آگاهي پدر و مادر در مورد نحوه مراقبت از نوزاد ضروري است در اینجا چند اصل را بهتان معرفی می کنیم که لازم است در مورد فرزند نورسیده تان بدانید.
مراقبت از نورسیدهها قلقهایی دارد. مادرهای جوان حتما دوست دارند که نکاتی را در مورد مراقبت از نوزاد و کودک خود در منزل بدانند.
نوزاد از بدو تولد تا شش ماهگي بطور انحصاري از شير مادر تغذيه شود. شير در روزهاي اول کم است که آغوز ناميده مي‌شود و براي نوزاد کافي است. به تدريج که نياز نوزاد بيشتر مي‌شود مقدار شير هم زيادتر مي‌شود.
از آب جوشيده، آب قند و گلوکز، شيشه و پستانک استفاده نشود.
شيردهي براساس ميل و نياز نوزاد در شرايط مناسب باشد.
قبل از هر شيردهي دست‌هاي خود را بشوييد.
تا 20 دقيقه بعد از شير خوردن آروغ نوزاد را بگيريد. در صورتيکه نوزاد زير سينه به خواب برود احتياج به بيدار کردن و گرفتن آروغ ندارد. او را به روي پهلوي راست بخوابانيد که در صورت استفراغ، شير به ريه برنگردد و از عوارض آن جلوگيري شود، مدتي که گذشت او را به روي پهلوي چپ بخوابانيد.
جهت جلوگيري از ترک و زخم سينه در موقع شيردهي تمامي هاله سينه (قسمت قهوه‌اي رنگ) داخل دهان نوزاد باشد يعني چانه نوزاد روي سينه مادر باشد و پس از پايان شيردهي در صورت زخم بودن سينه مقداري از شير خود را به سينه بماليد.
از قرار دادن نوزاد در نزديکي پنجره و بخاري اجتناب شود.
از گرم نگه داشتن بيش از حد نوزاد با لباس خودداري شود و لباس طوري پوشانيده شود که نوزاد عرق نکند. بهترين دماي بدن نوزاد در زير بغل 5/36 مي‌باشد.
بهترين دماي اطاق براي نوزاد 24 الي 25 درجه و بهترين درجه رطوبت 40 الي 45 مي‌باشد. دماي اطاق براي نوزاد زير دو کيلوگرم 26 الي 27 درجه مي‌باشد.
از تشک و کيسه خواب پشم شيشه (الياف صنعتي) بعلت گرم کردن بيش از حد نوزاد و حساسيت زا بودن کمتر استفاده شود.
از گذاشتن بالش زير سر نوزاد و شيرخوار خودداري شود.
در اطاق و هواي مناسب نوزاد احتياج به کلاه و جوراب و لباس سراسري ندارد.
تا زمانيکه بند ناف وجود دارد از حمام کردن نوزاد خودداري کنيد. بعد از افتادن بند ناف، نوزاد هفته‌اي دو بار در اطاق حمام شود. در صورت استفاده از حمام درب حمام نيمه باز باشد تا از گرمازدگي نوزاد جلوگيري شود.
هيچ نوع ماده ضدعفوني کننده از قبيل الکل سفيد، بتادين و … براي ناف استفاده نشود و از قرار دادن ناف درون پوشک خودداري کنيد و از ناف بند استفاده نشده و با آب خيس نشود.
اطاق نوزاد بايستي روشن باشد ولي استفاده از نور آفتاب مستقيم مضر است.
به منظور سلامتي نوزادان و شيرخواران از دود کردن اسپند، استفاده از پودرهاي آرايشي، عطر، ادکلن، سيگار و گل‌هاي معطر مخصوصاً گل مريم اجتناب فرمائيد.
بزاق شيرخواران از 3 ماهگي جاري مي‌شود و حدوداً يکسالگي مي‌توانند آب دهان را قورت دهند.
عطسه و گرفتگي بيني در روزهاي اول طبيعي است و علامت سرماخوردگي نيست. مدفوع نوزادي که شير مادر مي‌خورد آبکي و بلغمي و تعداد دفعات آن نسبتاً زياد است (شبيه مدفوع اسهالي) ولي چنانچه حال عمومي نوزاد خوب و وزن گيري مناسب باشد اسهال نمي‌باشد.
جهت جلوگيري از خشکي و سوختگي پوست بدن از روغن بادام شيرين يا وازلين استفاده شود و به هيچ عنوان از پودر استفاده نشود.
براي تميز کردن بيني نوزاد از يک قطره کلرور سديم (آب نمک) استفاده شود و موقع ريختن قطره نوزاد به پهلو خوابانده شود.
در هنگام پريدن شير در حلق نوزاد آرامش خود را حفظ کرده و يک تا دو ضربه به کف پاي نوزاد زده تا گريه کند و شير از دهان نوزاد خارج شود.
هرچه نوزاد ملاقاتي کمتر داشته باشد سالمتر است خصوصاً افرادي که سرفه و عطسه مي‌کنند، سيگاري هستند يا راهنمايي نادرست مي‌کند.
اگر نوزاد در روزهاي 3 و 4 تولد زرد شد حتماً به پزشک مراجعه کنيد.2مادران شيرده از خوردن بيش از دو ليوان شير در روز، پياز، سير، شکلات، کاکائو، نسکافه، خيار سبز و خيارشور خودداري کنند.
توجه
الف) از مصرف شربت هاي مولتي ويتامين گران قيمت براي شيرخواران و اطفال به علت هزينه زياد و ارزش درماني کم اجتناب شود.
ب) به شيرخواران زير يکسال عسل- سفيده تخم مرغ- غذاي ترش- شيرين و ادويه دار و شير پاستوريزه داده نشود.
پ) استفاده از لاک به علت داشتن سرب و ارسنيک و پاک کردن آن با استن که در تماس با پوست جذب مي‌شود براي اطفال مضر مي‌باشد.
ت) به منظور وزن گيري بهتر اطفال و شيرخواران از دادن موز- خيار سبز- چاي بيسکوئيت – پفک – چيپس – شکلات – آدامس – آجيل – پسته – هويج اصفهان ( به علت آبياري با آب زاينده‌رود)- سوسيس – کالباس – نوشابه – سانديس – شيرکاکائو – بستني- يخمک – لواشک و مشابه آن خودداري شود.
ث) غذاي توصيه شده براي کودکان دو سال به بالا شير نصف ليوان روزي دو تا سه مرتبه – ميوه روزي يک مرتبه – يک روز در ميان يک عدد تخم مرغ – غذاي سفره ( روزانه )، در صورتيکه يک مرتبه غذاي پختني باشد براي دفعه بعد نگهداري شود- عصرانه نان ، پنير، گردو، کره و مربا و امثال آن
