد زیاد به خصوص صبح زود، زمانی که اولین قدم ها را بر می دارید می شود.
علل ایجاد فاسیای کف پا چیست؟
التهاب پایدار کف پا ناشی از فشار مداوم بر روی پاها است. زمانی که افراد سنگین وزن در طول روز چندین ساعت روی پای خود می ایستند می توانند این عارضه را مشاهده کنند. بعضی اوقات کفش هایی با کفی های نازک یا پاشنه های بلند هم موجب درد شدیدی در رباط های کف پا می شوند، که می تواند در ادامه به التهاب پایدار کف پا منجر شود.
این عارضه همچنین به علت آسیب های خاصی همچون شرایط ایجاد کننده تورم مفصل مانند سفتی مفاصل و یا رشد غیر طبیعی استخوان ها، نیز اتفاق می افتد. در زمان بارداری به خصوص در سه ماهه اول، وزن بیشتری به پاها تحمیل می شود.
نشانه ها و علائم
علائم و نشانه های متداول فاسیای کف پا عبارتند از:
1) درد در ناحیه پاشنه پا
2) نرمی یا عدم انعطاف پاشنه پا
3) مشکل در بالا رفتن از پله
4) دردی که بعد از فعالیت ورزشی طولانی افزایش یابد
5) سختی در ایستادن بر روی پاشنه پا
6) مشکل در پا برهنه راه رفتن
7) سوزش پا
8) گرم شدن یا فاسیای کف پا
عوامل خطر ایجاد فاسیای کف پا
بعضی اوقات ممکن است فاسیای کف پا بدون هیچ گونه علت خاص و یا عامل خطری ایجاد شود. با این حال، در ادامه مواردی از عواملی که خطر ابتلا به فاسیای کف پا را در بر می گیرند آورده شده است.
1) سن: خطر ابتلا به فاسیای کف پا در بیماران با افزایش سن بالا می رود. افرادی که در گروه چهل تا شصت سال قرار می گیرند، در معرض بیشترین خطر ابتلا به بیماری هستند. رباط ها و عضله ها در افراد سالخورده ضعیف می شوند، در نتیجه خطر ابتلا به مشکلات کف پا افزایش می یابد.
2) چاقی: اضافه وزن باعث اعمال فشار بیشتر به پاها می شود و این امر منجر به افزایش احتمال خطر ابتلا به بیماری التهاب ماندگار کف پا خواهد شد.
3) ورزش های خاص: بعضی اوقات دویدن در مسافت های طولانی، فعالیت های پرشی و رقص های هوازی، می تواند به ایجاد شرایط بیماری کمک کند.
4) جنسیت: زنان به صورت بالقوه بیشتر از مردان در معرض ابتلا به این شرایط قرار دارند.
5) دیابت: سطح قند خون بالا منجر به افزایش ریسک ابتلا به درد پاشنه و فاسیای کف پا می شود.
6) کفش نامناسب: استفاده از کفش های با الگوی نامناسب، وزن بدن را در هنگام ایستادن به صورت یکنواخت روی پا توزیع نمی کند، که ممکن است باعث افزایش فشار روی پا شود و منجر به افزایش خطر ابتلا به فاسیای کف پا می شود.
7) برخی از مشاغل: معلمان، کارگران صنعتی و برخی از مشاغل خاص دیگر که نیاز به ساعات بیشتری ایستادن دارند، خطر ابتلا به فاسیای کف پا را بیشتر از سایر مشاغل دارا هستند.
عوارض
اگر فاسیای کف پا برای مدت زمان زیادی درمان نشود، برای فعالیت های منظم اختلال ایجاد خواهد کرد و همچنین ممکن است منجر به عوارض دیگری شود که عبارتند از:
1) چاک (اشک) کف پا:
فاسیای کف پای درمان نشده فشار زیادی به کف پا وارد می کند، که ممکن است باعث ایجاد چاک های کوچک شود، که ضمن احساس درد به تدریج بدتر هم می شود. اگر چاک های کوچک به سرعت درمان نشود، رشد خواهند کرد و خطر پارگی رباط کف پا را به دنبال خواهند داشت.
2) پارگی (رباط) کف پا:
فاسیای کف پا می تواند منجر به پارگی رباط کف پا شود، که بیشتر در افرادی که فعالیت های خاصی مانند بسکتبال و دیگر ورزش ها دارند، شایع است.
3) بیماری فیبروم کف پایی:
اگر چاک رباط کف پا درمان نشده بماند، احتمال ابتلا به این عارضه افزایش می یابد. این بیماری شرایطی است که در آن چاک های کوچک موجود در رباط کف پا به آهستگی رشد می کنند و در هنگام راه رفتن ایجاد درد و ناراحتی خواهند کرد.
4) میخچه پاشنه:
با گذشت زمان، فاسیای کف پا منجر به رسوب کلسیم می شود، که باعث ایجاد رشد استخوان اضافه و تشکیل میخچه در قسمت پاشنه پا می شود.
تشخیص فاسیای کف پا
پزشک برای تشخیص فاسیای کف پا هم معاینات فیزیکی انجام می دهد و هم علائم بیماری را بررسی می کند. پزشک با بررسی منطقه درد و مشاهده واکنش بیمار وضعیت را ارزیابی می کند. آزمایش های زیر را به منظور تشخیص بیماری تجویز می شوند، که عبارتند از:
1) آزمایش اشعه ایکس:
آزمایش اشعه ایکس به منظور بررسی التهاب بافت های نرم و مشاهده طرح ایجاد میخچه پا، تجویز می شود.
2) تصویر برداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
در این روش، امواج رادیویی با قدرت بالا به همراه میدان مغناطیسی مورد استفاده قرار می گیرند تا تصاویری از ساختار داخلی (بافت های نرم) تهیه شود. این آزمایش به تشخیص علت اصلی درد پاشنه کمک می کند.
درمان فاسیای پا
هدف از درمان این است که درد و التهاب را کاهش دهیم. دکتر درمانی را که ترکیبی از دارو و فیزیوتراپی است، تجویز خواهد کرد. گزینه های درمان برای فاسیای کف پا به قرار زیر است:
1) داروها:
پزشک داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) از قبیل ناپروکسن و ایبوپروفن را به منظور کاهش درد و التهاب حاصل از بیماری تجویز خواهد کرد. با توجه به شدت شرایط بیماری، این داروها برای مدت زمان چند روز تا چند هفته استفاده می شوند.
2) تزریق استروئید:
اگر داروهای فوق به برای کاهش درد موثر نبود، پزشک تزریق استروئید را برای کاهش درد ناشی از فاسیای کف پا تجویز خواهد کرد.
3) فیزیوتراپی:
همراه با مصرف دارو، فیزیوتراپ چند ورزش پا را به منظور کاهش درد آموزش می دهد. فیزیوتراپی به درمان فاسیای کف پا، تقویت تاندون آشیل و پاها کمک می کند. دکتر همچنین برخی از ورزش های کششی را برای تثبیت مچ و قوزک پا آموزش می دهد.
4) ارتوپدی:
پزشک به منظور ایجاد تعادل فشار مساوی در تمام پا، استفاده از آتل کمکی را تجویز می کند.
5) آتل بندی شبانه پا:
همچنین ممکن است استفاده از این آتل ها در طول شب و به منظور تقویت ماهیچه و قوس پا تجویز شود. پوشیدن این آتل ها موجب تقویت تاندون آشیل می شود و بهبود فاسیای کف پا را تسهیل می کند.
7) درمان ضربه – موج:
در این روش، امواج صوتی در ناحیه ای که درد شدید است متمرکز می شوند. این روش به تحریک جریان خون کمک می کند و درد بافت ها را بهبود می بخشد.
جلوگیری از فاسیای کف پا
در ذیل برخی از اقدامات به منظور جلوگیری از فاسیای کف پا ارائه شده است:
1) اجتناب از راه رفتن با پای برهنه برای مسافت های طولانی، به خصوص روی سطوح سخت و خشن
2) اجتناب از پوشیدن کفش نامناسب برای ایستادن در یک بازه زمانی طولانی
3) حفظ وزن سالم به منظور کاهش فشار روی پا
4) انجام منظم ورزش به منظور ارتقای انعطاف تاندون آشیل و تقویت ماهیچه ها
5) اجتناب از پوشیدن کفش پاشنه بلند در طول روز، چرا که منجر به تحت فشار گذاشتن قوس پا می شود.
